به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، چهارمین همایش روز جهانی ایمنی غذا در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما، با حضور جمعی از مقامات مسئول، متخصصان و فعالان عرصه غذا و دارو برگزار شد و در آن بر اهمیت موضوع ایمنی غذا و چالش‌های پیش روی آن در سطح جهانی و ملی تاکید شد.

در این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، به عنوان سخنران اصلی به ایراد سخن پرداخت.

وی ضمن تبریک اعیاد قربان و غدیر و قدردانی از سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت برای برگزاری این همایش، با اشاره به اهمیت روزافزون ایمنی غذا، اظهار داشت: توجه به این مسئله از این جهت اهمیت دارد که سالانه میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا به دلیل مصرف غذای ناسالم دچار بیماری می‌شوند.

چالش‌های جهانی غذا؛ از کمبود تا ناسالم‌بودن

خسروپناه در ادامه سخنان خود، با اشاره به چالش‌های مختلف در حوزه غذا، گفت: یکی از چالش‌های جدی در دنیای امروز، کمبود غذاست؛ متأسفانه عده‌ای از مردم دنیا به دلیل فقر یا سایر عوامل، به غذای کافی دسترسی ندارند. اما چالش مهم‌تر، مصرف غذای ناسالم است. منشأ مصرف غذای ناسالم همیشه فقر نیست، بلکه برخی افراد متمول نیز با وجود داشتن توانایی مالی، غذای سالم مصرف نمی‌کنند که این امر منجر به بیماری‌های گوناگون و آلودگی محیط زیست می‌شود.

وی با تاکید بر اهمیت مفهوم «طعام» در آموزه‌های دینی اسلام، به ذکر آیاتی از قرآن کریم در این زمینه پرداخت و افزود: در قرآن کریم ۲۷ مرتبه واژه طعام ذکر شده و قواعد متعددی در فقه برای همین موضوع وجود دارد. قاعده لاضرر یکی از قواعد مهم فقهی است که بر اجتناب از مصرف غذاهایی که باعث ضرر و بیماری می‌شوند تاکید می‌کند و مصرف آنها را در اسلام حرام می‌داند.

ایمنی غذا در برابر امنیت غذایی؛ تمایز مفهومی

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضمن تاکید بر تفاوت دو اصطلاح «ایمنی غذا» و «امنیت غذایی»، اظهار داشت: ایمنی غذا به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که با هدف جلوگیری از آلودگی غذاها با عوامل خطرناک مانند میکروب‌ها، سموم، مواد شیمیایی و فلزات سنگین انجام می‌گیرد، در حالی که امنیت غذایی به دسترسی پایدار و مستمر افراد به غذای سالم اشاره دارد. ما بیش از ایمنی غذا به امنیت غذایی نیازمندیم؛ به این معنا که باید تلاش کنیم همه افراد جامعه به صورت پایدار به غذای سالم دسترسی داشته باشند.

حکمرانی امنیت غذایی؛ مسیری به سوی تحقق سلامت جامعه

خسروپناه با بیان اینکه برای تحقق ایمنی غذا و امنیت غذایی به حکمرانی امنیت غذایی نیازمندیم، تصریح کرد: حکمرانی امنیت غذایی یک فرایند هوشمند از سیاست‌گذاری تا نظارت و ارزیابی است که با مشارکت حداکثری مردم انجام می‌شود و با حکومت‌داری امنیت غذایی تفاوت دارد. در حکمرانی، نقش حاکمیت تسهیل‌گری و راهبری است، اما مشارکت حداکثری نخبگان و مردم اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی با اشاره به تدوین سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی با همکاری بیش از ۵۰۰ نخبه کشور، گفت: این سند بسیار دقیقی است که اهداف، اصول، مبانی، شاخص‌ها، وضعیت موجود و وضعیت مطلوب تا سال ۱۴۱۱ را در حوزه‌های مختلف غذا مشخص کرده است. سند مذکور در حوزه‌های تولید کشاورزی، کشاورزی گلخانه‌ای، ضریب خودکفایی انرژی کشور، تولید آبزیان، تولید گندم، شکر، حبوبات و سایر حوزه‌های مرتبط با غذا، حاوی اطلاعات دقیق و جامعی است.

ارکان حکمرانی امنیت غذایی؛ از سیاست‌گذاری تا نظارت

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه سخنان خود، ارکان حکمرانی و فرایند حکمرانی غذایی و ایمنی غذا را به شرح زیر برشمرد:

سیاست‌گذاری: تدوین سیاست‌های شفاف، کارآمد و اثربخش در حوزه امنیت غذایی.

