‌خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: امام محمد باقر (ع)، پنجمین امام شیعیان، در سال ۵۷ هجری در مدینه چشم به جهان گشود، ایشان فرزند امام سجاد (ع) و فاطمه دختر امام حسن مجتبی (ع) بود.

امام باقر (ع) در شرایط سخت سیاسی پس از واقعه کربلا به دنیا آمد و در فضای سرکوب و خفقان بنی‌امیه رشد یافت و با وجود محدودیت‌ها، ایشان پایه‌گذار نهضت علمی گسترده‌ای شد.

با تدبیر، دانش عمیق اهل‌بیت را در قالب گفتگو، تفسیر، فقه و اخلاق، به شاگردان خود منتقل و با عقلانیت، صبر و روشنگری، پایه‌های معرفت شیعی را در یکی از تاریک‌ترین دوران‌ها استوار ساخت.

در حالی که حکومت اموی نسبت به اهل‌بیت دشمنی آشکار داشت، امام باقر (ع) با تکیه بر علم و گفتگو، نهضتی فرهنگی علیه جهل و انحراف به راه انداخت آن چیزی که خلفای بنی‌امیه آن را خطری جدی می‌دانستند، سصرانجام در سال ۱۱۴ هجری، در زمان خلافت هشام بن عبدالملک، آن حضرت به دست عوامل حکومت و از طریق مسمومیت به شهادت رسید.

پیکر پاک ایشان در قبرستان بقیع در مدینه به خاک سپرده شد، شهادت امام باقر (ع) آغازی شد بر جریان مداوم آگاهی‌بخشی، که امروز نیز الهام‌بخش جهاد علمی و تبیینی مسلمانان است.

تلاش مضاعف امام باقر (ع) جهت ترویج و توسعه علوم اسلامی

امام جمعه محلات در گفتگو با خبرنگار مهر به مناسبت سالروز شهادت امام محمد باقر (ع) اظهار کرد: امام محمد باقر (ع) توانست نهضت علمی بزرگی را پایه‌گذاری کند که زمینه‌ساز تحولات گسترده در فقه، کلام، تفسیر و علوم اسلامی شد.

حجت الاسلام مهدی ربانی افزود: ایشان با مناظرات علمی، تدوین معارف شیعه، مبارزه با تحریف‌های تاریخی و تربیت شاگردان برجسته، نقش مهمی در حفظ و گسترش تعالیم اسلامی ایفا کردند.

به دلیل دانش وسیع و تسلط بر علوم مختلف، ایشان به باقرالعلوم مشهور شدند و بسیاری از بزرگان علم و دانش، در حضور امام باقر (ع) از آموزه‌های ایشان بهره بردند و از ایشان روایت‌های ارزشمندی به یادگار مانده است.

وی با اشاره به جایگاه علمی برجسته آن حضرت گفت: لقب «باقر» را که به‌معنای شکافنده دانش است، به ایشان نسبت دادند و با مطالعه تاریخ اسلام و تاریخ تشیع، به‌روشنی می‌بینیم که در دوران آن حضرت، شکوفایی علم و دانش اتفاق افتاده است.

امام جمعه محلات ادامه داد: در دوران حیات امام محمد باقر (ع)، فضای سیاسی به گونه‌ای بود که امام باقر از فرصت‌ها برای تبلیغ معارف ناب اسلام و اهل‌بیت (ع) و نیز تربیت شاگردان استفاده کرده و نهضتی علمی را پایه‌گذاری کردند و در جهت ترویج و توسعه علوم اسلامی تلاش گسترده‌ای داشتند.

وی با اشاره به اهداف دشمنان و خلفای زمان از به شهادت رساندن ائمه اطهار (ع) افزود: خلفای هم‌عصر ائمه حضور آنان را برنمی‌تابیدند؛ چرا که وجود ائمه مانعی جدی در برابر استبداد و سلطه‌گری دستگاه خلافت بود و از آن‌جا که حاکمان نمی‌توانستند اهل‌بیت را به سکوت در برابر ظلم وادار کنند، درصدد حذف فیزیکی آن بزرگواران برآمدند.

