خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: برنج‌کاری از دیرباز نقش مهمی در اقتصاد و فرهنگ مردم استان گیلان ایفا کرده است؛ محصولی که نه تنها منبع اصلی تأمین معیشت بسیاری از خانوارها است بلکه بخشی از هویت کشاورزی منطقه محسوب می‌شود.

اما در سال‌های اخیر، این بخش حیاتی با چالش‌های متعددی روبرو شده، از کاهش منابع آبی و تغییرات اقلیمی گرفته تا مشکلات بهره‌وری و نبود سازوکارهای علمی و فناوری مناسب در مدیریت کشت و برداشت. علاوه بر این، بازارهای صادراتی و نیاز به توسعه آن نیز موضوعی جدی است که می‌تواند به بهبود درآمد کشاورزان و اقتصاد منطقه کمک کند.

در همین راستا، بنیاد ملی نخبگان استان گیلان با گردهم آوردن فعالان علمی، کشاورزان، مدیران و صاحب نظران در حوزه برنج، نشستی تخصصی برگزار کرد تا ضمن بررسی آخرین دستاوردهای علمی و فناوری در کشاورزی نوین، راهکارهای عملی برای توسعه کشت پایدار، ارتقا کیفیت محصول و افزایش صادرات بیابد.

هدف این نشست، فراهم کردن زمینه‌ای برای بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، بهبود آموزش کشاورزان، و طراحی سیاست‌های حمایتی و اجرایی است که بتواند تولید برنج را در استان به سطحی رقابتی و پایدار ارتقا دهد.

بهره‌گیری از روش‌های نوین کشت برنج تا صادرات

«فرهاد شیرینی» رئیس بنیاد ملی نخبگان گیلان در این نشست اظهار کرد: تنها ایران نیست که به دنبال راهکارهای علمی در تولید برنج است؛ بسیاری از کشورهای تولید کننده برنج نیز درصدد بهره‌گیری از روش‌های نوین برای توسعه و صادرات هستند.

شیرینی تاکید کرد: فناوری نانو و کوانتوم می‌تواند در حوزه بذر و داشت مورد استفاده قرار گیرد لذا دانشگاه‌های استان مانند علوم پزشکی و آزاد ظرفیت برگزاری سمینارهای تخصصی در این زمینه را دارند.

«محمد رضا خالدیان» دبیر هیئت اندیشه ورز بنیاد نخبگان گیلان افزود: توسعه صادرات تأثیر فراوانی بر وضعیت تولید کننده دارد لذا امروز کیوی در استان رونق نسبی دارد و می‌توان برای برنج هم چنین شرایطی را متصور بود. صادرات کیفی موجب درآمد ارزی و بهبود معیشت می‌شود.

وی افزود: عدم تک محصولی و کشت محصولات سودده می‌تواند محرک اقتصادی باشد، وگرنه تغییر کاربری اراضی و کاهش تولید برنج را شاهد خواهیم بود. تولید برنج مختص اقلیم گیلان است، اما کمبود آب تهدیدی جدی است.

مدیریت کشاورزی نوین و فناوری رباتیک

«محمدکریم معتمد» استاد دانشگاه گیلان نیز در این جلسه اضافه کرد: در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۶۰۰ تُن برنج به کشورهایی مثل آذربایجان صادر شده است.

معتمد ادامه داد: چین در حال رباتیک کردن کشاورزی است و این می‌تواند ضایعات برنج را کاهش دهد، به عنوان مثال، پوسته برنج خاصیت اسید سولفوریک دارد که قابل استفاده است.

وی با بیان اینکه عدم اعتماد کشاورزان به مروجین، ساختار ضعیف و نبود نوآوری مشکلات آموزش است، گفت: آموزش صرفاً یادگیری نیست بلکه تعهد است و باید ۸۰ درصد بودجه به آموزش اختصاص یابد.

تغییر الگوی کشت و آینده پژوهی

«مسعود اصفهانی» عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان گفت: برای صادرات باید ذائقه و کیفیت مدنظر قرار گیرد. ذائقه‌ها در مناطق مختلف متفاوت است؛ مثلاً در مرکز کشور عطر و طعم برنج اولویت نیست، ولی در شمال حساسیت بالاست. در دنیا بیشتر مصرف‌کنندگان دنبال برنج ارزان هستند، فارغ از کیفیت.

اصفهانی گفت: ستاد بحران بحث تقویم کشت و تغییر الگوی کشت را مطرح کرده، اما این موضوع بدون ضمانت اجرایی است و نیاز به راهکارهای ملی دارد.

«بابک ربیعی» عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان نیز در ادامه اظهار کرد: صادرات موفق نیازمند حمایت‌های دولتی، تولید بر اساس ذائقه مصرف کننده و ارتباط پژوهش با کشاورز و صنعت است. برخی مناطق استان پتانسیل دارند اما نیازمند تفکیک، حمایت و بودجه هستند.

بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته

«عادل بخشی‌پور» عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان گفت: نیروی انسانی فرهیخته و توانمند در استان وجود دارد. دانشگاه گیلان ظرفیت آزمایشگاهی لازم برای تصمیم‌سازی را دارد اما سوال این است چقدر از تحقیقات بهره‌برداری می‌شود.

بخشی‌پور گفت: حدود ۹۰ درصد کاشت و ۷۵ درصد برداشت برنج مکانیزه شده است و هیچ‌کس با دست برداشت نمی‌کند.

وی اضافه کرد: با این حال، تجهیزات کشاورزی هنوز مناسب سازی نشده‌اند. برخی کمباین‌ها ریزش زیادی دارند و کشاورزان قبل از پیک برداشت، برداشت می‌کنند که کیفیت را کاهش می‌دهد.

بخشی پور افزود: فشردگی خاک و کاهش باروری از پیامدهای استفاده از تجهیزات نامناسب است که نیازمند برنامه‌ریزی و طرح مدون بر اساس اقلیم استان است.

چالش‌های آموزش و بهینه‌سازی روش‌ها

«محمود حیدری» عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان نیز در ادامه این نشست گفت: یکی از مشکلات، آموزش و ترویج است. مؤسسه تحقیقات برنج اقدامات خوبی دارد ولی به صورت مقطعی و بسیاری از روستاها بی‌اطلاع هستند.

حیدری تاکید کرد: استفاده بی‌رویه از سموم و نبود تجهیزات مناسب سلامتی را به خطر انداخته که باید در آموزش‌ها به آن توجه شود.

پیشرفت کشاورزی گیلان با تکیه بر فناوری‌های نوین

نشست بنیاد ملی نخبگان گیلان نشان داد که برای توسعه پایدار کشت برنج، افزایش صادرات و ارتقای کیفیت محصول، باید از روش‌های علمی و فناوری‌های نوین بهره‌برداری شود. آموزش هدفمند، حمایت دولتی، بهینه‌سازی تجهیزات و آینده پژوهی، راهکارهایی هستند که می‌توانند کشاورزی برنج را در استان بهبود دهند و اقتصاد استان را متحول کنند.