به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ چندی پیش‌، در گزارشی به بررسی آمارهای موجود از صادرات و واردات محصولات چاپی کشور پرداختیم. بر اساس آمارهای موجود‌، در سال 1403 در مجموع‌، 46 هزار تن محصولات چاپی به کشور وارد شده است،‌ در مقابل حجم صادرات محصولات چاپی از ایران به خارج از کشور،‌ نصف این رقم یعنی 23 هزار تن بوده است.

در این میان حجم قابل توجهی از محصولات وارد شده به کشور از جمله محصولاتی بوده که در داخل توان تولید آن‌ها وجود دارد و حتی در مواردی صادرکننده آن نیز به شمار می‌رویم.

بنا به گفته کارشناسان صنعت چاپ و بسته‌بندی‌، سال 1403 سال بسیار دشواری برای صنعت چاپ و بسته‌بندی کشور بود، مشکلاتی همچون ناترازی انرژی، مسائل ارزی، هزینه‌های تحمیلی ناشی از عدم ثبات در زنجیره تأمین و مشکلات مربوط به ثبت سفارش ماشین‌آلات و همچنین مسائل مربوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات برای صادرکنندگان این صنعت، از جمله چالش‌های مهمی بود که این صنعت با آن‌ها روبه‌رو شد.

اگر به بررسی آمارهای صادراتی صنعت چاپ در سال ماقبل از 1403 یعنی 1402 بپردازیم،‌ بیشتر متوجه دشواری‌های سال 1403 برای صنعت چاپ خواهیم شد،‌ تاجایی که می‌توان از کاهش 50درصدی صادرات نام برد،‌ بر اساس گفته‌های مسئولان اتحادیه‌های صنفی چاپ در سال 1402 حدود 40 هزار تن به‌صورت رسمی و تقریباً 9000 تن به‌صورت فروش مستقیم به خریداران خارجی صادرات داشتیم.

صنعت چاپ در ایران به‌عنوان بخشی از زنجیره تأمین بسیاری از محصولات تولیدی و فرهنگی، امکان بالقوه‌ای برای رشد و توسعه در حوزه صادرات دارد. با توجه به افزایش نیازهای منطقه‌ای و تقاضاهای بین‌المللی، بررسی وضعیت و فرصت‌های صادراتی این صنعت اهمیت ویژه‌ای دارد.

امکانات تولیدی گسترده‌ای در صنعت چاپ ایران وجود دارد، اما بیشتر آن‌ها به‌روزرسانی نشده و نیازمند سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های مدرن است، بیشتر صادرات صنعت چاپ ایران به کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان و کشور‌های کشورهای آسیای میانه متمرکز است، این بازارها به‌دلیل روابط فرهنگی و جغرافیایی نزدیک، پذیرای محصولات چاپی ایران هستند، محصولاتی که عمدتاً صادر می‌شوند شامل کتب، مجلات، مواد بسته‌بندی و محصولات چاپی تبلیغاتی هستند.

با وجود برخی موفقیت‌ها، رقابت‌پذیری محصولات چاپی ایران در بازارهای جهانی به‌دلیل استفاده از ماشین‌آلات قدیمی و هزینه‌های بالای تولید پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. تغییرات مداوم نرخ ارز و مسائل اقتصادی داخلی نیز در یک دهه گذشته در کاهش این استانداردها تأثیر داشته  و پایداری صادرات را کاهش داده است، هم‌چنین ضعف در زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل و لجستیک نیز به هزینه و زمان تحویل محصولات اثر گذاشته است.

از سوی دیگر، با رشد اقتصادی کشورهای همسایه و توسعه بازارهای نوظهور، تقاضا برای محصولات چاپی باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه افزایش یافته است، بنابراین محصولات چاپ بسته‌بندی، به‌ویژه در بخش غذایی و دارویی، چشم‌انداز صادراتی وسیعی را پیش‌پای صنعت چاپ ایران قرار داده است.

ترکیه در کمین بازار صادراتی چاپ ایران

علی مغانی از پیشکوستان و فعالان صنعت چاپ در خراسان در این زمینه به تسنیم می‌گوید: عمده صادرات محصولات چاپی ایران به کشورهای افغانستان، تاجیکستان قرقیزستان و عراق ارسال می‌شود‌، این صادرات در چند ماهه نخست سال جاری کاهش داشته و حتی در برهه‌هایی متوقف نیز مانده است،‌ اگر برای افزایش حجم صادرات محصولات چاپی ایران اندیشه‌ای نداشته باشیم،‌ متاسفانه ترکیه جایگزین ما خواهد شد.

وی ادامه می‌دهد: مزیت رقابتی ما با ترکیه در قیمت تمام شده پایین‌تر محصولات چاپ در ایران است،‌ با استفاده از این ظرفیت می‌توانیم بخش قابل توجهی از سفارشات منطقه را به خود جذب کنیم. اما در سال جاری تاکنون شاهد رشدی در این زمینه نیستیم،‌ اگر هم ادعا شود،‌ رشدی وجود داشته،‌ رشد ریالی بوده از نظر حجم صادرات و سفارشات با رشد مواجه نبودیم.

مغانی با اشاره به آمارهای موجود صادراتی در استان خراسان رضوی می‌گوید: بر اساس آمارها در سه ماهه نخست سال جاری نسبت به سه ماهه نخست سال قبل ما با کاهش 40 درصدی در صادرات مواجه بودیم و این زنگ خطری است برای مسئولان تا چاره‌ای بیاندیشند.

 وی به بخشی از اقدامات تازه وزارت ارشاد اشاره کرده و می‌افزاید: برخی سیاست‌گذاری‌ها می‌تواند دامنه صادراتی را وسیع کند، برای نمونه اخیرا‌ً وزارت ارشاد در بخشنامه‌ای به استان‌های صادراتی از جمله خراسان اعلام کرده است که کلیه مجوزهای صادرات و واردات محصولات چاپی زین پس با امضای معاون فرهنگی وزارت ارشاد ممکن خواهد شد،‌ تا پیش از این برای چندین سال اداره کل ارشاد استان مجوز را صادر می‌کرد،‌ این اقدام برای ممانعت از واردات محصولات غیرضروری انجام شده است.

تلاش فعلان صنعت چاپ در سال‌های اخیر این بوده است که حجم واردات محصولات چاپی به کشور کاهش پیدا کند،‌ در این میان ایران که در دهه‌های گذشته بازاری مطمئن برای شرکت‌های تولیدی محصولات چاپی ترکیه بود،‌ حالا خود به یکی از صادرکنندگان به کشورهای همسایه مبدل شده است تا جایی که گفته می‌شود صادرات سالیانه صنعت چاپ 400 میلیون دلار برآورد می‌شود. به‌نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاری در زمینه توسعه بیشتر چاپ بسته‌بندی می‌تواند هم از همین حجم واردات فعلی نیز بکاهد و بر حجم صادرات اضافه کند.

انتهای پیام/