به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، نخبگان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نقش محوری در شکل‌دهی به مسیر توسعه، ثبات یا حتی بحران‌های یک کشور دارند. به همین دلیل، کیفیت و جهت‌گیری نخبگان، از مهم‌ترین شاخص‌های سنجش سلامت، استقلال و تولید قدرت و آینده‌نگری هر نظام سیاسی و اجتماعی محسوب می‌شود.

در مقابل اگر نخبگان دچار وابستگی، فساد یا بی‌عملی شوند، خود به عاملی برای تداوم نابرابری، بی‌اعتمادی عمومی، عقب‌ماندگی و ایجاد وابستگی سیاسی-اقتصادی خارجی و نیز هموار سازی مسیر نفوذ خارجی در جوامع خود تبدیل می‌شوند. به همین دلیل ایالات متحده تاثیرگذاری بر نخبگان سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نوظهور و آینده‌‌‌‌دار را به عنوان یکی از کم‌‌هزینه‌‌‌ترین و موثرترین مسیرهای نفوذ پایدار در کشورهای هدف خود می‌‌‌‌داند.

در این میان یکی از موثرترین روش‌‌‌های تاثیرگذاری نیز استفاده از سازمان‌‌‌های آموزشی غیرانتفاعی چون سازمان آموزش جهانی است. از آنجا که عراق به دلیل برخورداری از منابع غنی انرژی و نیز قرارداشتن در منطقه حساس غرب آسیا از نظر ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک اهمیت بالایی برای آمریکا دارد، لذا ایالات متحده پس از اشغال نظامی در سال 2003 به‌‌‌‌دنبال تضمین نفوذ و حضور بلندمدت خود در آن است.

بدین منظور ایالات متحده از طریق سازمان آموزش جهانی با استفاده از ارائه آموزش‌‌‌های متنوع و انجام برنامه‌‌‌‌های مختلف تبادل دانشجویان و نخبگان در پی اشاعه ارزش‌‌‌های آمریکایی در میان مردم عراق، برای بهبود تصویر آمریکا است. برنامه‌‌‌‌‌‌هایی که آمریکا در کشور عراق اجرا می‌‌‌کند عبارتند از:

برنامه ارتقای مهارت رهبری

این برنامه یک طرح ارتقای مهارت رهبری برای افزایش میزان مشارکت مدنی و کارآفرینی اجتماعی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است. شرکت‌‌‌کنندگان این برنامه را معمولا افراد نخبه آینده‌‌دار در حوزه‌‌‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل می‌‌‌دهند. سازمان آموزش جهانی با حمایت وزارت امور خارجه آمریکا، سالانه به بیش از 200 رهبر نوظهور برای انجام راه‌‌‌های نوآورانه جهت حل چالش‌‌‌های اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی خود کمک می‌کند. این حمایت‌‌ها از طریق ارائه مهارت‌‌های فنی، اعطای منابع مالی و ارائه شبکه‌‌‌های ارتباطی انسانی کشوری و منطقه‌‌ای انجام می‌‌شود.

برنامه بورسیه ارتقای [مهارت] رهبری افزایش مشارکت مدنی و کارآفرینی اجتماعی رهبران، تقویت پیوند این رهبران و ایالات متحده و پیشبرد ابتکاراتی برای حل چالش‌‌‌های پیچیده محلی در زمینه‌‌‌های اقتصادی، سیاسی، زیست‌‌محیطی و اجتماعی را به عنوان اهداف خود در نظر دارد.

برنامه فوق طی دوازده ماه و در5 مرحله انجام می‌شود که عبارتند از:

1.دو هفته کارگاه آموزشی در آمریکا با تمرکز بر موضوعاتی چون مطالعه سیستم‌‌‌های کمک‌کننده به چالش‌‌‌های اجتماعی، ایجاد مشارکت‌‌های موثر برای تحقق تغییرات اجتماعی و توسعه مداخلات فراگیر و برابر،

2.انجام تمرین‌‌هایی با تمرکز بر موضوعات فوق،

3.گذراندن دوره سه هفته‌‌ای در ایالات متحده (برای کسانی که زبان انگلیسی می‌‌دانند) یا تونس ( برای کسانی که زبان عربی می‌‌‌دانند) برای بدست آوردن بینش آکادمیک درمورد مشارکت مدنی و ارائه گزارشی از یافته‌‌‌های خود در مرحله دوم،

4.انجام یک پروژه شش‌‌ماهه (در این مرحله ممکن است کمک‌‌های مالی به افراد اعطا شود)،

5.در ماه دوازدهم افراد به مدت سه روز گردهم می‌‌آیند تا تجربیات خود را از اجرای پروژه‌ها به اشتراک بگذارند.

