به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در تاریخ تفکر و فرهنگ دینی، توصیه به شجاعت، پایداری و دوراندیشی در برابر مشکلات و بحران‌ها همواره جایگاهی مهم داشته است. رزم‌آوران و رهجویان راه حق، در برهه‌های حساس زندگی و مواجهه با دشمنان، نیازمند رویکردی هوشمندانه هستند؛ رویکردی که نه فقط بر شجاعت و فداکاری تکیه دارد، بلکه آنان را به هوشیاری و استفاده درست از فرصت‌ها، و پرهیز از سهل‌انگاری یا دل‌خوشی به ظاهر اوضاع فرا می‌خواند. این آموزه‌ها یادآوری می‌کنند که در مسیرهای دشوار، نباید عقب‌نشینی یا مانورهای تاکتیکی را پایان کار دانست یا نسبت به آینده ساده‌انگار بود. بهره‌گیری خردمندانه از لحظات سرنوشت‌ساز و آمادگی روحی و جسمی برای هر وضعیت، از مهم‌ترین عوامل موفقیت در آزمون‌های دشوار است.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام ضمن بیان راهبردهایی تاکتیکی در نبرد با دشمن می‌فرماید:

لَا تَشْتَدَّنَّ عَلَیْكُمْ فَرَّةٌ بَعْدَهَا كَرَّةٌ وَ لَا جَوْلَةٌ بَعْدَهَا حَمْلَةٌ، وَ أَعْطُوا السُّیُوفَ حُقُوقَهَا وَ [وَطِّنُوا] وَطِّئُوا لِلْجُنُوبِ مَصَارِعَهَا، وَ اذْمُرُوا أَنْفُسَكُمْ عَلَى الطَّعْنِ الدَّعْسِیِّ وَ الضَّرْبِ الطِّلَحْفِیِّ، وَ أَمِیتُوا الْأَصْوَاتَ فَإِنَّهُ أَطْرَدُ لِلْفَشَلِ. 
یعنی از عقب نشینى‌هایى که پس از آن، حمله تازه‌اى به دشمن است نگران نباشید و همچنین مبادا عقب‌نشینی‌ای بر شما سخت و ناگوار آید که پس از آن، مجدداً فرصتی برای حمله و یورش دست دهد؛ حق شمشیرها را ادا کنید و بدن‌هایتان را آماده کنید تا در میدان، جان خود را فدا کنید. خودتان را برای نیزه‌زدن‌های نزدیک و ضربات سنگین شمشیر آماده کنید و صداها را (در دل) خاموش نگه دارید؛ چرا که این سکوت، ترس و سستی را دور می‌کند.

منظور این است که گاه شرایط ایجاب مى‌کند که جنگجویان به طور موقت فرار کنند تا دشمن به دنبال آنها بشتابد، ناگهان برگردند و او را غافلگیر کرده، با حمله اى شدید در هم بشکنند. در واقع نوعى عقب‌نشینىِ تاکتیکى است که در جنگ‌ها معمول است و گاه مخالفت با آن براى لشکر گران تمام مى‌شود، لذا امام مى‌فرماید: از چنین فرار و عقب نشینى نگران نباشید.

در جمله‌ی دوم اشاره به جولان به این سمت و آن سمت قبل از حمله است، زیرا گاه مى‌شود که سرباز شجاع براى حمله به دشمن محل خود را در میدان تغییر مى‌دهد و جابه جا مى‌کند تا نقطه‌اى را که از آن نقطه بهتر مى‌تواند حمله کند، به دست آورد و یا دشمن را خسته کند; بنابراین نه فرارى که بعد از آن، حمله مجدّدى است ایرادى دارد و نه جولان‌هایى که بعد از آن حملات شروع مى‌شود. به تعبیر دیگر بعضى از افراد مغرور تصوّر مى‌کنند که فرار به هر صورت که باشد ننگ است و همچنین معطل کردن دشمن در میدان با جولان هاى مکرّر; درحالى که هیچ یک عیب نیست، بلکه نوعى روش مبارزه و در بسیارى از موارد عامل پیروزى است. (پیام امام امیر المؤمنین (ع) ــ شرح آیت الله مکارم شیرازی)

در عبارت «وَ أَعْطُوا السُّیُوفَ حُقُوقَهَا»، امام به یارانش توصیه می‌کند که در میدان نبرد حق شمشیرها را ادا کنید؛ یعنی با تمام قدرت و توانایی، شجاعانه و بی‌باکانه بجنگید و کوتاهی نکنید. منظور این است که سلاح و امکانات جنگی را شایسته و درست به کار ببرید و در انجام وظایف رزمندگی خود هیچ سستی و اهمالی راه ندهید. در ادامه می‌فرماید: «بدن‌های‌تان را آماده کنید که محل افتادن و جان‌دادن در راه خدا باشد»، به این معنا که باید جان‌فشانی و ازخودگذشتگی را پیش‌فرض بگذارید و آمادگی کامل روحی و جسمی برای ایثار تا پای جان داشته باشید. چون شکست یا پیروزیِ واقعی در گرو همین روحیه‌ی فداکاری و حاضر بودن برای قربانی‌شدن است.

در ادامه این عبارت، حضرت دستور می‌دهد: «خودتان را برای نیزه‌زنی بسیار نزدیک (الطَّعْنِ الدَّعْسِیِّ) و ضربات سنگین و کوبنده شمشیر (ضرْبِ الطِّلَحْفِیِّ) آماده کنید»؛ مقصود این است که نبرد را صحنه‌ی مواجهه‌ی رودررو، نزدیک و پرخطر ببینید و دل را آماده کنید که در دلِ معرکه و در شدیدترین لحظات جنگ بایستید؛ یعنی با برنامه‌ریزی و تمرین، نفس خود را به جان‌فشانی و استقبال از سختی‌ها عادت دهید، بی‌هراس روبه‌روی دشمن قرار گیرید و در ایفای وظیفه‌ی رزمندگی نهایت صلابت را نشان دهید، چرا که پیروزی در چنین شرایطی نصیب رزمندگانی می‌شود که آماده‌ی بیشترین فداکاری‌ها و مقاوم در برابر سخت‌ترین لحظه‌ها هستند.

انتهای‌پیام/