گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ـ نود و پنجمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهم‌ترین روندها، تحولات و همچنین شخصیت‌ها در غرب آسیا می‌پردازد، روز سه شنبه 10 تیر ماه 1404 ضبط و منتشر شد. در این شماره «علیرضا مجیدی»، به بررسی ریشه‌ها و پیامدهای حمله انتقام‌جویانه ایران به پایگاه نظامی العدید در قطر پرداخته است.

در تحلیل رابطه ایران با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس سه قاعده طلایی وجود دارد: نخست اینکه، این کشورها به‌شدت به ثبات نیازمندند و از هرگونه تغییر بزرگ یا بروز تنش پرهیز می‌کنند، زیرا بخش عمده اقتصادشان بر پایه سرمایه‌گذاری خارجی بنا شده و جمعیت قابل توجهی از اتباع خارجی (به‌ویژه در امارات و قطر) در آن‌ها حضور دارند. این ساختار اقتصادی و جمعیتی باعث می‌شود هرگونه ناامنی یا بحران، تهدیدی جدی برای رشد و پیشرفت آن‌ها باشد و بنابراین همواره به‌دنبال تداوم ثبات هستند.

دومین قاعده، «امنیت در برابر اقتصاد» است که هرچند در هیچ سند مکتوبی نیامده اما میان نخبگان منطقه به‌رسمیت شناخته می‌شود. طبق این قاعده، ایران نباید امنیت کشورهای عربی را تهدید کند و در مقابل، این کشورها راه‌های نفس کشیدن اقتصادی ایران را باز می‌گذارند تا گرفتار فروپاشی نشود. این وضعیت همواره برای طرف مقابل فرصت و در عین حال تهدید تلقی می‌شود، زیرا با وجود مزایا، نوعی وابستگی متقابل نیز ایجاد می‌گردد.

قاعده سوم، مربوط به وزن جمعیت ایرانیان مقیم این کشورهاست؛ به‌ویژه در امارات که آمار غیررسمی تعداد آن‌ها را حدود 500 هزار نفر برآورد می‌کند. این جمعیت بخش مهمی از اقتصاد کشورهای میزبان را تشکیل داده و ارتباط نزدیک و مداومی با ایران دارند. این وضعیت، دولت‌های ایران و کشورهای میزبان را ملزم به حساسیت و مسئولیت‌پذیری متقابل می‌کند. در مورد عمان، قطر و کویت هم این قاعده مشاهده می‌شود اما در بحرین و عربستان ضعیف‌تر یا تقریباً بی‌اهمیت است.

نهایتاً، روابط ایران با شش کشور حاشیه خلیج فارس همسان نیست؛ مناسبات با عمان و قطر بهتر از سایرین است، بعد از آن کویت و امارات قرار دارند و روابط تهران با عربستان و بحرین از سطح پایین‌تری برخوردار است.

انتهای پیام/