خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: استان البرز به عنوان یکی از پرشتاب‌ترین مناطق کشور در رشد جمعیت، با بحرانی تازه در حوزه سلامت مواجه شده است. مجتبی عبداللهی، استاندار البرز، در تازه‌ترین اظهارات خود به کمبود زیرساخت‌های درمانی متناسب با افزایش جمعیت اشاره کرد و از فشار مضاعف بر سیستم بهداشت و درمان استان خبر داد.

رشد سریع جمعیت، ظرفیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را تحت فشار قرار داده و خدمات درمانی موجود دیگر پاسخگوی نیازهای جمعیت نیست.

رشد جمعیت؛ شمشیری دو لبه برای البرز

در سال‌های اخیر، البرز به دلیل موقعیت جغرافیایی، نزدیکی به پایتخت و شرایط اقتصادی، به یکی از مقاصد اصلی مهاجرت تبدیل شده است. این روند، هرچند موجب رونق اقتصادی و توسعه شهری شده، اما فشار فزاینده‌ای بر خدمات عمومی از جمله بهداشت و درمان وارد کرده است. بر اساس آمارها، نرخ رشد جمعیت در این استان از میانگین کشوری فراتر رفته و تقاضا برای خدمات درمانی را به شکل قابل‌توجهی افزایش داده است.

طبق آمار منتشر شده توسط وزارت بهداشت، طی دهه گذشته جمعیت البرز بیش از دو برابر شده است، اما ظرفیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تنها ۳۰ درصد افزایش یافته است. این عدم توازن باعث شده است که دسترسی به خدمات اولیه درمانی با مشکلات جدی روبه‌رو شود و بسیاری از بیماران برای درمان‌های تخصصی به استان‌های همجوار سفر کنند. این در حالی است که برخی از مناطق حاشیه‌ای استان، حتی از وجود یک درمانگاه ساده نیز محروم هستند.

علاوه بر این، رشد جمعیت کودکان و سالمندان در استان، فشار مضاعفی بر مراکز درمانی وارد کرده است. با افزایش جمعیت سالمند، نیاز به خدمات پزشکی خاص مانند درمان‌های ارتوپدی، قلب و عروق، و خدمات مراقبت‌های ویژه به شدت احساس می‌شود. از سوی دیگر، مدارس و مهدکودک‌های شلوغ، احتمال شیوع بیماری‌های واگیردار را بالا برده و نیاز به پایگاه‌های سلامت در مدارس را دوچندان کرده است.

کمبود تخت‌های بیمارستانی و کادر درمانی؛ چالش‌های اصلی

یکی از مهم‌ترین مشکلات موجود، کمبود تخت‌های بیمارستانی و کادر درمانی متناسب با جمعیت است. طبق گزارش‌های رسمی، تعداد تخت‌های بیمارستانی در استان البرز به نسبت جمعیت، پایین‌تر از استانداردهای ملی است. این مسئله موجب شده است که در مواقع اضطراری یا بیماری‌های فصلی، ظرفیت بیمارستان‌ها تکمیل شده و بیماران ناچار به جستجوی مراکز درمانی در تهران یا سایر استان‌های مجاور شوند.

بیمارستان‌های استان البرز اغلب با کمبود تجهیزات پزشکی پیشرفته و نیروی متخصص روبه‌رو هستند. این موضوع در مواقع بحرانی مانند حوادث طبیعی یا شیوع بیماری‌های فصلی، مشکلات جدی‌تری ایجاد می‌کند. بسیاری از بیماران، به دلیل نبود امکانات لازم، مجبور به انتقال به مراکز درمانی پایتخت می‌شوند که خود مشکلاتی مانند اتلاف زمان و هزینه‌های اضافی را به دنبال دارد.

راهکارهای پیشنهادی؛ از توسعه زیرساخت‌ها تا تقویت بخش خصوصی

برای عبور از این بحران، توسعه زیرساخت‌های درمانی، افزایش تخت‌های بیمارستانی و به‌کارگیری کادر درمانی متخصص ضروری به نظر می‌رسد. همچنین، جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه بهداشت و درمان می‌تواند بخشی از فشار وارده بر سیستم دولتی را کاهش دهد.

استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت درمان، توسعه سیستم‌های الکترونیکی نوبت‌دهی، و ایجاد مراکز تخصصی در مناطق مختلف استان، می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. علاوه بر آن، ایجاد کلینیک‌های سیار در مناطق محروم می‌تواند دسترسی افراد به خدمات درمانی را تسهیل نماید. تسهیل فرآیندهای صدور مجوز برای بخش خصوصی، حمایت‌های مالی و اعطای وام‌های کم‌بهره نیز می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاران را افزایش دهد.

لزوم تقویت نظارت و مدیریت منابع بهداشتی

یکی از چالش‌های دیگر در این حوزه، ضعف نظارت بر مدیریت منابع بهداشتی است. بهینه‌سازی منابع، کاهش هدر رفت داروها، تجهیزات پزشکی و ارتقا سطح کیفی خدمات نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و نظارت مستمر است. تخصیص منابع مالی به پروژه‌های درمانی نیمه‌تمام و به‌کارگیری شیوه‌های مدیریتی نوین می‌تواند گام مؤثری در بهبود شرایط موجود باشد.

