به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، حاکمیت زیست‌محیطی یا حکمرانی محیط‌زیست به کنش و واکنش‌های تصمیم‌گیری درباره کنترل و مدیریت محیط زیست و منابع طبیعی اشاره دارد. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، حاکمیت زیست‌محیطی را به عنوان تعاملات چند گانه به مفهوم محلی، ملی، بین‌المللی در بین سه فاکتور اصلی یعنی ایالت، بازار و جامعه مدنی تعریف می‌کند. این پارامترهای مختلف جامعه، که در تعامل با یکدیگر قرار دارند، ویژگی‌های مربوط به «حکمرانی خوب زیست‌محیطی» به منظور دستیابی به توسعه پایدار زیست‌محیطی را تشکیل می‌دهند.

پاشنه آشیل پایداری و حفظ منابع

ستاره حجتی: حکمرانی محیط‌زیست نه فقط بر کنش و واکنش‌های تصمیم‌گیری درباره کنترل و مدیریت محیط‌زیست و منابع طبیعی (به شکل عمومی) می‌پردازد، بلکه به شکل اولی به آن کنش و تصمیمی خواهد پرداخت که اثر آن لاجرم بر پایداری منابع باشد.

اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، حاکمیت محیط‌زیستی یا حکمرانی محیط‌زیستی را در تعاملی چندگانه میان مفاهیم محلی، ملی، منطقه‌ای و در نهایت بین‌المللی در کنش با بازار و جامعه مدنی تعریف می‌کند. با این حال حکمرانی محیط‌زیست به شکل حداقلی‌ترین تعریف یا کالایی‌ترین نگاه به این حوزه هم در ایران وجود ندارد. اگر بپذیریم که توسعه به‌معنای اقتصاد جدید (یا تنها راه پایداری اقتصاد در جهان جدید) به محیط‌زیست و منابع‌طبیعی به‌عنوان عمومی‌ترین کالا در جهان نگاه می‌کند، بنابراین تدوین همه سیاست‌های حاکم بر مدیریت یک اجتماع یا تصمیم‌گیری برای آن، لاجرم به حفاظت از این کالای عمومی ختم خواهد شد. با این حال در ایران این مفهوم (که خود مانند حکمرانی محیط‌زیست مفهومی نوپا در اداره امور مملکت‌داری است) به مثابه عنصری موازی تلقی خواهد شد که نیم‌نگاهی به آن برای هر تصمیم و سیاستی کافی خواهد بود و همین پاشنه آشیل پایداری و حفظ منابع در ایران است.

آزمونی برای مسئولیت‌پذیری در خوزستان

قاسم آل‌کثیر: هفته محیط‌زیست امسال فرصتی دوباره است تا از حکمرانی محیط‌زیست سخن گفته شود؛ مفهومی که از پشت درهای بسته باید به میان زندگی روزمره مردم بیاید و نیازمند اراده‌ای جدی برای تغییر است.
در خوزستان، جایی که سدها رودها را می‌خشکانند، ریزگردها نفس‌ها را به شماره می‌اندازند و دود سمی فلرهای نفت، زباله‌سوزی‌ها و آتش‌سوزی‌های کشاورزی سایه سنگین خود را بر آسمان انداخته‌اند، پرسش‌های زیست‌محیطی پاسخی روشن می‌طلبند.

حکمرانی مطلوب محیط‌زیستی از نظر فعالان محیط‌زیست در خوزستان یعنی شفافیت در تصمیم‌سازی، مشارکت مردم در سرنوشت سرزمین‌شان و تعهد مسئولان به آینده‌ای که هنوز نیامده، اما مسئولیتش امروز بر دوش آنهاست.
پاسخگویی زیست‌محیطی در خوزستان نباید فقط یک شعار باشد. ضرورتی است برای اعتمادسازی در استانی که بار سنگین توسعه‌نیافتگی و عقب‌ماندگی را یکجا بر دوش می‌کشد. هفته محیط‌زیست می‌تواند شروع گفت‌وگویی تازه باشد میان دولت، جامعه مدنی و مردم. برای بازتعریف حکمرانی‌ای که نه در بوروکراسی و کاغذبازی، بلکه در تنفس پاک کودکان اهوازی می‌تواند معنا پیدا کند.

نادیده گرفتن حکمرانی در سیستان و بلوچستان 

فرشید عابدی: حدود 2 دهه است که نیمی از وسعت استان پهناور سیستان و بلوچستان با پدیده گردوغبار متأثر از کانون‌های بحرانی تالاب بین‌المللی هامون، تالاب جازموریان، کویر شهداد و... مواجه است، اما به‌رغم وجود شرایط مرطوب‌سازی خاستگاه‌های گردوغبار در بازه‌های زمانی مختلف، اراده‌ای برای حل این مسئله وجود نداشته است.

کارشناسان و فعالان حوزه آب و محیط‌زیست معتقدند که درصورت بهره‌برداری از سد بخش‌آباد در ولایت فراه افغانستان؛ شرایط اسفناک کنونی، به آرزوی محال اهالی نیمه شمالی سیستان و بلوچستان بدل خواهد شد.
یکی از وعده‌های دولت چهاردهم، توسعه سیستان و بلوچستان و توسعه سواحل مکران است. چندی پیش در نشست خبری استاندار سیستان و بلوچستان، پرسشی مبنی بر اینکه دولت چگونه با چالش خروج سرمایه انسانی و سرمایه مالی از منطقه به‌علت پیامدهای زیست‌محیطی سد بخش‌آباد، مواجه خواهد شد؟ پاسخ بی‌ربطی شنیدم که نشان از نادیده گرفته شدن حکمرانی محیط‌زیست در این استان دارد. عدم‌وجود اراده برای حل چالش سدسازی‌های افغانستان، نشان از بی‌اهمیت بودن حاکمیت محیط‌زیست دارد. مناسب‌هایی مانند هفته محیط‌زیست، روز ملی تالاب‌ها و... بهانه‌ای برای برجسته کردن مشکلات زیست‌محیطی و فرهنگسازی است، اما چند سالی‌ است که در سیستان و بلوچستان این مهم محلی از اعراب ندارد.