محمدمهدی فرزبد، دبیر علمی همایش در گفت وگو با خبرنگار مهر با اشاره بر ضرورت نظریه‌پردازی بومی در علوم اجتماعی ایران، هدف از برگزاری این همایش را امکان ایجاد نظریه‌پرداری در کشور دانست و گفت: جامعه‌شناسی کشور تاکنون عمدتاً به بازتولید متون ترجمه‌ای متکی بوده و کمتر به تولید علم برمبنای فهم مساله‌مند واقعیت‌های موجود بر بطن جامعه پرداخته است.

عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران در ادامه با بیان اینکه در چند دهه اخیر، جامعه‌شناسی ایران نتوانسته نظریه‌های متناسب با شرایط کشور ارائه دهد، افزود: بسیاری از پژوهش‌ها متأثر از وضعیت شبه پوزیتیویستی حاکم بر علوم اجتماعی در ایران، صرفاً به آزمون نظریه‌های وارداتی محدود شده‌اند و در آنها به مفهوم‌پردازی و نظریه‌سازی بومی و محلی توجه نشده است.

این استاد جامعه‌شناسی با اذعان بر اینکه در نشست استانی این همایش، که با میزبانی دانشگاه مازندران برگزار شد، دانشگاهیان، پژوهشگران و صاحب‌نظران محلی، نه‌تنها مسائل و دغدغه‌های منطقه‌ای را ذیل دو محور مسائل شهری و زیست محیطی بررسی کردند، بلکه تلاش کردند پیچیدگی‌های جامعه ایرانی را در مقیاس‌های متنوع محلی مفهوم‌پردازی کنند.

وی از جمله موضوعات مطرح شده در این همایش به مسئله چالش‌های زیست محیطی مازندران بر مبنای مفهوم ردپای اکولوژیکی، آب‌بندان‌ها و مدیریت جوامع محلی، مسئله پسماند، بررسی جامعه‌شناختی محصول استراتژیک برنج، مهاجرت‌های اقلیمی و شکل‌گیری پدیده خانه دوم، بحران حافظه در شهرهای مازندران، انسان‌شناسی اقتصادی الزامی برای توسه دریا محور اشاره کرد.

فرزبد با اشاره به مقالات و سخنرانی‌های ارائه شده در همایش و انتقاد از عملکرد دانشگاه‌های منطقه در عدم پرداخت به این مسائل، گفت: به عنوان مثال، با وجود حضور گروه‌های دانشگاهی متعدد در استان مازندران متأسفانه در این گروه‌ها هیچ برنامه یا طرح پژوهشی مشخصی مبتنی بر مسائل استان شکل نگرفته است.

وی با بیان اینکه مانند همه نهادها، فعالیت نهاد انجمن جامعه‌شناسی نیز تا کنون متمرکز در تهران بوده است، این همایش را فرصتی برای گشودگی فضایی و معرفتی در تولید علم و فاصله‌گیری از تمرکزگرایی نهادین دانش اجتماعی در ایران دانست و گفت: در این رویداد هر استان بر اساس نظام مسائل خاص خود برنامه‌ریزی و نشست‌های علمی مجزایی را طراحی کرده است، به‌طور مثال استان گیلان بر اساس سالمندی و مهاجرت، استان گلستان بر اساس سبک زندگی و نابرابری‌های اقتصادی- اجتماعی و مازندران نیز بر چالش‌های شهری و زیست‌محیطی تمرکز دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران با بیان اینکه هدف از برگزاری این همایش رسیدن به نظریات کلان نیست، خاطرنشان کرد: بلکه هدف آن پیوند دادن داده‌های تجربی و واقعیت‌های زیسته با تأملات نظری و مفهومی در سطح خرد و نهایتاً ارائه راهکارهای عملی برای مسائل محلی است؛ مسائلی همچون مشکل پسماند، پدیده خانه‌های دوم و توسعه شهری استان.

وی در این رابطه توضیح داد: ما می‌خواهیم جامعه‌شناسی بتواند با بازتعریف مفاهیم و طرح پرسش‌های نو، افق‌های تازه‌ای را برای شناخت و نقد جامعه‌ای که در آستانه دگرگونی‌های پرشتاب قرار دارد، بگشاید و این چنین در بازسازی آینده ایران نقش خود را ایفا کند.

گفتنی است بخش کشوری این همایش هفته آینده در تهران برگزار می‌شود که در آن به مسائل کلان‌تر در سطح ملی پرداخته خواهد شد. این همایش که بخش نشست‌های استانی آن به مدت چهار روز در هفت استان کشور ادامه خواهد یافت، با محوریت مسائل بومی هر منطقه طراحی شده است.