به گزارش سلامت نیوز به نقل از شرق، شهروندان خلخال از معدن‌کاوی‌های بی‌ضابطه و آثار زیان‌بار آن به دادستانی اردبیل شکایت بردند و در کارزاری اینترنتی از مدیران استان اردبیل درخواست کردند آرامش و سلامت را به محیط زیست و زندگی آنها برگردانند. با توجه‌ به آخرین گمانه‌زنی‌هایی که در منطقه خلخال انجام شده، شهرستان خلخال دارای معادن غنی و پربار پروفیلی از قبیل: سرب، مس، منگنز و آهن است و بنا به گفته رئیس اداره صمت خلخال ۲۷ معدن در محدوده این شهرستان وجود دارد. در منطقه خلخال واقع در جنوب استان اردبیل حداقل ۱۵ معدن شن و ماسه در حال فعالیت هستند.

از این تعداد پنج کارخانه و شش معدن در مجاورت روستای خِمِس و روستای اَسکِستان قرار دارند که فعالیت‌شان موجب آزار و اذیت اهالی و ساکنان شده است. در سال گذشته ۱۶۶ نفر از اهالی روستای خمس در قالب یک پرونده مشترک از این این معادن شکایت کردند.

همچنین تعدادی از روستاییان با ثبت شکایت‌های انفرادی از وضعیت نابسامان ناشی از فعالیت‌های معدنی ابراز نارضایتی کردند. براساس متن شکوائیه اهالی روستای خمس واقع در شهرستان خلخال، آنها معتقدند که الزامات عمومی مربوط به قانون معادن از طرف معدن‌داران این محدوده رعایت نشده است. در نتیجه گل‌ولای و فاضلاب مواد معدنی در مسیر رودخانه شاهرود رها می‌شود. همچنین اهالی درباره تغییر و انحراف مسیر رودخانه و آبراهه‌های طبیعی به منظور انتقال گل‌ولای و پساب مواد معدنی در مسیر رودخانه و ورود این مواد آلاینده به زمین‌های زراعی اعتراض کردند.

گردوغبار معادن روی ریه‌های مردم

از سوی دیگر شهروندان خلخال به استفاده‌نکردن از مه‌پاش به منظور جلوگیری از خیزش گردوغبار ناشی از استخراج معادن اشاره کرده و توضیح داده‌اند که این روند باعث بروز مشکلات تنفسی در بین اهالی شده است و محصولات کشاورزی و دام‌ها هم از این گردوخاک آسیب دیده‌اند. این روند باعث افت قیمت دام و محصولات کشاورزی این منطقه هم شده است. همچنین از دو ماه پیش کارزاری اینترنتی راه‌اندازی شده که حدود چهار هزار نفر از شهروندان خلخال ضمن امضای آن از مدیران استان اردبیل خواستار برقراری عدالت شده‌اند.

اهالی خلخال در متن این اعتراض اینترنتی با اشاره به احتمال بروز سرطان، افسردگی و استرس بر اثر فعالیت بی‌ضابطه معادن، این‌طور نوشته‌اند: «طبیعت و محیط‌ زیست خلخال و زندگی و سلامت مردم آن چند سالی است با رشد قارچ‌گونه کارگاه‌های پرشمار شن و ماسه که با یک برنامه‌ریزی مافیایی و به نام تأمین ماسه استانی دیگر بر زندگی ما سیطره یافته‌اند، به مخاطره افتاده است. ازاین‌رو برای رهایی از این بلای جان‌سوز، احتراما تقاضا می‌کنیم به حکم قاعده فقهی «لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام» نگذارید اهالی خلخال بیش‌ازاین تحت سیطره انبوه ریزگردهایی که از این واحدهای آلاینده برمی‌خیزند و در ریه‌ها می‌نشینند و نیز با ورود پساب‌های مخرب و سمی و سرطان‌زای این کارگاه‌ها به رودخانه‌های زلال منطقه، بهداشت و سلامت مردم با آلودگی و آلایندگی‌های مستمر بیشتر از این در خطر قرار گیرد و اضطراب و استرس و افسردگی را در زندگی مردم منطقه تداوم دهد».

جاده‌ اسالم در معرض نابودی

شهرستان خلخال با جاذبه‌های ‌طبیعی‌اش در بین ایرانی‌ها شناخته می‌شود. یک منطقه زیبا برای گردشگران که به دلیل تعدد چشمه‌ها و رودخانه‌ها سالانه مسافران زیادی را میزبانی می‌کند. ازبین‌رفتن این جاذبه‌های طبیعی یکی از نگرانی‌های شهروندان خلخال است. آنها در نامه اینترنتی خود خطاب به مدیران استان اردبیل از ‌جمله رئیس دادگستری، رؤسای ادارات راه و شهرسازی، محیط زیست، فرماندار خلخال و همچنین استاندار اردبیل با اشاره به تخریب وسیع جاده‌ها و تصادفات در جاده‌های اسالم و پونل خلخال، این‌طور نوشتند: «جاده اسالم به خلخال که یکی از زیباترین جاده‌های ایران است و جاده پونل خلخال که در روز نیاز برای تعمیر آن بودجه‌ای پیدا نمی‌شود، روزبه‌روز در زیر چرخ کامیون‌هایی که با تناژهای خارج از ظرفیت به گیلان ماسه حمل می‌کنند، به‌شدت تخریب می‌شود و در همان حال بارش و پخش پساب از پشت کامیون‌ها موجبات اعصاب‌خردکنی و ناراحتی و حتی تصادف ناخواسته رانندگان پشت سر را فراهم می‌کند.

