به گزارش خبرنگار مهر، عصر امروز ۱۹ خردادماه، از سامانه نظارتی برخط پلتفرم‌های طلا رونمایی شد.این سامانه با هدف افزایش شفافیت و اعتماد عمومی در بازار آنلاین طلا، پایش لحظه‌ای تراکنش‌ها، فرآیند تأمین و تحویل طلا، و همچنین مقابله با تخلفاتی مانند خالی‌فروشی، پول‌شویی و فرار مالیاتی توسعه یافته است.

ویژگی کلیدی این سامانه، امکان رصد لحظه‌ای فعالیت پلتفرم‌ها و اطمینان از ذخیره‌سازی امن طلا در بانک‌ها و صندوق‌های معتبر است. همچنین، یک پنل نظارتی مرکزی طراحی شده که امکان ردیابی کامل جریان تأمین، فروش و تحویل طلا را برای نهادهای ناظر فراهم می‌سازد و در صورت بروز تخلف، هشدارهای لازم را صادر می‌کند.

با اتکا به این سامانه، کاربران می‌توانند با اطمینان از وجود واقعی طلا و شفافیت کامل تراکنش‌ها، با ریسک کمتر در این بازار سرمایه‌گذاری کنند. نهادهای حاکمیتی نیز به داده‌های دقیق و برخط بازار دسترسی خواهند داشت و از این طریق می‌توانند کنترلی مؤثرتر بر بازار اعمال نمایند. همچنین، پلتفرم‌های فعال در این حوزه با رعایت چارچوب‌های قانونی و شفاف‌سازی عملکرد خود، می‌توانند اعتباری بیشتر نزد مشتریان و نهادهای رسمی کسب کنند.

تمامی فرآیندهای توسعه، پیاده‌سازی، کنترل امنیت، احراز هویت و برقراری ارتباط این سامانه با نهادهای ناظر، تحت مسئولیت مستقیم اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی انجام شده است.

بهره‌برداری رسمی از این سامانه از تابستان ۱۴۰۴ آغاز خواهد شد و در فاز نخست، پلتفرم‌های دارای مجوز و دارای حجم بالای تراکنش تحت پوشش آن قرار خواهند گرفت. سامانه نظارتی برخط پلتفرم‌های طلا، که توسط اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی طراحی و راه‌اندازی شده، گامی بلند در مسیر شفاف‌سازی و سلامت بازار طلای آنلاین کشور به شمار می‌رود و می‌تواند به الگویی موفق در استفاده از فناوری‌های نوین برای نظارت بر بازارهای دیجیتال تبدیل شود.

رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی در این مراسم تعداد اعضای فعلی این اتحادیه را حدود ۷ هزار کسب‌وکار آنلاین عنوان کرد و افزود: این اتحادیه تنها مرجع قانونی برای صدور مجوز فعالیت کسب‌وکارهای مجازی در کشور است و زیرمجموعه اتاق اصناف ایران فعالیت می‌کند.

الفت‌نسب ادامه داد: با تغییر مدل‌های کسب‌وکار و ورود معاملات طلاهای آب‌شده به فضای آنلاین، لزوم تدوین ضوابط جدید احساس شد. اما در دوره‌ای که اتحادیه با سرپرستی اداره می‌شد، پیگیری این موضوع متوقف شد. پس از تشکیل هیئت‌مدیره جدید، در نخستین جلسه، ضوابط تازه‌ای بر اساس قوانین موجود تدوین و به اتاق اصناف ایران ارسال شد تا برای تصویب به هیئت عالی نظارت ارجاع شود.

وی با بیان اینکه تا پیش از بهمن‌ماه سال گذشته، حدود ۳۰۰ واحد صنفی فعال در حوزه مصنوعات طلا مجوز فعالیت دریافت کرده بودند، گفت: از ابتدای بهمن، فرآیند صدور مجوزها متوقف شد. در حالی که این توقف قرار بود ۵۰ روزه باشد، اکنون بیش از ۱۰۰ روز از آن می‌گذرد و هنوز اقدامی صورت نگرفته است.

رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی افزود: کسب‌وکارهای حوزه طلا ماهیت متفاوتی با سایر کسب‌وکارهای آنلاین دارند؛ چرا که به‌صورت لحظه‌ای در حال خرید و فروش کالایی با ارزش بالا و نوسان‌پذیر هستند. از همین رو، نیاز به نظارت برخط، دقیق و هوشمند دارند.

از رصد لحظه ای تراکنش ها تا تضمین امنیت کاربران

به گفته وی، سامانه نظارتی برخط پلتفرم‌های طلا، با هدف ایجاد شفافیت، رصد لحظه‌ای تراکنش‌ها، مقابله با تخلفات و تضمین امنیت کاربران طراحی شده و می‌تواند به الگویی برای سایر بازارهای دیجیتال تبدیل شود.