حجت‌الاسلام ربانی تصریح کرد: امام محمد باقر (ع) نیز توسط یکی از خلفای اموی، با توسل به فریب و نیرنگ و از طریق مسمومیت به شهادت رسیدند و این روش یکی از شیوه‌های رایج دشمنان برای کنار زدن ائمه اطهار (ع) و خاموش کردن صدای حق‌طلبی و هدایت‌گری آنان بود.

تربیت‌یافتگان مکتب امام باقر (ع) نقش مهمی در انتقال معارف اهل‌بیت (ع) ایفا کردند

رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان محلات در گفتگو با خبرنگار گفت: امام باقر (ع) با شکافتن مرزهای دانش، چراغ تمدن اسلامی را در تاریک‌ترین دوران برافروختند.

حجت‌الاسلام محمد احمدی به مناسبت سالروز شهادت پنجمین امام شیعیان، حضرت امام محمد باقر (ع) اظهار کرد: شخصیت آن حضرت، الگویی بی‌بدیل در عرصه علم، تقوا و جهاد فرهنگی است.

وی تصریح کرد: لقب «باقر العلوم» که به‌معنای شکافنده علم و دانش است اشاره به جایگاه علمی و معرفتی این امام بزرگوار دارد، چرا که ایشان با ژرف‌نگری و دقت، دانش را شکافتند و معارف ناب اسلامی را از دل قرآن و سنت بیرون کشیدند.

وی افزود: پیامبر اکرم (ص) سال‌ها پیش از تولد ایشان، در گفتگویی با جابر بن عبدالله انصاری، این لقب را به‌کار بردند و فرمودند: «ای جابر، تو مردی از نسل من را خواهی دید که علم را می‌شکافد، همان‌گونه که زمین را می‌شکافند؛ سلام مرا به او برسانید، این روایت شریف در منابع معتبر شیعه و اهل سنت ثبت شده و نشانگر مقام رفیع علمی امام باقر (ع) است.

حجت‌الاسلام احمدی با اشاره به شرایط دشوار دوران زندگی امام باقر (ع) اظهار کرد: دوران امامت امام پنجم (ع) مقارن با شدت‌گرفتن ظلم و سرکوب بنی‌امیه بود و مردم جامعه از یک سو گرفتار جنگ‌های داخلی، فقر و تفرقه بودند و از سوی دیگر، دستگاه خلافت با تمام توان از گسترش معارف اهل‌بیت (ع) جلوگیری می‌کرد که در چنین شرایطی، امام باقر (ع) با صبر، تدبیر و مجاهدت علمی، نهضتی بی‌سابقه در حوزه علم و فرهنگ بنیان نهادند.

وی ادامه داد: امام باقر (ع) با تأسیس حوزه علمی در مدینه، به تربیت صدها شاگرد پرداختند که بعدها خودشان پایه‌گذاران تمدن علمی شیعه شدند و چهره‌هایی همچون زرارة بن اعین، محمد بن مسلم و جابر بن یزید جعفی از جمله تربیت‌یافتگان مکتب ایشان بودند که نقش مهمی در انتقال معارف اهل‌بیت (ع) ایفا کردند و بیش از هزار حدیث از امام باقر (ع) در زمینه‌های گوناگون مانند تفسیر قرآن، فقه، اخلاق ارائه کردند.

سیره امام باقر (ع) تلفیقی از علم، اخلاق و دیانت است

امام جماعت روستای خلیفه کندی و کارشناس مذهبی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مهم‌ترین پیام اخلاقی سیره این امام بزرگوار برای جامعه امروز، تلفیق و هم‌نشینی علم، اخلاق و دیانت در زندگی فردی و اجتماعی است.

