سیاست علیه برقیها
اقتصاد ایران: عصر خودرو- بیش از یک قرن پیش از آنکه تسلا نخستین خودروهایش را به بازار عرضه کند، خودروهایی مانند «بیکر الکتریک کوپه» و «ریکر رودستر» در خیابانهای آمریکا رفتوآمد میکردند. آن زمان، خودروهای باتریدار چنان محبوبیتی یافته بودند که در مقطعی، حدود یکسوم تاکسیهای نیویورک برقی بودند.
به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو» به نقل از دنیای اقتصاد، اما این خودروهای پیشرو به تدریج جای خود را به خودروهایی مانند فورد مدل تی دادند؛ خودروهایی ارزانتر که به راحتی با سوختهای فسیلی تازهوارد و رو به گسترش سوختگیری میشدند. در دهه 1920، دولت فدرال با سیاستهای حمایتی و معافیتهای مالیاتی، رشد صنعت نفت را تسهیل کرد و زمینه را برای رواج خودروهای بنزینی فراهم آورد.
تاریخ، این خودروهای اولیه را فراموش کرد و به جز چند نمونه محدود که در موزهها یا مجموعههای خصوصی نگهداری میشوند، از آنها اثری باقی نمانده است. یکی از این نمونهها، بیکر الکتریک بازسازیشدهای است که در گاراژ بزرگ جی لنو در کالیفرنیا نگهداری میشود. این خودرو با بدنه چوبی و چرخهای 36 اینچیاش، بیشتر به کالسکه شباهت دارد تا اتومبیل، اما با موتور و باتری برقی حرکت میکند، درست مانند تسلا مدل وای امروزی.
این وسیله نقلیه شاید عتیقه به نظر برسد، اما امروز دوباره توجهها را جلب کرده، چرا که ممکن است تاریخ برای خودروهای برقی در آمریکا تکرار شود.
دولت ترامپ و جمهوریخواهان کنگره در تلاش هستند روند رشد خودروهای برقی را کند کنند؛ از وضع مالیات جدید بر آنها گرفته تا تغییر سیاستهای فدرال به سوی حمایت از سوختهای فسیلی.
پژوهشگرانی که دوره نخست خودروهای برقی را بررسی کردهاند، میان افول آنها در اوایل قرن بیستم و فشارهای کنونی بر این صنعت، شباهتهایی میبینند. در هر دو دوره، استقبال محدود بازار و سیاستگذاریهای مغایر با منافع این خودروها از دلایل اصلی شکست آنها بوده است. نیاز به شارژ و محدودیتهای استفاده، از جمله چالشهای همیشگی آنها بوده است.
دونالد ترامپ در گردهمایی انتخاباتی اکتبر 2023 گفته بود: «خودروهای برقی خوب هستند اگر شرکت یدککش داشته باشید.» او ماه بعد نیز گفت: «با خودروی برقی نمیشود از نیوهمپشایر بیرون رفت.» مساله شارژ و دسترسی به سوخت، دغدغهای تاریخی است.
در دهه 1920، بسیاری از مناطق روستایی و حومهای آمریکا هنوز برق نداشتند و این موضوع استفاده از خودروهای برقی را دشوار میکرد. تلاشهای گسترده برای برقرسانی به کشور از دوران ریاست جمهوری فرانکلین روزولت آغاز شد، اما تازه در دهه 1970 بود که آخرین مزرعهها به شبکه برق متصل شدند.
رهبران جمهوریخواه میگویند خودروهای برقی مستحق دریافت یارانههای مالیاتی نیستند و باید رقابت منصفانه میان انواع خودروها برقرار باشد.
یک قرن پیش نیز سیاستگذاران به سود نفت وارد عمل شدند. قانونی در سال 1926 به شرکتهای نفتی اجازه میداد 27.5درصد از درآمد فروش خود را از مالیات معاف کنند؛ امتیازی که تا دههها پابرجا بود.
پیروزی موتور درونسوز، بهرغم هزینههایی چون آلودگی شدید شهری و بحران تغییرات اقلیمی، سفرهای طولانی را برای مردم ممکن ساخت و به موتور رشد اقتصادی ایالات متحده تبدیل شد.
چشمانداز مبهم
امروز، رقابت تاریخی میان خودروهای برقی و درونسوز دوباره اوج گرفته و در آمریکا، چشمانداز خودروهای برقی با ابهام مواجه شده است. در حالی که فروش خودروهای برقی در چین با 35درصد و در اروپا با 25درصد رشد در چهار ماه نخست سال مواجه بوده، این رقم در آمریکا در سه ماه اول سال 2025 تنها 11درصد بوده است.