پایان نظارت میدانی و آغاز رصد هوشمند پلتفرم‌ها

رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، راه‌اندازی این سامانه را پاسخی فنی و ساختاریافته به چالش‌های جدی در حوزه نظارت بر کسب‌وکارهای آنلاین طلا عنوان کرد و گفت: در چند نوبت با همکاری پلیس و نهادهای نظارتی، به‌صورت میدانی اقدامات نظارتی انجام دادیم، اما به این نتیجه رسیدیم که نظارت میدانی واقعاً کفایت نمی‌کند. هر روز با نامه‌هایی از نهادهای مختلف مواجه هستیم که درباره عملکرد فروشندگان آنلاین طلا و نگرانی از خالی‌فروشی هشدار می‌دهند. برای دفاع از اعتبار صنف و جلوگیری از بروز تخلفات، تصمیم گرفتیم منتظر تصویب نهایی ضوابط نمانیم و حداقل، سامانه نظارتی را عملیاتی کنیم.

سامانه سه‌لایه‌ای برای کنترل و پیشگیری تخلفات

الفت‌نسب با تشریح جزئیات این سامانه گفت: این سامانه دارای سه بخش اصلی است: بخش ورودی، مرحله میانی، و بخش پایانی که به موضوع ذخیره طلا مربوط می‌شود. در حال حاضر سامانه به سامانه جامع تجارت متصل نیست. درخواست ما از مسئولان ذی‌ربط این است که برای اتصال این سامانه به سامانه جامع تجارت همکاری کنند. اگر API در اختیار ما قرار گیرد، ثبت اطلاعات به‌صورت سیستمی انجام می‌شود و نیاز به ورود دستی کاهش می‌یابد.

طراحی داشبوردهایی برای بانک ها و صندوق های نگهداری طلا در سامانه

وی افزود: تعدادی از پلتفرم‌ها طی روزهای اخیر آمادگی خود را برای اتصال به سامانه اعلام کرده‌اند. همچنین، داشبوردهایی برای بانک‌ها و صندوق‌های نگهداری طلا طراحی شده تا فرآیند ورود و خروج طلا را رصد کنند.

هشدار خودکار در صورت تخلف

الفت‌نسب در ادامه توضیح داد: در صورتی که یک پلتفرم بیش از میزان طلای ذخیره‌شده اقدام به فروش کند، سامانه به‌صورت خودکار هشدار می‌دهد. برای مثال، اگر پلتفرمی ۱۰۰ کیلو طلا ذخیره دارد و ۹۵ درصد آن را فروخته باشد، هشدار لازم صادر می‌شود. در آینده نزدیک این امکان ایجاد خواهد شد که پلتفرم‌ها نتوانند بیش از میزان ذخیره‌شده، طلا عرضه کنند.

استعلام برای خریداران طلا

به گفته او، یکی از قابلیت‌های مهم سامانه، امکان استعلام عمومی است:کاربران پس از خرید طلا، کدی دریافت می‌کنند که با وارد کردن آن در سامانه، می‌توانند مطمئن شوند طلای خریداری‌شده به‌درستی ذخیره شده است. این شفافیت، باعث افزایش اعتماد عمومی به بازار آنلاین طلا خواهد شد.

شفافیت، نظارت و همکاری با نهادهای حاکمیتی

رئیس اتحادیه با تاکید بر اینکه این سامانه کاملاً توسط اتحادیه طراحی شده و آماده همکاری با نهادهای نظارتی است، گفت:اتحادیه آمادگی دارد سامانه را در اختیار نهادهای نظارتی قرار دهد تا در صورت مشاهده هرگونه تخلف، اقدامات قانونی لازم انجام شود. جایگاه اتحادیه دقیقاً همین است؛ تنظیم‌گری صنفی و تعامل با نهادهای بالادستی.

او خاطرنشان کرد:امیدواریم با توسعه این تجربه موفق، بتوانیم الگویی جدید برای نظارت هوشمند در بازارهای دیجیتال ارائه دهیم و مسیر پیش‌روی کسب‌وکارهای آنلاین را با شفافیت و اعتماد عمومی همراه کنیم.

الفت‌نسب، در ادامه صحبت‌های خود درباره سامانه نظارتی برخط پلتفرم‌های طلا، با اشاره به ضرورت پرهیز از برخوردهای سلیقه‌ای در مواجهه با کسب‌وکارهای دیجیتال، تاکید کرد: وظیفه اتحادیه و نهادهای صنفی حمایت از کسب‌وکارها و تنظیم‌گری هوشمند است. ما به دنبال خودتنظیمی و حل مسائل از درون صنف هستیم و انتظار داریم حاکمیت نیز به این رویکرد احترام بگذارد.

