به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور آمریکا و رهبر حزب عدالت و توسعه توجه ویژه‌ای به توسعه روابط با آمریکا دارد. آن هم در شرایطی که یکی از بزرگترین موانع و اختلافات سیاسی بین آنکارا و واشنگتن در حال برچیده شدن است.

ترکیه همیشه به خاطر حمایت آمریکا از نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه حمایت می‌کرد و مقامات آمریکایی نیز اعلام می‌کردند که شبه نظامیان کُرد «قسد» در شمال سوریه، ربطی به پ.ک.ک ندارند. ولی حالا، تام باراک سفیر جدید آمریکا در آنکارا و فرستاده ویژه ترامپ در سوریه، آشکارا اعلام کرده که آمریکا هیچ تفاوتی بین پ.ک.ک، ی.پ.گ و قسد نمی‌بیند.

او همچنین به این مساله نیز اشاره کرده که قرار نیست آمریکا از شکل‌گیری یک ساختار سیاسی کُردی در شمال سوریه حمایت کند و فدرالیسم را هم برای سوریه قبول ندارد و یگانه راه برای کردها، آن است که نیروهای خود را در ارتش سوریه ادغام کنند.

طبیعتاً این سخنان باراک، موجب خشنودی اردوغان شده اما با این حال، نشانه‌ای از احتمال توسعه روابط وجود ندارد. از این گذشته، مشخص شده که رویای اردوغان برای خرید جنگنده‌های اف 35 از آمریکا محقق نخواهد شد و این خبر بدی برای تیم سیاست خارجی و امنیت ملی اردوغان است. 

با آن که اردوغان پس از برگزاری نشست سران ناتو، به تحویل گرفتن جنگنده‌های اف 35 امیدوار شده بود، اما حالا سناتورهای جمهوری خواه، مانع از این معامله هستند. در همین حال، سفیر جدید آمریکا در یونان نیز، در اظهاراتی دیگر، نشان داده که برخلاف تصور آنکارا، واشنگتن اولویت‌های دیگری دارد. 

به عبارتی روشن، ترکیه هنوز هم پیچیدگی سیاست خارجی آمریکا را درک نکرده و نگاه خوشبینانه‌ای به تصمیمات دونالد ترامپ دارد. به همین خاطر تحلیلگران سیاسی بر این باورند که رفاقت و رابطه دوستانه شخصی بین ترامپ و اردوغان، نمی‌تواند مانع از تداوم پیچیدگی‌های سیاست خارجی آمریکا درباره ناتو، مدیترانه و ترکیه شود.

جیم ریش: نمی‌گذارم آنکارا اف 35 داشته باشد

قبلاً دولت اردوغان حساب ویژه‌ای روی لیندزی گراهام رئیس کمیته روابط خارجی سنا باز کرده بود و بارها او به عنوان مهمان ویژه به آنکارا و استانبول سفر کرد. اما حالا سکان هدایت کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در دست سناتور جمهوریخواهی است که علاقه‌ای به ترکیه ندارد و اتفاقاً به دلیل تعلل اردوغان در موافقت با عضویت سوئد در ناتو، بارها متلک‌های سنگینی را به سوی ترکیه حواله کرده است.

جیم ریش، قبلاً در ازای کسب موافقت ترکیه برای ورود سوئد به ناتو، با فروش جنگنده های اف 16 به آنکارا موافقت کرده بود. اما درباره اف 35 چنین دیدگاهی ندارد و آشکارا می‌گوید: «من با جدیت و قاطعیت، مانع از فروش جنگنده اف 35 به ترکیه شدم و به دلایل زیادی به مخالفت خودم ادامه خواهم داد. تا زمانی که من در این کمیته باشم، اجازه نخواهم داد ترکیه صاحب جنگنده اف 35 شود. موضع واشنگتن در قبال آنکارا تغییر نکرده و این هواپیماها به ترکیه تحویل داده نخواهند شد».

گفتنی است که ترکیه در سال 2020 به دلیل خرید سامانه دفاع هوایی اس-400 از روسیه از برنامه اف-35 کنار گذاشته شد. چرا که به زعم مقامات کنگره آمریکا، این تصمیم اردوغان، تحریم‌های CAATSA و بخش 1245 بودجه دفاعی 2020 را نقض کرده بود.

شرکت های صنایع دفاعی ترکیه، مجموعاً 900 قطعه اف 35 را تولید می‌کردند اما پس از اعمال تحریم، تولید این قطعات متوقف شد. قرار بود ترکیه یکی از خریداران اف 35 باشد و در فاز نخست، 6 فروند از این جنگنده نسل 5 را تحویل بگیرد و حتی خلبانان ترک دوره آموزشی 6 ماهه خود را در آریزونا پشت سر گذاشتند، اما این هواپیماها، به آنکارا تحویل داده نشد و علاوه بر این، در مورد فروش اف 16 نیز هنوز خبری نیست. به همین دلیل، اردوغان تلاش می‌کند تا از اروپایی‌ها جنگنده یوروفایتر خریداری کند که البته فعلاً با مخالفت آلمان روبرو شده است.

فاکتور مهمی به نام یونان

بر اساس اظهارات مقامات آمریکایی، سه میلیون شهروند یونانی تبار در ایالات مختلف آمریکا زندگی می‌کنند و لابی سیاسی یونانی‌ها در کنگره، بسیار فعال و اثرگذار است. در چند سال گذشته، این لابی، بارها مانع از فروش قطعات نظامی و امنیتی حساس به ترکیه شده و در توجیه این اقدام، اعلام شده که افزایش قدرت نظامی ترکیه به ضرر یونان است و این متحد مهم ناتو، در معرض تهدید قرار خواهد گرفت.

