این موضوع درحالی رخ داد که طی ماه‌های گذشته، همواره شاخص قیمت خرید وسایل‌نقلیه روندی صعودی داشته و انتظارات عمومی نیز بر ادامه این روند افزایشی استوار بود. اما داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد شاخص قیمت خرید وسایل‌نقلیه در اردیبهشت امسال به ۲۸۱.۵ رسیده و نسبت به فروردین‌ماه، کاهش یافته است.

این کاهش ماهانه قیمت خرید وسایل‌نقلیه را باید نقطه عطفی در بازار خودرو کشور تلقی کرد. دو عامل اصلی را می‌توان در روند کاهشی تورم خودرو موثر دانست. یکی از این موارد افت نرخ دلار در بازار آزاد است.

طی اردیبهشت‌ماه بازار ارز روزهای آرامی را تجربه کرد. بنابراین بازار خودرو نیز تحت‌تاثیر این آرامش قرار گرفته و قیمت‌ها رو به‌کاهش رفت. عامل دوم تاثیرگذار در منفی شدن بازدهی بازار خودرو در دومین‌ماه از سال را می‌توان به‌کاهش انتظارات تورمی در این ماه نسبت داد.

در اردیبهشت‌ماه، مذاکرات ایران و آمریکا تقریبا بدون حاشیه خاصی پیش می‌رفت و گهگاه هر دو طرف نسبت به‌روند مذاکرات اظهار خوش‌بینی می‌کردند. امیدی که این روند آرام در افکار عمومی برای کاهش تحریم‌ها و کاهش میزان تورم ایجاد کرده بود، در بازار خودرو نیز تاثیر گذاشت.

در کنار این کاهش ماهانه، باید به این نکته توجه داشت که تورم نقطه‌به‌نقطه خرید وسایل‌نقلیه همچنان مثبت است؛ یعنی قیمت خودرو نسبت به اردیبهشت سال قبل، ۱۶.۲ درصد افزایش یافته است. همچنین تورم سالانه خرید وسایل نقلیه نیز ۲۲.۱‌ درصد بوده است.

این تفاوت میان تورم ماهانه منفی و تورم نقطه‌به‌نقطه مثبت، نشان‌دهنده آن است که بازار خودرو همچنان نسبت به سال گذشته گران‌تر شده، اما در بازه یک‌ماهه اخیر، روند رشد قیمت‌ها متوقف و حتی معکوس شده است.

این اتفاق می‌تواند پیامدهای متعددی برای بازار خودرو داشته باشد. نخستین پیامد، ایجاد فضای انتظاری در میان خریداران و فروشندگان است. بسیاری از متقاضیان خرید خودرو حالا با مشاهده کاهش قیمت ماهانه، ممکن است خرید خود را به‌تعویق بیندازند و منتظر کاهش بیشتر بمانند. این رفتار می‌تواند به‌ افت محسوس تقاضا و در نتیجه کاهش بیشتر قیمت‌ها در کوتاه‌مدت منجر شود.

از سوی دیگر، فروشندگان خودرو نیز ممکن است برای جلوگیری از زیان بیشتر، حاضر به‌فروش با قیمت‌های پایین‌تر شوند یا حتی عرضه خودروهای خود را به تعویق بیندازند تا بازار به‌تعادل برسد. این شرایط می‌تواند به رکود نسبی در معاملات بازار خودرو دامن بزند.

اما کاهش تورم ماهانه خرید وسایل نقلیه، لزوما به‌معنای کاهش هزینه‌های کلی خودرو برای خانوارها نیست. هزینه‌های جانبی خودرو مانند بیمه، تعمیرات و قطعات یدکی همچنان روندی افزایشی دارند. این شاخص که با عنوان تورم «استفاده از وسایل حمل‌ونقل شخصی» از آن یاد می‌شود، تورم ماهانه ۳.۹‌ درصد را تجربه کرده است. همچنین تورم نقطه به نقطه و سالانه آن به ترتیب به ۲۸.۹ و ۲۳.۲‌ درصد رسیده است.

