به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در دهه 70 و 80 میلادی، عراق یکی از پیشرفته‌ترین نظام‌های آموزشی و علمی در جهان عرب را دارا بود. دولت وقت این کشور، با تکیه بر درآمدهای نفتی، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه آموزش، بهداشت و توسعه فناوری انجام داد. به‌همین دلیل نیز مدارس و دانشگاه‌های عراق در آن دوران از سطح علمی بالایی برخوردار بودند و میزبان اساتید برجسته داخلی و بین‌المللی بودند. دولت بغداد با اعزام دانشجویان عراقی به کشورهای غربی و جذب تکنولوژی‌های نوین، تلاش داشت این کشور را به قطب علمی و صنعتی منطقه تبدیل کند. برنامه‌ریزی دقیق آموزشی، سوادآموزی گسترده و گسترش زیرساخت‌های علمی، تصویر یک کشور در حال پیشرفت را از عراق ارائه می‌‌‌داد.

این شکوفایی، اما به مرور با آشکار شدن پیامدهای مخرب ورود عراق به جنگ با ایران و کویت در اوایل در دهه 90 در کنار اعمال تحریم‌های بین‌المللی و اشغال نظامی این کشور در سال‌‌‌های 1991 و 2003 توسط ایالات متحده آمریکا از بین رفت. از طرفی نیز نظام روی کارآمده جدید عراق که توسط آمریکایی‌‌‌‌ها پایه‌‌‌ریزی شد نه تنها عامل بازگشت مجدد عراق به دوران اوج رشد علم و فناوری نشد، بلکه به دلیل ضعف‌‌‌‌‌های سیستماتیک این نظام، شرایط با وقوع جنگ‌‌‌های داخلی و ظهور و بروز پدیده تروریسم، رو به وخامت نهاد.

علاوه بر این دلایل دیگری چون فساد و ضعف مدیریتی نیز سبب شد تا عراق در حوزه علم و فناوری از کشورهای مختلف جهان به ویژه کشورهای منطقه غرب آسیا عقب بماند. درعین‌‌‌‌حال ایالات متحده آمریکا با هدف افزایش نفوذ نرم، گسترش ارزش‌‌های آمریکایی در جامعه عراق و نیز بهبود تصویر آمریکا از یک کشور اشغالگر به یک کشور دوست و عامل توسعه در میان افکار عمومی عراق، اقدام به استفاده از این عقب‌‌‌ماندگی در حوزه فناوری نمود.

در این میان سازمان «آموزش جهانی» به عنوان نهادی غیرانتفاعی که مدعی ارائه آموزش‌‌‌های مناسب به مردم برای ایجاد جهانی پایدار، صلح‌‌‌آمیز و عادلانه است، یکی از اصلی‌‌‌ترین ابزارهای آمریکا برای پیگیری این اهداف محسوب می‌‌‌‌‌شود.

سازمان آموزش جهانی برای تامین و تضمین اهداف بلندمدت کشور متبوع خود بر روی نوجوانان و جوانان عراق به عنوان سازندگان آینده دولت و جامعه این کشور عربی وارد تعامل شده است. این نهاد آمریکایی در این مسیر با هدف جذب و شبکه‌‌‌سازی از میان نوجوانان و جوانان کشور هدف، اقدام به ارائه آموزش‌‌های مختلف در حوزه فناوری به‌‌‌ویژه برنامه‌نویسی می‌‌‌کند. این برنامه‌‌‌‌ها عبارتند از:

- برنامه بچه‌‌ها می‌‌‌توانند برنامه بنویسند

برنامه موسوم به «بچه‌‌ها می‌‌توانند برنامه بنویسند» در سالهای اخیر با حمایت سازمان آموزش جهانی در کشورهای عراق و اردن به مرحله اجرا درآمده است. این سازمان مدعی است برنامه مزبور دانش‌‌آموزان در بازه زمانی 10 تا 15 سال را به آرامی تحت آموزش موضوعاتی قرار می‌‌دهد تا آن‌‌ها را آماده ورود به بازار کار در آینده کند. بدین منظور اهداف ادعایی این برنامه که توسط سازمان غیردولتی بنیاد نجات کودکان کردستان اجرا می‌‌شود عبارتند از: ارتقای مهارت‌های افراد در استفاده از زبان انگلیسی در مهارت‌های علم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات[1]، افزایش اعتماد به نفس شرکت‌‌‌کنندگان در زبان انگلیسی و استفاده از تکنولوژی، ارتقای آرزوهای شرکت‌‌کنندگان در مورد موفقیت در حوزه‌‌‌های علم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات.