حالا مشخص شده که از این به بعد هم، برخلاف تصور اندیشکده‌ها و رسانه های نزدیک به حزب حاکم ترکیه، لابی یونانی‌ها در آمریکا همچنان قدرتمند است و سفیر جدیدی هم که از سوی ترامپ برای کار در آتن انتخاب شده، گرایش‌ ضد ترکیه دارد.

خانم کیمبرلی گیلفویل سفیر جدید آمریکا در یونان نیز، به صف مخالفین فروش اف 35 به ترکیه پیوسته و آشکارا گفته است: «واقعیت این است که کشورها، بر اساس نگرش‌هایشان، مسیر سیاست خارجی خود را انتخاب می‌کنند. ترکیه تصمیم گرفته است که با روس‌ها همکاری کند».

کیمبرلی گیلفویل در جلسه پاسخ دادن به سوالات اعضای کنگره روابط خارجی سنای آمریکا، یونان را متحد مهم و ارزشمندی دانست که علاوه بر برخورداری از اهمیت ژئواستراتژیک، در همکاری‌های سیاسی – امنیتی با آمریکا و ناتو نیز همواره عملکرد شایان تحسینی داشته است.

او در خلال سخنانش، سیگنالی منفی برای ترکیه فرستاده و گفت: «یونان در حال افزایش بودجه‌های دفاعی است و بخش قابل توجهی از این اعتبارات صرف خرید جت‌های جنگنده قدرتمند اف 35 و هلیکوپترهای پیشرفته آپاچی و بلک هاوک و کشتی‌های دریایی مدرن شده است. در دوران فعالیت من در آتن، اولویت اصلی، همکاری با متحدین مهم یعنی یونان، قبرس و اسرائیل خواهد بود».

این سخن خانم سفیر به این معنی است که اولویت فروش اف 35 به یونان در درجه اهمیت بالایی قرار دارد و تا زمانی که آمریکا مطمئن نشود که یونان در برابر ترکیه از امکان دفاع به موقع برخوردار است، حاضر نیست تجهیزات تهاجمی پیشرفته‌ای به آنکارا بفرستد.

کیمبرلی گیلفویل بها دادن به پروژه مشترک پیشنهادی یونان برای تولید مشترک ناوچه‌های دریایی کلاس Constellation را امری مهم دانسته و به این اشاره کرده که تلاش‌های نوسازی و افزایش قابلیت‌های نظامی یونان، جناح شرقی اتحاد ناتو را تقویت می‌کند و فرصت‌های ارزشمندی برای صنعت آمریکا ایجاد می‌کند.

همچنین کمک‌های دولت یونان برای انتقال آمریکایی‌ها از سرزمین‌های اشغالی به مدیترانه، آتن و واشنگتن، از دیگر اقداماتی است که مورد تحسین نهادهای امنیتی و دیپلماتیک آمریکا قرار گرفته است. 

همکاری در حوزه انرژی بین یونان و آمریکا، یکی دیگر از اهداف طرفین است و ترمینال LNG رویتوسا یونان و ساخت واحد ذخیره‌سازی شناور الکساندروپولیس به ایالات متحده اجازه می‌دهد تا گاز بیشتری به اروپا صادر کند و در عین حال، فرصت‌های طلایی خاصی برای فروش گاز آمریکا به یونان وجود دارد.

سفیر جدید آمریکا در یونان، اعلام کرده که یونان می‌تواند در کانون «کریدور عمودی» بین یونان، بلغارستان، رومانی، مولداوی، اوکراین و اروپای مرکزی، به قطب گاز ایالات متحده برای منطقه تبدیل شود.

گام بعدی نیز، استفاده از ظرفیت یونان در تامین برق قبرس و صادرات اتصالات برقی به مصر و رژیم صهیونیستی خواهد بود. 

واشنگتن همچنین قصد دارد با همکاری آتن، زمینه مساعدی برای فعالیت شرکت‌های آمریکایی در خاک یونان و در حوزه‌های دفاع، انرژی، کشتیرانی، زیرساخت‌ها، فناوری، هوش مصنوعی، داروسازی، مهمان‌نوازی و کشاورزی، فراهم کند.

همه اینها در حالی است که آتن نیز از انتخاب سفیر جدید آمریکا خشنود است و میتسوتاکیس نخست وزیر یونان درباره خانم گفته است: «مشتاقانه منتظر او هستیم. فکر می‌کنم او متوجه خواهد شد که روابط یونان و آمریکا در بالاترین سطح خود قرار دارد، بنابراین او اساساً در زمانی می‌آید که ما روابط بسیار قوی داریم و می‌توانیم آن را بیشتر بهبود بخشیم.»

در پایان باید به این نکته نیز اشاره کرد که در حال حاضر، پرونده قبرس و پافشاری اردوغان بر ضرورت حمایت از استقلال ترک‌های قبرس، به مهمترین نقطه اختلاف بین ترکیه و اتحادیه اروپا تبدیل شده و حالا در رابطه با آمریکا نیز همین قاعده صدق می‌کند. در نتیجه می‌توان پیشبینی کرد که امیدواری اردوغان به رفاقت شخصی با ترامپ، تاثیری بر این موضوع نخواهد داشت و اختلاف بر سر قبری، همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
انتهای پیام/