به عبارت دیگر، حتی اگر قیمت خرید خودرو کاهش یابد، هزینه‌های نگهداری و استفاده از خودرو همچنان بالا باقی می‌ماند. اما به منوال ماه‌های گذشته، تورم خدمات حمل‌ونقل عمومی به شدت افزایشی بوده است. تورم این زیربخش حمل‌ونقل، در اردیبهشت‌ماه ۱۱‌ درصد بوده است. تورم نقطه به نقطه آن نیز به ۶۰.۳‌ درصد رسیده و تورم سالانه این بخش هم ۵۵.۷‌ درصد ثبت شده است.

در نهایت، باید به این نکته اشاره کرد که بازار خودرو ایران همواره بازاری حساس و آسیب‌پذیر نسبت به اخبار و تحولات اقتصادی است. کاهش تورم ماهانه خرید وسایل‌نقلیه در اردیبهشت ۱۴۰۴، اگرچه خبری مثبت برای خریداران و مصرف‌کنندگان به‌شمار می‌رود، اما هنوز نمی‌توان آن را نشانه‌ای قطعی از آغاز روند نزولی قیمت‌ها دانست. پایداری این روند به عوامل متعدد اقتصادی و حتی سیاسی بستگی دارد.

همچنین در چند روز اخیر رگباری از اطلاعیه‌های متناقض‌ درباره نحوه واگذاری سهام خودروسازان نشر پیدا کرد؛ اما با این وجود هنوز تکلیف پرونده خصوصی‌سازی به‌طور رسمی مشخص نشده است. این درحالی است که اتفاقات این چند روز، فضای پرابهامی را ایجاد کرده است؛ به‌طوری ‌که تناقض‌گویی‌ها در این خصوص احتمالا از برخی رقابت‌های پشت‌پرده حکایت دارد.

درست از همان لحظه انتشار نخستین اطلاعیه‌ها، بازار سرمایه به این سیگنال‌ها واکنش منفی نشان داد و سهام خودرویی‌ها با صف‌های فروش گسترده روبه‌رو شد. اما هیچ‌یک از نهادهای ذی‌ربط در این فرآیند پرابهام، نسبت به‌تبعات روانی آن برای بازار توضیح روشنی ارائه نکردند. هرچند که درنهایت سید محمد اتابک، وزیر صمت در اظهارنظری عنوان کرد که: «اشکال خاصی در فرآیند واگذاری سهام خودروسازها وجود ندارد و برنامه دولت واگذاری است.»

افزایش قیمت داخلی‌ها و مونتاژی‌ها در روز کاهش قیمت وارداتی‌ها

خودروهای داخلی روز گذشته رشد بهای ۲ تا ۸ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که تارا اتومات V۴ (۱۴۰۴) با ۸ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۱۵۶ میلیون‌تومان، تارا ۶ دنده V۱ پلاس (۱۴۰۴) با ۷ میلیون‌تومان افزایش ۹۲۴ میلیون‌تومان، پژو ۲۰۷ پانوراما اتومات ارتقا یافته (۱۴۰۴) با ۷ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۸۷ میلیون‌تومان و دنا پلاس توربو (۱۴۰۳) با ۵ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.

همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد رشد بهای ۱۰ تا ۳۵ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت ریسپکت پرایم تیپ ۲ (۱۴۰۴) با ۳۵ میلیون‌تومان افزایش به‌یک‌میلیارد و ۵۵۰ میلیون‌تومان، دیگنیتی پرستیژ (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ ‌میلیارد و ۷۰۰ میلیون‌تومان، فونیکس تیگو ۷ پرو پریمیوم (۱۴۰۳) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۳۶۰ میلیون‌تومان و لاماری ایما (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ ‌میلیارد و ۱۹۰ میلیون‌تومان رسید.

از طرفی در میان خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ و ۱۰۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش هوندا HR-V eHEV (۲۰۲۴) با ۱۰۰ میلیون‌تومان کاهش به ۶ ‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون‌تومان، ونوسیا V Online DD-i (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون‌تومان، تویوتا bz۴X ۶۱۵ پرو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون‌تومان و کیا K۵ توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۵ میلیارد و ۷۵۰ میلیون‌تومان رسید.