گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ـ نود و دومین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهم‌ترین روندها، تحولات و همچنین شخصیت‌ها در غرب آسیا می‌پردازد، روز شنبه 7 تیر ماه 1404 ضبط و منتشر شد. در این شماره «علیرضا مجیدی»، مواضع کشورهای عربی درباره تجاوز اسرائیل به ایران را در ماه ژوئن 2025 بررسی کرده است.

در واکنش به تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران، جبهه کشورهای عربی شامل رویکردها و موضع‌گیری‌هایی با شدت و ادبیات متفاوت بود. به‌جز دو کشور مغرب (مراکش) و سوریه (در اختیار حکومت جولانی)، همه دولت‌های عربی حمله رژیم صهیونیستی به خاک ایران را محکوم کردند، اگرچه این محکومیت‌ها از لحاظ شدت و صراحت تفاوت داشت. لازم به ذکر است که منظور از دولت یمن، دولت انقلابی انصارالله در صنعاء و منظور از حکومت فلسطین، حاکمیت غالب بر نوار غزه است.

عربستان سعودی صریح‌ترین و تندترین موضع را اتخاذ کرد. وزارت خارجه این کشور حمله رژیم صهیونیستی به ایران را «شنیع» و «نقض آشکار حاکمیت ملی ایران» و «تخلف صریح از قوانین بین‌المللی» خواند. ولیعهد عربستان، محمد بن‌سلمان نیز طی تماس تلفنی با رئیس‌جمهور ایران، موضع محکومیت خود را به طور مستقیم اعلام کرد. قطر نیز ضمن اشاره به نقش خود در مذاکرات آتش‌بس، این اقدام اسرائیل را یک «تشدید خطرناک» و «نقض آشکار قوانین بین‌المللی» دانست.

امارات متحده عربی موضعی میانه اتخاذ کرد؛ در بیانیه وزارت خارجه این کشور صراحتاً از لفظ محکومیت استفاده نشد، بلکه توصیه به «خویشتن‌داری» و پرهیز از تشدید تنش مطرح شد، اما در مجموع حمله اسرائیل را اقدامی نادرست توصیف کردند.

مصر و اردن نیز بدون استفاده از واژه محکومیت، نسبت به تشدید بحران و پیامدهای خطرناک آن هشدار دادند و بر ضرورت حرکت به سمت گفتگو و راه‌حل‌های دیپلماتیک تأکید کردند. عمان با ادبیات شدیدی، حمله اسرائیل را یک «تشدید خطرناک و غیرمسئولانه» و تخلف آشکار از اصول بین‌المللی توصیف کرد.

عراق موضع محکومیتی صریح و بیانیه‌ای قاطع صادر نمود. دولت انقلابی یمن (دولت صنعا/انصارالله) نیز، که روابط نزدیکی با ایران دارد، شدیدترین موضع حمایتی را اتخاذ کرد و به صراحت این حمله را محکوم و حمایت آشکار خود را از تهران اعلام نمود.

در مقابل، دو دولت یعنی مغرب (مراکش) و سوریه (تحت کنترل حکومت موقت جولانی) حتی موضع منفی یا محکومیتی نسبت به حمله به ایران اتخاذ نکردند. به ویژه سوریه نه تنها حمله را محکوم نکرد، بلکه تاحدی اجازه عبور هوایی اسرائیل از فضای خود را داده بود.

در جمع‌بندی، می‌توان کشورهای عربی را به سه دسته تقسیم کرد:
1. دسته نخست: کشورهایی با موضع‌گیری صریح، شدید و محکومیت‌آمیز علیه حمله تروریستی دشمن صهیونیستی شامل عربستان سعودی، عمان، قطر و عراق.
2. دسته دوم: کشورهایی که بدون به کار بردن لفظ «محکومیت» حمله را رد یا نسبت به تشدید بحران ابراز نگرانی کردند و خواستار خویشتن‌داری شدند؛ شامل امارات، مصر و اردن.
3. دسته سوم: کشورهایی که حتی حمله را محکوم نکرده و سکوت اختیار کردند؛ یعنی مغرب و سوریه.

در نتیجه، اکثریت قابل توجه کشورهای عربی به درجات مختلف حمله اسرائیل به ایران را محکوم یا رد کردند و بر لزوم پرهیز از تشدید تنش و گفت‌وگو تأکید داشتند. تنها مغرب و سوریه موضعی شفاف و انتقادی اتخاذ نکردند و عملاً از جبهه محکومیت فاصله گرفتند.

انتهای پیام/