حجت‌الاسلام سید محمد حسین فتحی با اشاره به سالروز شهادت حضرت امام محمدباقر (ع) اظهار کرد: امام باقر (ع) در دورانی می‌زیست که جامعه اسلامی دچار انحرافات دینی، جهل عمومی و سوءاستفاده حاکمان از قدرت شده بود و در چنین شرایطی، آن حضرت با رفتار و سیره عملی خود الگویی روشن از حقیقت‌جویی، فروتنی، مدارا، صداقت و عمل به علم را به جامعه ارائه داد.

کارشناس فرهنگی با تأکید بر نیاز امروز جامعه به این سیره نورانی خاطرنشان کرد: در دنیای امروز، که با چالش‌هایی مانند تظاهر، دوگانگی در رفتار، افراط و تفریط در قضاوت‌ها و کاهش صداقت مواجه هستیم، پیام امام باقر (ع) این است که باید دانایی را با اخلاق همراه ساخت و ایمان را در متن زندگی جاری کرد.

وی تصریح کرد: جامعه‌ای که رفتار نیکو، علم همراه با اخلاق و صداقت را مبنای حرکت خود قرار دهد، نه‌تنها از آسیب‌های اخلاقی در امان می‌ماند، بلکه می‌تواند دل‌ها را تسخیر کرده و به سمت سعادت واقعی سوق دهد و سیره امام باقر (ع) چراغی راهگشا در این مسیر است.

امام جمعه روستای خلیفه کندی تصریح کرد: امام باقر (ع) را به‌حق باید بنیان‌گذار مکتب علمی اهل‌بیت (ع) دانست چرا که دوران امامت ایشان هم‌زمان با ضعف سیاسی بنی‌امیه و ایجاد فضای نسبتاً بازتری برای فعالیت‌های فرهنگی و علمی بود؛ فرصتی که امام به‌خوبی از آن بهره برد تا پایه‌های تمدن علمی شیعه را بنا نهد.

حجت الاسلام فتحی افزود: ایشان در حوزه‌های گوناگون معارفی، از جمله تبیین عمیق مفاهیم توحید، نبوت و امامت، گسترش آموزه‌های فقهی، کلامی و تفسیری و مقابله علمی با تحریف‌های دینی، نقش بی‌بدیلی ایفا کرد.

کارشناس مذهبی تصریح کرد: جایگاه امام باقر (ع) در تمدن علمی شیعه را می‌توان همچون ستون‌های اصلی یک بنای رفیع دانست این پایه‌ها بنا نمی‌شد، مسیر رشد علمی و فکری مکتب تشیع به شکل کنونی قابل تصور نبود.

سیره امام باقر (ع)، الگویی کامل برای جهاد تبیین در دنیای امروز

وی افزود: سیره علمی و فرهنگی امام محمد باقر (ع) یکی از کامل‌ترین الگوها برای جهاد تبیین در شرایط کنونی است و ایشان در دوران خود با بهره‌گیری از ابزارهایی چون علم، مناظره، روشنگری و پاسخ به شبهات، در برابر تحریفات دینی و فکری ایستادگی کردند که این رویکرد، شباهت زیادی با وضعیت امروز جامعه دارد؛ جایی که باورهای دینی با جنگ روایت‌ها، شبهات اعتقادی و تحریف مفاهیم روبه‌رو شده‌اند.

حجت الاسلام فتحی ادامه داد: شیوه امام باقر (ع) در مواجهه با تحریف‌ها بر پایه استدلال و گفت‌وگوی علمی استوار بود و ایشان بدون توسل به خشونت، تلاش می‌کردند حقیقت دین را با زبانی روشن و متناسب با سطح فهم مردم زمان خود تبیین کنند که در عین حال، پاسخ‌گویی به نیازهای فکری جامعه و تقویت ایمان بر پایه آگاهی، از دیگر ویژگی‌های برجسته در سیره آن امام همام بود.

وی افزود: با توجه به چالش‌های فکری و فرهنگی عصر حاضر، الگو گرفتن از سیره امام باقر (ع) برای فعالان حوزه دین و فرهنگ نه‌تنها مفید، بلکه ضرورتی انکارناپذیر برای مقابله با هجمه‌های فکری و تحریفات عقیدتی به شمار می‌آید.