جمهوریخواهان قصد دارند بسیاری از برنامههای حمایتی دولت بایدن از جمله اعتبار مالیاتی 7500 دلاری را لغو کنند و حتی مالیات سالانه جدیدی به مبلغ 250 دلار برای دارندگان خودروهای برقی اعمال کنند تا در تامین مالی زیرساختهای جادهای مشارکت کنند.
این تغییرات شاید به نابودی کامل صنعت خودروهای برقی منجر نشود، اما قطعا میتواند آن را سالها به عقب بیندازد. تحلیلگران موسسه برنشتاین در یادداشتی هشدار دادهاند که «شتاب رشد خودروهای برقی در آمریکا کاهش یافته و فضای سیاسی نیز به شدت نامطمئن است.»
البته تنها سیاست نیست که مانع راه خودروهای برقی شده؛ کلیشههای جنسیتی نیز بر این مسیر تاثیر گذاشتهاند. سکوت و نرمی حرکت این خودروها در گذشته گاه نشانهای «زنانه» تلقی میشد و در نتیجه، مدلهایی چون بیکر الکتریک در تبلیغات صرفا برای زنان معرفی میشدند.
در مقابل، خودروهای بنزینی با صدای بلند و قدرت بالا، نماد مردانگی معرفی میشدند. در پاییز 2022، مارجوری تیلور گرین، نماینده جمهوریخواه، در تجمعی گفت، «هیچچیز آمریکاییتر از غرش موتور V-8 زیر کاپوت یک فورد موستانگ یا شورولت کامارو نیست. این احساس قدرت فوقالعادهای است.» او ادعا کرد که «دموکراتها میخواهند مردانگی را از رانندگی حذف کنند.»
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا که روابط نزدیکی با دولت ترامپ دارد، تلاش کرده خودروهای برقی را جذابتر کند. جدیدترین محصول او، سایبرتراک، وانت عظیمالجثهای با طراحی تندوتیز و مردانه است.
ویرجینیا شارف، استاد تاریخ دانشگاه نیومکزیکو میگوید: «ماسک تمام تلاشش را کرده که تسلا را خودرویی مردانه جلوه دهد.» اما به گفته او، نزدیکی ماسک به گفتمان محافظهکارانه ممکن است خریداران سنتی خودروهای برقی — شامل لیبرالها و حامیان محیطزیست — را از برند او دور کند.
شارف میگوید: «در واقع نوعی وارونگی جنسیتی در جریان است. در اوایل قرن بیستم، خودروهای برقی نماد زنانگی بودند؛ حالا تسلا با مردانگی سمی پیوند خورده است.»
ایده شارژ خانگی نیز چیز تازهای نیست. نخستین شارژرهای خانگی خودرو یک قرن پیش عرضه شدند — البته به مراتب بزرگتر و ترسناکتر. لسلی کندال، تاریخنگار ارشد موزه خودروی پترسن در لسآنجلس، میگوید، «آن دستگاه شبیه چیزی بود که انگار از آزمایشگاه دکتر فرانکنشتاین بیرون آمده.»
کندال معتقد است خودروهای برقی میتوانستند باقی بمانند و حتی موفق شوند، اما نبود زیرساخت برق، زمان طولانی شارژ و قیمت بالاتر آنها در قیاس با خودروهای بنزینی مانع شد. در سال 1908، فورد مدل تی حدود 650 دلار قیمت داشت، در حالی که یک رودستر برقی حدود 1750 دلار بود. او میگوید: «میشد بنزین اضافه حمل کرد، اما برق اضافه نه.»
ریچارد ریکر، نوه اندرو ال. ریکر - از پیشگامان خودروهای برقی - میگوید یکی از موانع اصلی موفقیت این خودروها، که امروز هم پابرجاست، نبود ایستگاههای شارژ عمومی بوده است. او میگوید: «پدربزرگم همیشه میگفت باید در هر گوشه خیابان ایستگاه شارژ باشد، اما هرگز این اتفاق نیفتاد.»
در دولت بایدن، کنگره 7.5 میلیارد دلار برای توسعه ایستگاههای شارژ اختصاص داد، اما دولت ترامپ اجرای این برنامه را متوقف کرده است.
با وجود همه چالشها، ریکر همچنان به آینده خودروهای برقی خوشبین است و پیشبینی میکند پیشرفتهای فناورانه در دهههای آینده، این خودروها را برتر از بنزینیها خواهد کرد. او میگوید: «اگر روزی بتوان خودرو را ظرف پنج دقیقه شارژ کرد و 800 کیلومتر با آن رفت، آن وقت دوران خودروهای بنزینی به پایان میرسد.»