خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: آئین «شیرخوارگان حسینی»، پدیده‌ای نسبتاً نو در عرصه آئین‌های مذهبی معاصر است. این مراسم نخستین بار در سال ۱۳۸۲ با ابتکار «مجمع جهانی حضرت علی‌اصغر (ع)» در تهران و مشهد آغاز شد. ایده اولیه، تأسیس یک حرکت معنوی-مادرانه برای یادبود طفل شش‌ماهه کربلا، حضرت علی‌اصغر (ع)، بود که به روایت تاریخی، با تیر سه‌شعبه لشکر یزید در آغوش پدرش، امام حسین (ع)، به شهادت رسید.

حضرت علی‌اصغر (ع) در تاریخ کربلا، نماد مطلق مظلومیت و بی‌دفاعی است. شهادت وی پیام‌آور نهایت ظلم و جنایت در برابر پاکی و معصومیت است. همین ویژگی، موجب شد تا مادران مسلمان امروز با پوشاندن لباس‌های سبز و سفید بر تن نوزادان خود، نوعی هم‌ذات‌پنداری با رباب (مادر علی‌اصغر) شکل دهند و داستان عاشورا را از زاویه‌ای احساسی و مادرانه بازخوانی کنند.

گستره جغرافیایی و ابعاد جمعی

امروز، این آئین مذهبی در هزاران نقطه در ایران و چندین کشور جهان برگزار می‌شود؛ از شهرهای بزرگ گرفته تا روستاهای کوچک. مراسم با حضور ده‌ها هزار مادر و نوزاد برپا می‌شود.

مراسم غالباً در مکان‌های بزرگ مانند حسینیه‌ها، مساجد، مصلاها و سالن‌های ورزشی برگزار شده و شامل برنامه‌هایی نظیر مداحی، لالایی‌خوانی، نذرنامه‌خوانی و خطابه‌خوانی است.

الهام رضایی، مادر ۲۸ ساله از گرگان در گفتگو با مهر می‌گوید: نخستین بار امسال با دخترم در مراسم شرکت کردم. وقتی لباس سبز را بر تنش کردم، بغض گلویم را گرفت.

این مراسم برای من، نوعی تجدید عهد با امام حسین است. فرزندم را وقف راه حق می‌کنم، نه فقط در شعار، بلکه در تربیت، در سبک زندگی.

مژگان تقوی، مادر دوقلو می‌گوید: با هر ناله‌ای که مداح گفت، بچه‌ها بی‌قراری کردند. انگار احساس‌شان از من هم زودتر به صحنه کربلا وصل شد. این پیوند عاطفی، تربیت عاشورایی را از گهواره آغاز می‌کند.

پوشاندن لباس علی‌اصغر بر تن فرزندانم آرامش عجیبی بهم داد. گمان می‌کنم امام حسین خودش بین ما حاضر است.

سیدحمید روح‌الامینی، مردم‌شناس و پژوهشگر آئین‌های عاشورایی، گفت: آئین شیرخوارگان حسینی نوعی بازنمایی عاطفی اجتماعی از واقعه کربلاست. این مراسم، هم بستری برای انتقال معنای عاشورا به نسل‌های بعدی است، هم ابزاری برای هویت‌سازی مذهبی برای مادران مسلمان معاصر است.

از نظر وی، عنصر عاطفهو تجسم خانوادگی در این آئین پررنگ است و برخلاف سایر مراسم مردمحور عاشورا، اینجا زنان نقش محوری دارند؛ چه در تدارک، چه در اجرا و چه در پیام‌آفرینی.

ابعاد تربیتی و فرهنگی

این آئین فراتر از یک مراسم مذهبی صرف است. بسیاری از مادران، نذرنامه‌هایی با این مضمون قرائت می‌کنند: «خدایا فرزندم را یاری‌گر امام زمان قرار ده». چنین بیانی نشان می‌دهد این مراسم بستری برای نهادینه‌کردن مفاهیم تربیتی چون انتظار، حق‌طلبی، مقاومت و ایثار در خانواده‌هاست.

همچنین نمادهایی چون لباس سفید (نشانه پاکی)، سربندهای یا حسین (نشانه تعهد) و لالایی‌های سوگواری، حامل پیام‌هایی فرهنگی هستند که از نوزادی در ذهن کودک نهادینه می‌شوند. برخی از روانشناسان کودک، این آئین را نه تنها ناسازگار با روح کودک نمی‌دانند، بلکه نوعی زمینه‌سازی فرهنگی آرام و عاطفی برای معنویت در آینده قلمداد می‌کنند.

آئین شیرخوارگان حسینی، بازتابی از پیوند عمیق و مادرانه با مفاهیم بلند عاشورا، ظلم‌ستیزی و ایثار است. در جهانی که خشونت علیه بی‌گناهان روز به روز بیشتر می‌شود، یاد علی‌اصغر می‌تواند وجدان جمعی بشر را بیدارتر کند. این مراسم نه تنها پیوند نسل‌ها با تاریخ را مستحکم می‌کند، بلکه تربیت کودکانی متعهد، حق‌جو و مقاوم را از نخستین روزهای زندگی، به عنوان یک ارزش فرهنگی ترویج می‌دهد.

ممکن است علی‌اصغر (ع) کوچک‌ترین شهید تاریخ باشد، اما صدای مظلومیت وی از دل آئینی مادرانه، به گوش جهان رسیده است.