تنظیم‌گری: ایجاد ساختارها، قوانین، ضوابط و آئین‌نامه‌های هماهنگ و یکپارچه.

شاخص‌ها و استانداردها: استفاده از استانداردهای جهانی معتبر و شاخص‌های دقیق برای ارزیابی و سنجش عملکرد.

راهبری، گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی: آموزش، اطلاع‌رسانی، گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی در حوزه مصرف غذا، تغذیه سالم و اصلاح الگوهای مصرف.

دانش: بهره‌گیری از دانش روز و دستاوردهای علمی در حوزه غذا و تغذیه و رفع خلاءهای علمی و آموزشی موجود.

نظارت، ارزیابی و اثرسنجی: نظارت و ارزیابی مستمر و دقیق بر فرایندهای تولید، توزیع و مصرف غذا و اثرسنجی اقدامات انجام شده برای بهبود عملکرد.

چالش‌ها و راهکارها؛ از ضایعات غذا تا تعارض منافع.

خسروپناه با اشاره به اینکه با وجود تلاش‌های انجام شده، هنوز با چالش‌هایی در حوزه ایمنی غذا و امنیت غذایی مواجه هستیم، اظهار داشت: ضایعات غذایی گسترده، بیماری‌های ناشی از مصرف غذای ناسالم و خوددرمانی‌های بی‌رویه از جمله مهم‌ترین چالش‌های پیش روی ما هستند.

وی عوامل زیر را در بروز این چالش‌ها مؤثر دانست:

عدم توجه ویژه به بحث غذای حلال: ضرورت ایجاد بنیاد حلال و توجه به ابعاد مختلف غذای حلال در تولید، فرآوری و توزیع مواد غذایی.

تعارض منافع: لزوم حل مسئله تعارض منافع و مقابله با رانت‌خواری از طریق شفاف‌سازی فرایندها و استفاده از ابزارهای هوشمند.

مشارکت محدود مردم: تاکید بر استفاده از ظرفیت نخبگان و مشارکت فعالانه مردم در بحث ایمنی غذا و امنیت غذایی.

ضرورت توجه به غذای حلال و مقابله با خوددرمانی

استاد خسروپناه در ادامه سخنان خود، بر ضرورت توجه به غذای حلال تاکید کرد و گفت: مسئله حلال، فراتر از صرفاً ذبح شرعی است و باید در تمام فرایندهای تولید، فرآوری و توزیع غذا مورد توجه قرار گیرد. این موضوع در حوزه‌هایی مانند سلول‌درمانی، ژن‌درمانی، مهندسی بافت و پیوند اعضا نیز اهمیت دارد.

وی همچنین با انتقاد از رواج خوددرمانی و تجویز داروهای گیاهی توسط افراد غیرمتخصص، اظهار داشت: متأسفانه عده‌ای به نام طب سنتی یا طب اسلامی اقدام به تجویز داروهای گیاهی می‌کنند که این امر می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامت مردم وارد کند. داروهای گیاهی نیز مانند داروهای شیمیایی، در صورت مصرف بی‌رویه و بدون تجویز متخصص، می‌توانند مضر باشند.

پیشنهادات و حمایت از مردم مظلوم غزه

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنان خود، ضمن قدردانی از تلاش‌های انجام شده، بر لزوم رفع موانع و مشکلات موجود در حوزه ایمنی غذا و امنیت غذایی تاکید کرد و آمادگی شورای عالی انقلاب فرهنگی را برای استفاده از ظرفیت نخبگان و تحقق حکمرانی امنیت غذایی در جامعه اعلام کرد.

وی همچنین با اشاره به وضعیت مردم مظلوم غزه، خواستار حمایت از آنها و تلاش برای رساندن غذا و دارو به این منطقه شد و گفت: متأسفانه کودکان و مادران در غزه به دلیل فقر، کمبود غذا و حملات رژیم صهیونیستی، در شرایط بسیار سختی به سر می‌برند و ما باید تمام تلاش خود را برای کمک به آنها به کار گیریم.

در پایان این همایش، بر ضرورت همکاری و هم‌افزایی همه نهادها و سازمان‌های مرتبط برای تحقق ایمنی غذا و امنیت غذایی در کشور تاکید شد و شرکت‌کنندگان خواستار توجه بیشتر به این موضوع در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور شدند.