به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در یکی از نشست‌های تخصصی مرتبط با توسعه سکوی ملی هوش مصنوعی، دکتر حمیدرضا ربیعی، استاد دانشگاه صنعتی شریف و مجری این طرح ملی، جزئیاتی از روند اجرای پروژه، سوابق علمی و صنعتی تیم مجری و سازوکار تعامل با دانشگاه‌ها و صنایع را تشریح کرد.

وی با اشاره به ظرفیت بالای همکاری دانشگاه‌ها با طرح اظهار کرد: شرکت‌ها تا امروز حمایت خوبی از پروژه داشته‌اند و امیدواریم این حمایت‌ها ادامه‌دار باشد. در هر دانشگاه لزوماً یک پروژه واحد نداریم، بلکه ممکن است چندین پروژه با حمایت‌های متنوع در جریان باشد. در قالب این طرح ملی، گروه‌های مختلفی همکاری خود را آغاز کرده‌اند و برخی از این گروه‌ها، پلتفرم‌های کاربردی را توسعه می‌دهند.

ربیعی با انتقاد از ناآشنایی بخشی از جامعه دانشگاهی با ارتباط صنعت و دانشگاه گفت: متأسفانه هنوز در فضای مجازی و حتی برخی محافل دانشگاهی، درک روشنی از جایگاه صنعت و نقش دانشگاه وجود ندارد. هدف ما این است که مخاطبان با سوابق این تیم و ماهیت طرح آشنا شوند.

وی در معرفی کارنامه علمی و صنعتی خود افزود: استاد معین دانشگاه بوده‌ام، در سال جاری جایزه طباطبائی را کسب کرده‌ام، به عنوان مهندس برجسته فرهنگستان علوم در سال 1403، نمونه کشوری در سال 1400، دانشمند برتر سال 1403 و فناور برتر کشور در سال 1397 انتخاب شدم. همچنین پژوهشگر برتر دانشکده مهندسی کامپیوتر در چند دوره بوده‌ام. عضو وابسته فرهنگستان علوم هستم و در گروه هوش مصنوعی این نهاد فعالیت دارم. سابقه همکاری با وزارتخانه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان مشاور هوش مصنوعی را دارم و عضو گروه 13 فدراسیون بین‌المللی و عضو ارشد مؤسسه دوسالم هستم. همچنین سابقه تدریس در دانشگاه لندن را نیز در کارنامه دارم.

وی ادامه داد: در دانشگاه شریف چندین مرکز پیشرو تحقیقاتی و عملیاتی راه‌اندازی کرده‌ایم و تاکنون بیش از 125 پروژه صنعتی انجام داده‌ایم که از این میان 6 پروژه ملی و 4 پروژه بین‌المللی بوده‌اند. بیش از 20 فناوری توسعه داده‌ایم که بسیاری از آن‌ها منجر به ایجاد شرکت‌های موفقی شده‌اند؛ برخی از این شرکت‌ها اکنون ارزشی بیش از هزار میلیارد تومان دارند.

مجری طرح سکوی ملی هوش مصنوعی در ادامه به تجربیات صنعتی خود پیش از بازگشت به ایران اشاره کرد و گفت: پیش از بازگشت به کشور، سه سال در شرکت اینتل فعالیت داشتم و در دهه 70 شمسی، پروژه‌ای به نام "وکتور" را با تیمی 400 نفره برای هوشمندسازی خانه‌ها و محیط‌های کاری اجرا کردیم. آن زمان اینترنت هنوز رایج نبود، اما شبکه‌های کابلی در آمریکا فراگیر شده بود. در طراحی فناوری‌هایی که امروز در گوشی‌های هوشمند استفاده می‌شود، جزو پیشگامان بودیم. اثر انگشت من روی بسیاری از این سیستم‌ها در سراسر جهان وجود دارد؛ زیرا طراحی این فناوری‌ها را آن زمان با تیمی سه نفره انجام می‌دادیم.

ربیعی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «در سه نظام معتبر علمی شامل Scopus، Web of Science و Google Scholar، دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه شریف رتبه نخست را در کشور دارد.

وی درباره آغاز رسمی طرح سکوی ملی هوش مصنوعی گفت: این طرح از مهرماه 1403 با همکاری معاونت علمی، دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشکده علوم و فناوری‌های شناختی کلید خورد. طبق برنامه‌ریزی، نسخه اولیه (MVP) باید در اسفند 1403 ارائه شود. همچنین در بهمن 1403، مقرر شد یک GPU توسط مرکز HPC دانشگاه راه‌اندازی شود. البته من مسئول مستقیم این بخش نیستم و تنها اطلاعات کلی دارم.

ربیعی با تأکید بر آماده‌سازی زیرساخت‌ها گفت: زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات باکیفیت در حال راه‌اندازی است. بر اساس برنامه‌ زمان‌بندی، فاز آزمایشی سکوی ملی از تیرماه 1404 آغاز می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند پیش از آن نیز با ما همکاری داشته باشند.»

به گفته وی، فاز رسمی‌تر این سکو از شهریور 1404 آغاز می‌شود و نقطه تثبیت پروژه اسفند همان سال خواهد بود.

وی همچنین از مخاطبان خواست به شایعات توجه نکنند و افزود: فضای مجازی مملو از اطلاعات نادرست است.

