به گزارش سلامت نیوز به نقل از ctvnews، مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد برخی از داروهایی که برای درمان بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌شوند، ممکن است در صورت ابتلا به عفونت ویروسی، وضعیت فرد را بدتر کنند.

پژوهشگران دانشگاه علوم و فناوری نروژ (NTNU) دریافته‌اند که مهارکننده‌های JAK (یانوس کیناز) — دسته‌ای از داروهای ضدالتهاب — می‌توانند بخشی کلیدی از سیستم ایمنی بدن را سرکوب کنند و در نتیجه به ویروس‌هایی مانند آنفلوآنزا یا کووید-۱۹ اجازه دهند راحت‌تر در بدن تکثیر و گسترش یابند.

مهارکننده‌های JAK به‌طور گسترده برای درمان بیماری‌هایی نظیر آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک، کولیت اولسراتیو و درماتیت آتوپیک تجویز می‌شوند.

اما پژوهشگران هشدار می‌دهند که این داروها یک مسیر مهم دفاعی به نام «پاسخ اینترفرون نوع اول (Type I IFN)» را مسدود می‌کنند؛ مکانیسمی که در آن سلول‌های آلوده به ویروس به سلول‌های اطراف هشدار می‌دهند و از گسترش سریع عفونت جلوگیری می‌کنند.

در گفت‌وگویی ویدیویی با CTV News، دنیس کاینوف، پژوهشگر NTNU و یکی از نویسندگان این مطالعه، سیستم ایمنی بدن را به مسابقه‌ای با مانع تشبیه کرد:«این داروها خط دفاعی اولیه را از سر راه ویروس برمی‌دارند — یعنی همان موانع اولیه ایمنی. وقتی این خط دفاعی از بین می‌رود، ویروس سریع‌تر حرکت می‌کند و بدن فرصت کافی برای پاسخ‌دهی مؤثر ندارد.»

این تیم پژوهشی آزمایش‌های خود را روی انواع مختلفی از سلول‌های انسانی از جمله سلول‌های ریه، چشم و مغز انجام داده و سپس به‌کمک ارگانوییدها (مینی‌ارگان‌های رشدیافته در آزمایشگاه) برای شبیه‌سازی عملکرد واقعی اندام‌ها، نتایج خود را گسترش داده است.

توصیه به بیماران

گرچه این داروها در کنترل التهاب مزمن مؤثرند، اما به گفته کاینوف، مصرف آن‌ها در صورت ابتلا به عفونت ویروسی ممکن است بسیار خطرناک باشد:«اگر در حال مصرف این داروها باشید و مثلاً به آنفلوآنزا مبتلا شوید، ویروس می‌تواند در بدنتان بسیار سریع‌تر پخش شود. در صورت مشاهده علائم عفونت، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.»

واکنش متخصصان بیماری‌های عفونی

دکتر آیزاک بوگوچ، متخصص بیماری‌های عفونی، نیز در مصاحبه‌ای با CTV News گفت که این یافته‌ها با وجود ابتدایی بودن، حائز اهمیت‌اند:«این پژوهش هنوز در مراحل اولیه است و در سطح پیش‌بالینی قرار دارد. اما همین نوع تحقیقات پایه، بنیان تصمیم‌گیری‌های بالینی آینده را می‌سازد.»

وی افزود:«این داروها شبیه استامینوفن نیستند؛ خطر بروز عفونت‌های باکتریایی با مصرف آن‌ها از قبل مشخص بوده، بنابراین بررسی خطرات ویروسی هم منطقی است.»

نکات مثبت برای پژوهش‌های آزمایشگاهی

با وجود نگرانی‌ها، پژوهشگران NTNU جنبه‌های مثبتی نیز در یافته‌های خود می‌بینند. آن‌ها می‌گویند در شرایط کاملاً کنترل‌شده آزمایشگاهی، همین ویژگیِ تضعیف ایمنی می‌تواند برای تولید ویروس‌های ضعیف‌شده جهت ساخت واکسن‌ها یا درمان‌های ضدسرطان مفید باشد.

کاینوف تأکید کرد که هنوز برنامه‌ای برای انجام آزمایش‌های بالینی وجود ندارد:«چنین آزمایش‌هایی در انسان ممکن است منجر به مرگ تعداد زیادی شود، بنابراین فعلاً فقط در آزمایشگاه دنبال می‌شود. اما همین داده‌ها می‌توانند بر نحوه تجویز داروها در شرایط شیوع بیماری‌ها تأثیر بگذارند.»