- شبکه برنامه‌‌نویسان NEXTGEN

شبکه برنامه‌‌‌نویسان NexGen ، برنامه‌‌‌‌ای است که دانشجویان و متخصصان جوان را به صورت مشترک از کشورهای عراق، فلسطین، کویت و ایالات متحده برای اجرای یک «هکاتون»[2] ده هفته‌‌‌ای آنلاین گردهم می‌‌‌آورد. این برنامه ضمن فراهم آوردن فضایی برای یادگیری و گسترش مهارت کدنویسی، یک برنامه تبادل فرهنگی را نیز اجرا می‌‌کند. برنامه فوق آموزش و رقابت را در موضوعاتی چون مدیریت پروژه، تفکر طراحی [3]، برنامه نویسی برای تغییر، برنامه نویسی برای وب‌سایت‌‌‌ها یا اپلیکیشن‌ها دربر می‌‌‌‌گیرد. افراد حاضر در این برنامه توسط یک مربی حمایت و راهنمایی می‌‌‌شوند و برای حل مسائل در موضوعاتی چون آموزش، دیپلماسی و اردوگاه‌‌‌های پناهندگان به رقابت می‌‌‌‌پردازند.

این برنامه اهداف زیر را دنبال می‌‌‌کند؛ متخصصان جوان منطقه غرب آسیا و ایالات متحده را گردهم می‌‌آورند تا با استفاده از برنامه‌نویسی به حل مسائل جامعه خود کمک کنند، شرکت‌‌‌کنندگان را در مهارت‌‌‌‌های فنی و نرم‌‌‌افزاری از جمله کدنویسی، ارتباطات بین‌‌‌فرهنگی و مدیریت پروژه آموزش می‌‌‌دهند؛ برای شرکت‌‌کنندگان فرصتی را فراهم می‌کنند تا آنان در فضایی آزمایشی درگیر شوند و طی آن بتوانند چگونگی حل مسائل جامعه خود را بیاموزند. این برنامه با پشتیبانی معنوی وزارت امور خارجه آمریکا و حمایت مادی ابتکار استیونز[4]و با همکاری مراکز علمی و دانشگاهی چون دانشگاه پردو[5]، دانشگاه پلی تکنیک فلسطین و دانشکده علم و فناوری کویت برگزار می‌شود.

نتیجه‌‌‌‌گیری:

اقدامات سازمان آموزش جهانی در حوزه ارتباط با نوجوانان و جوانان که ذهنیتی نسبت به تحریم و اشغالگری آمریکا ندارند در کنار ایجاد ارتباط و شبکه‌‌سازی با نسل آینده‌‌‌ساز عراق، موجب شکل‌‌دهی ذهنیت مثبت در آنان نسبت به آمریکا با وجود جنایت‌‌‌های این کشور در عراق می‌‌شود. از سوی دیگر، آمریکا تلاش دارد از طریق این نهادها و آموزش‌‌های آنان، جامعه آینده‌‌ساز عراق را با تغییرات هویتی نسبت به وضعیت کنونی مواجه سازد. جامعه‌‌‌ای که نخبگان و رهبران سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و مردم آن با بی‌‌خبری از تخریب و کشتارهای آمریکا در تاریخ این کشور و بی‌اعتنایی نسبت به چپاول منافع خود توسط ایالات متحده به ابزاری برای تامین منافع آمریکا تبدیل شوند. البته زمینه‌ساز این اقدامات نیز وجود چالش‌‌های مهم اقتصادی و اجتماعی در میان نوجوانان و جوانان است.

این سازمان با استفاده از وجود دو چالش هویت و نگرانی از وضعیت شغلی در آینده در میان نوجوانان عراقی در پی پاسخگویی ظاهری به آن‌‌‌هاست تا بدین شکل بتواند ضمن ایجاد هویتی مملو از تعهد به ارزش‌‌‌های آمریکایی، کارشناسان و متخصصانی را تربیت نماید که آینده عراق را در دست خود دارند. همچنین در میان جوانان نیز با هدف قراردادن ضعف معیشتی و وجود نابرابری‌‌‌ در پی حل مشکل بیکاری جوانان به جهت نیل به اهداف مذکور است. سازمان آموزش جهانی این اهداف را با استفاده از برنامه‌‌‌های آموزشی در حوزه برنامه نویسی و فناوری دنبال می‌کند. این اقدامات سبب می‌‌‌‌شود تا در آینده رهبرانی تربیت شوند که منافع و اهداف ایالات متحده را به طور غیرمستقیم و ناخودآگاه دنبال نمایند.

نویسنده: علیرضا دمیرچی/کارشناس ارشد مسائل بین الملل

پانوشت:

[1] Science, technology, engineering, and mathematics (STEM)

[2] هکاتون یک رویداد فشرده و زمان‌مند است که در آن برنامه‌نویسان، طراحان و نوآوران گرد هم می‌آیند تا در مدت کوتاهی (معمولاً 24 تا 72 ساعت) روی حل یک مسئله کار کنند. هدف اصلی هکاتون، تحریک خلاقیت، همکاری تیمی و ارائه راه‌حل‌های نوآورانه در قالب نمونه اولیه یا اپلیکیشن کاربردی است.

[3] Design Thinking

[4] Stevens Initiative

[5] Purdue University

انتهای پیام/