برنامه رهبری بازدیدکنندگان بین‌‌المللی

برنامه رهبری بازدیدکنندگان بین‌‌‌المللی با تمرکز بر رهبران نوظهوری چون نمایندگان مجلس، مقامات دولتی، کارآفرینان، رهبران سازمان‌‌های غیردولتی، روزنامه‌‌‌نگاران، دانشگاهیان، مدیران هنری و... برگزار می‌‌‌شود. این برنامه به آموزش این افراد به مدت حداکثر سه هفته در داخل ایالات متحده آمریکا در حوزه‌‌‌هایی مانند حکمرانی، امنیت بین‌‌‌المللی، سیاست خارجی، کارآفرینی، اقتصاد و تجارت، رسانه، زنان، آموزش و تحصیلات، سلامت عمومی، هنر، کشاورزی و حقوق معلولین می‌‌‌پردازد.

این برنامه اهدافی را دنبال می‌‌کند که عبارتند از: افزایش درک بازدیدکنندگان از جامعه آمریکا از طریق برگزاری رویدادهای فرهنگی و میزبانی از آن‌‌‌ها به‌وسیله خانواده‌‌های آمریکایی، تقویت درک متقابل بین رهبران خارجی فعلی و آینده و همتایان آن‌‌‌ها در حمایت از اهداف سیاست خارجی ایالات متحده، تقویت روابط آمریکا با کشورهای سراسر جهان، ادامه یافتن روابط شرکت‌‌‌کنندگان این برنامه با یکدیگر و همتایان آمریکایی خود پس از پایان این برنامه و ارائه فرصت‌‌‌های پویا به مشارکت‌کنندگان برای همکاری با شبکه ارتباطی ایجاد شده در مورد موضوعات داخلی کشور.

هر سال نزدیک به 4500 نفر از عراق و سایر کشورهای جهان در این برنامه شرکت می‌‌‌کنند. چندین آژانس اجرایی وظیفه برگزاری این دوره را برعهده دارند که سازمان آموزش جهانی با میزبانی از 800 نفر، یکی از مجریان این برنامه است. این سازمان با برگزاری میزگردها، اردوها و کارگاه‌‌‌های آموزشی، گفتگوهای فردی، کارآموزی شغلی[1]، سفرهای متنوع به ایالات مختلف آمریکا (سه یا چهار شهر و ایالت)، بازدید از پارک ملی یا رویدادهای منحصر به‌‌‌فرد در تلاش است تا جهت‌‌‌‌گیری کلی از مقامات، سیستم سیاسی آمریکا، اندیشه‌‌ها و دانشگاهیان آمریکایی، سازمان‌‌های غیردولتی و غیرانتفاعی این کشور ارائه کند. این برنامه با حمایت وزارت امور خارجه ایالات متحده برگزار و بازدیدکنندگان کشور مبدا توسط سفارت ایالات متحده در هر کشور انتخاب می‌‌‌شوند.

نتیجه گیری:

ایالات متحده سالانه برنامه‌‌‌های متعددی را به‌‌وسیله نهادهای اجرایی مختلفی به‌‌ویژه سازمان آموزش جهانی برای تاثیرگذاری بر نخبگان کشورهای مختلف چون عراق برگزار می‌‌‌‌‌کند. این برنامه‌‌‌ها که در ظاهر برای افزایش سطح مهارت‌‌‌های فنی نخبگان، اعطای کمک‌‌‌ها و منابع مالی و ارائه شبکه‌‌‌های ارتباطی برای پیشبرد برنامه‌‌‌ها و کمک‌‌ به فعالیت‌‌‌‌های این نخبگان در عراق و سایر کشورهای هدف با ادعای توسعه انجام می‌‌‌شود، در پی اعمال نفوذ در میان آن‌‌‌هاست.

در واقع آمریکا با استفاده از این برنامه‌‌‌ها ضمن ایجاد تصویر مثبت از ایالات متحده در اذهان نخبگان عراقی، نفوذ نرم و غیرمستقیم خود را از طریق آموزش مفاهیم و ارزش‌‌‌های غربی به آن‌‌‌ گسترش می‌‌‌دهد. مجموعه این‌‌‌ها باعث می‌‌‌شود تا در آینده قشری از نخبگان تاثیرگذار سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی اما تامین‌کننده منافع آمریکا در این کشور ایجاد شود که اهداف ایالات متحده را به صورت خودآگاه و ناخودآگاه در عراق دنبال نمایند.

نویسنده: علیرضا دمیرچی/کارشناس ارشد مسائل بین الملل

یادداشت

[1] Job Shadowing

انتهای پیام/