مسدودسازی سامانه ها و پلتفرم ها به اقتصاد دیجیتال لطمه وارد می کند

وی افزود: متأسفانه شاهد هستیم که برخوردهای نامتناسب و ناگهانی باعث بستن پیج‌ها و مسدودسازی سامانه‌ها می‌شود؛ در حالی که چنین واکنش‌هایی به‌ویژه برای پلتفرم‌های دارای حجم بالای کاربران، ضربه سنگینی به اقتصاد نحیف دیجیتال کشور وارد می‌کند.

الفت‌نسب تاکید کرد که اتحادیه با بی‌قانونی مخالف است و آماده همکاری تنگاتنگ با نهادهای نظارتی و صنفی، از جمله اتاق اصناف ایران، برای رفع مشکلات و تسهیل فعالیت کسب‌وکارها است.

صادق محمدی، دبیر اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی نیز در این مراسم با اشاره به پیچیدگی‌ها و حساسیت‌های نظارت در این حوزه، تأکید کرد: اتحادیه همواره در تصمیم‌گیری‌های خود، سه ضلع اصلی یعنی نهادهای حاکمیتی، کسب‌وکارها و مسئولیت صنفی را به‌صورت همزمان در نظر داشته است.

وی با اشاره به دغدغه‌های نهادهای حاکمیتی در حوزه طلا گفت:به دلیل تجربه‌های تلخ گذشته، حساسیت در حوزه طلا بسیار بالاست و با استقبال گسترده مردم از پلتفرم‌های آنلاین، نهادهای مالیاتی، نظارتی و دیگر دستگاه‌های مرتبط پیگیری‌های متعددی را در این خصوص آغاز کرده‌اند. در همین راستا، کارگروه‌هایی نیز در سطح حاکمیت تشکیل شده است.

کسب‌وکارها باید در فضای سالم و رقابتی فعالیت کنند

محمدی، وجه دوم مأموریت اتحادیه را حمایت از کسب‌وکارها عنوان کرد و افزود:برای ما بسیار مهم است که فضای فعالیت کسب‌وکارها سالم و رقابتی باشد؛ به‌نحوی که هیچ کسب‌وکاری ناگهان دچار آسیب یا اخلال نشود. نگاه ما همواره این بوده که اگر چالشی وجود دارد، نخست در اتحادیه بررسی شود و اگر لازم است، با برنامه‌ریزی پیش‌دستانه، اقدامی نظیر راه‌اندازی همین سامانه نظارتی انجام شود.

هشدار خودکار به نهادهای نظارتی در صورت تخلف

دبیر اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به ظرفیت‌های توسعه‌پذیر سامانه جدید تصریح کرد: این سامانه یک نقطه شروع است. امکاناتی از جمله هشدار خودکار به نهادهای نظارتی و قابلیت استعلام برای مصرف‌کنندگان در آن دیده شده و با اتصال به سامانه‌های دیگر حاکمیتی، به‌تدریج گسترده‌تر خواهد شد.

وی به تجربه اخیر کاهش شدید قیمت طلا نیز اشاره کرد و آن را نشانه بلوغ بازار آنلاین دانست:در ماه‌های اخیر شاهد کاهش قیمت طلا از حدود ۸ میلیون به حدود ۶ میلیون تومان بودیم. یکی از نگرانی‌های نهادهای حاکمیتی همواره این بوده که چنین نوساناتی باعث واکنش‌های ناگهانی در بازار شود. اما خوشبختانه پلتفرم‌های قانونی که تحت نظارت اتحادیه فعالیت دارند، با حفظ کدهای تنظیم‌گری، هیچ رفتار نامطلوبی نداشتند و بازار به‌خوبی مدیریت شد.

حرکت به سمت خودتنظیمی؛ تجربه‌ای موفق

محمدی با اشاره به تجربه‌های مشابه در دیگر حوزه‌ها گفت:ما امروز شاهد شکل‌گیری خودتنظیمی در حوزه رمزارزها هم هستیم. این نشان می‌دهد که اگر زیرساخت‌ها به‌درستی طراحی شود، خود صنف می‌تواند بسیاری از چالش‌ها را حل‌وفصل کند. اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی به‌عنوان تنها نهاد صنفی ناظر، وظیفه دارد به سلامت این فضا کمک کند.

او در پایان ابراز امیدواری کرد که با تقویت همکاری میان اتحادیه، نهادهای حاکمیتی و پلتفرم‌ها، بتوان مسیر توسعه پایدار اقتصاد دیجیتال کشور را با اطمینان بیشتری طی کرد.