در پاسخ به علت واگذاری پروژه به دانشگاه شریف، ربیعی گفت: تصمیم‌گیری در این باره توسط دانشگاه انجام شده و پژوهشکده علوم شناختی، با سابقه 24 ساله در دانشگاه شریف، به عنوان مجری طرح انتخاب شده است.

پلتفرم‌سازی؛ حلقه مفقوده توسعه فناوری

ربیعی با تأکید بر اهمیت پلتفرم‌سازی در زیست‌بوم نوآوری گفت: بیش از 600 شرکت دانش‌بنیان، کار خود را از حرکت‌های کوچک در دل دانشگاه‌ها آغاز کرده‌اند. تیم ما نیز از دل همین حرکت‌ها شکل گرفت. در آن زمان، دانشگاه‌ها بیشتر به آموزش و تولید مقاله علمی محدود بودند و پذیرای فناوری نبودند. اما دانشگاه‌های معتبر دنیا نقش فناورانه و اجتماعی نیز ایفا می‌کنند.

وی با بیان اینکه چرخه‌ای که آغاز کرده‌اند، از آموزش تا تأثیرگذاری اجتماعی را در بر می‌گیرد، افزود: ما معتقد نیستیم که همه اعضای تیم فناور باید عضو هیئت علمی باشند. در دنیا، تنها 10 درصد اعضای هیئت علمی وارد فعالیت‌های فناورانه می‌شوند و تنها 2 درصد از این تعداد، واقعاً نقش‌آفرین در مرز فناوری و صنعت هستند.

وی ادامه داد: برخی فعالان صنعتی گلایه دارند که مراجعه به دانشگاه بی‌نتیجه بوده؛ این سخن صحیح است، اما مسئله در مراجعه به بخش‌های نامناسب دانشگاه نهفته است. هر دانشگاه، بخش‌هایی دارد که ظرفیت پاسخگویی به مسائل فناورانه را دارند.

ربیعی با اشاره به دستاوردهای تیم خود در حوزه توسعه محصول و تجاری‌سازی گفت: ما در زنجیره کامل ارزش، از ایده تا بازار، نقش ایفا کرده‌ایم و در 20 سال گذشته 125 پروژه انجام داده‌ایم که 6 پروژه در سطح ملی بوده‌اند. بسیاری از MVPهایی که امروز ارائه می‌شوند، نتیجه پنج تا ده سال کار مداوم‌اند.

وی با اشاره به نیاز کشور به زیرساخت‌های نوین مانند فارم‌های GPU و سکوهای محاسباتی تأکید کرد: تیمی که در این پروژه فعالیت دارد، از تجربه و انگیزه بالایی برخوردار است و با عشق کار می‌کند.

ربیعی با انتقاد از نگاه مصرف‌گرایانه به فناوری گفت: متأسفانه در کشور، برخی به دنبال موفقیت بی‌زحمت‌اند. پلتفرم‌سازی یک الزام است و نمی‌توان با نگاه سنتی به آن پرداخت. دانشگاه‌ها باید نقش تسهیل‌گر ایفا کرده و مالکیت پلتفرم‌ها را به بخش خصوصی واگذار کنند.

وی با اشاره به منابع مالی تخصیص‌یافته به طرح سکوی ملی گفت: از ابتدای آبان 1403 تا پایان اسفند سال جاری، حدود 30 میلیارد تومان برای این طرح پیش‌بینی شده است.

ربیعی در ادامه با مرور روند جهانی توسعه فناوری افزود: از سال 2000 تاکنون، رشد پلتفرم‌ها هم‌زمان با رشد اقتصاد دیجیتال صورت گرفته است. کشورهایی که پلتفرم ندارند، صرفاً مصرف‌کننده‌اند. پلتفرم‌سازی نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است.

وی با اشاره به تفاوت شرکت‌های پلتفرمی و غیرپلتفرمی در بهره‌وری گفت: در ایران نیز نمونه‌های متعددی از این تفاوت وجود دارد. آینده اقتصاد بر پایه پلتفرم بنا می‌شود و گریزی از این مسیر نداریم.

ربیعی با اشاره به سرعت تحولات تکنولوژیک در جهان تصریح کرد: نباید تنها روی یک فناوری خاص متمرکز شد؛ زیرا با سرعت تحول موجود، تکنولوژی‌های امروز ممکن است فردا کارایی نداشته باشند. سیر تحول هوش مصنوعی از مدل‌های نمادین و منطقی به یادگیری ماشین و یادگیری عمیق، و اکنون به سمت استدلال ذهنی در حال حرکت است.

وی تأکید کرد: داده، توان محاسباتی و نیروی انسانی سه عنصر کلیدی در ارائه خدمات نوین جهانی هستند. اگرچه زیرساخت‌های ما هنوز کامل نیست، اما از نظر تئوریک در حوزه هوش مصنوعی در بین 10 تا 12 کشور اول قرار داریم. تیم‌هایی از نخبگان جوان در کشور حضور دارند که اگر فرصت یابند، خواهند درخشید.

ربیعی در پایان خاطرنشان کرد: در سطح جهان، مدل‌های زبانی بزرگ به سمت مدل‌های کوچک‌تر اما کاراتر حرکت کرده‌اند. ما نیز در این حوزه فعالیت‌هایی داشته‌ایم و نتایج اولیه امیدوارکننده‌ای به‌دست آورده‌ایم. اگر به این مسیر باور داشته باشیم.

انتهای پیام/