و این فقط جاده‌ها نیستند که تخریب می‌شوند، بلکه روح و روان مردم خلخال و مسافران است که تخریب می‌شود. مردمی که سال‌ها آرزو داشته‌اند با آسفالت جاده اسالم و گشایش جاده پونل خلخال، راه ورود توریست و گردشگر به خلخال و کوثر هموار شود و با بهره‌گیری از طبیعت زیبا و هوای سالم و شاداب منطقه، اقتصاد و اشتغال در منطقه رونق بگیرد». همچنین در شکوائیه اهالی روستای خمس علیه معادن شهرستان خلخال، به برداشت و تولید و گودبرداری‌های بیش از حد و بیش از میزان مجاز از طریق معادن اشاره شده است. همچنین اعتراض شده است که چرا در عملیات انفجار ضوابط فنی رعایت نمی‌شود. افزون بر این به تصرف عدوانی و غیرقانونی بسیاری از املاک روستاییان و منابع ملی و تغییر کاربری بدون مجوز از طرف معادن اعتراض شده است.

 قانون دست محیط‌ زیست را بسته

فاضل عبدی، معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست اردبیل، با اشاره به اینکه مطالبات مردم در زمینه معادن خلخال بیشتر جنبه عمومی دارد و صرفا مربوط به محیط زیست نیست، می‌گوید: «اداره محیط زیست از طریق کارشناسان و آزمایشگاه‌های معتمد، به پایش آلاینده‌ها اقدام می‌شود. در صورت تداوم آلودگی، صنایع و کارگاه‌های آلاینده از جمله معادن به مراجع قضائی معرفی می‌شوند».

او با بیان اینکه برای صدور مجوز فعالیت معادن در خارج از مناطق تحت مدیریت محیط زیست از این ادارات محیط زیست استعلام نمی‌شود، می‌گوید: «تا قبل از دهه ۹۰ برای هر نوع فعالیت معدنی از محیط زیست استعلام می‌شد، اما بعد از سال ۹۲ و به دنبال اصلاح قانون معدن از ادارات محیط زیست استعلام نمی‌شود و محیط زیست حق دارد تنها درباره معادن در مناطق چهارگانه اظهارنظر کند.

این اصلاحیه دست محیط زیست را در اعمال ضوابط محیط‌زیستی بر فعالیت‌های معدنی بسته است. در نتیجه اداره محیط زیست بعد از صدور مجوز و حتی وقوع تخریب از ماجرا مطلع می‌شود که تقریبا کار از کار گذشته است». عبدی تأکید می‌کند که «معادن خلخال خارج از منطقه تحت مدیریت سازمان محیط‌ زیست است اما آلودگی‌های ناشی از این معادن از طرف اداره محیط زیست خلخال پایش می‌شود و در صورت نیاز اخطار می‌دهیم و می‌توانیم طبق قانون این معادن را تعطیل و آنها را به مراجع قضائی معرفی کنیم».

این مقام مسئول در اداره کل محیط زیست اردبیل می‌گوید: «گزارشی دال بر آلوده‌شدن رودخانه شاهرود به ما ارسال نشده است. درحال‌حاضر اگر موردی از ورود آلودگی به رودخانه وجود دارد، مردم حتما به محیط زیست گزارش دهند. اطمینان داشته باشید که اگر کارگاه‌های شن و ماسه باعث آلودگی رودخانه بشوند، حتما برخورد می‌کنیم؛ چون منطقه خمس خلخال محدوده حساسی است».

مردم خلخال شدیدا نگران‌اند که بر اثر فعالیت‌های بی‌ضابطه معادن، صنعت گردشگری شهرشان را از دست بدهند. ضمن اینکه آنها در شکایتی که در دادستانی ثبت کرده‌اند، از رعایت‌نکردن حریم مناطق حفاظت‌شده و آسیب جدی به گونه‌های گیاهی و جانوری ابراز نگرانی کرده‌اند. همچنین آلودگی صوتی، کوه‌خواری و نابودی منابع طبیعی، نابودی معیشت زنبورداران و دامداران، آلودگی سطح باغات و کاهش کیفیت محصولات کشاورزی از دیگر موارد اعتراض شهروندان خلخال درباره فعالیت معادن در این منطقه است.