علاوه بر این، شفافیت مالی در تخصیص بودجه‌های بهداشتی، جلوگیری از هدر رفت منابع و ارائه خدمات باکیفیت به بیماران، می‌تواند به کاهش مشکلات موجود کمک کند. نظارت دقیق بر عملکرد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی خصوصی نیز از ضرورت‌های اساسی است تا از کیفیت خدمات و جلوگیری از سوءاستفاده‌ها اطمینان حاصل شود.

نتیجه‌گیری؛ ضرورت برنامه‌ریزی استراتژیک در حوزه سلامت

رشد سریع جمعیت در استان البرز، زنگ خطری برای مدیران و برنامه‌ریزان حوزه سلامت به صدا درآورده است. ایجاد زیرساخت‌های درمانی متناسب با نیاز جمعیت، نه تنها یک ضرورت بلکه ضامن سلامت و رفاه اجتماعی در سال‌های آینده خواهد بود. حرکت به سمت توسعه پایدار در حوزه سلامت، نیازمند عزم جدی مسئولان و مشارکت گسترده بخش خصوصی است. آینده سلامت در البرز، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، تخصیص منابع کافی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود است.

اگر دولت و بخش خصوصی به‌صورت هم‌زمان و هماهنگ برای توسعه زیرساخت‌های درمانی البرز اقدام نکنند، این بحران در آینده نزدیک می‌تواند به یک فاجعه بهداشتی تبدیل شود.

اقدامات دانشگاه علوم پزشکی استان جهت کاهش مشکلات درمانی

رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان البرز در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص اینکه چه اقداماتی برای توسعه زیرساخت‌های درمانی استان البرز در نظر گرفته شده است تا پاسخگوی رشد جمعیت باشد، گفت: توسعه تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات پزشکی در کنار رشد جمعیت همواره یکی از اهداف دانشگاه بوده که برای توسعه زیرساخت‌های درمانی در استان البرز اقدامات اساسی شامل ساخت و تجهیز بیمارستان‌های جدید، توسعه مراکز بهداشتی و درمانی، به‌کارگیری فناوری‌های نوین، افزایش نیروی انسانی متخصص و ارتقا تجهیزات پزشکی برای پاسخگویی به رشد جمعیت و ارتقا سطح خدمات شکل گرفته‌اند.

دکتر شهرام صیادی ادامه داد: طی چهار سال گذشته بیش از ۵۱ هزار متر مربع فضای فیزیکی جدید در حوزه‌های بهداشتی، درمانی و آموزشی در استان البرز راه اندازی شده و ۳ بیمارستان جدید (۱ بیمارستان دولتی و ۲ بیمارستان خصوصی) افتتاح شده است و همچنین در بخش توسعه خدمات درمانی پیشرفته اولین مرکز دولتی جامع پیشگیری و درمان سرطان و مرکز ناباروری سطح دو و سه در استان و همچنین بخش پلاسما درمانی به عنوان یکی از دو قطب اصلی پلاسما درمانی در کشور راه اندازی شده است.

وی با بیان اینکه تعداد تخت فعال بستری به ازای هر هزار نفر جمعیت از ۱.۰۵ در سال ۱۴۰۰ به ۱.۱ در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است، گفت: روند صعودی نشان‌دهنده گسترش ظرفیت بستری و بهبود زیرساخت‌های بیمارستانی استان است.

صیادی همچنین از افزایش تعداد دستگاه MRI فعال به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت این شاخص از ۴.۴ در سال ۱۴۰۰ به ۵.۳ در سال ۱۴۰۳ خبر داد و اظهار داشت: این روند نشان‌دهنده افزایش ظرفیت تجهیزات تصویربرداری پیشرفته و بهبود دسترسی بیماران به خدمات MRI در استان است. همچنین تعداد دستگاه سی‌تی‌اسکن فعال به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت این شاخص از ۷.۱ در سال ۱۴۰۰ به ۷.۶ در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای افزایش تعداد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در استان وجود دارد؟ و در چه بازه زمانی اجرا خواهد شد، گفت: بر اساس اولویت‌های توسعه سلامت، برنامه‌هایی برای افزایش تعداد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در استان البرز تدوین شده است تا با پاسخگویی به نیازهای جمعیت رو به رشد، سطح خدمات بهداشتی و درمانی را ارتقا دهد.

وی در ادامه از بهره برداری از بیمارستان‌های سید الشهدا و کمال شهر در یک سال آینده و پیشرفت ۵۰ درصدی بیمارستان طالقان به عنوان نمونه‌هایی نام برد.

سوال بعدی در خصوص سیاست‌هایی برای جذب و افزایش نیروی انسانی متخصص در حوزه درمان و بهداشت استان بود که صیادی اینگونه پاسخ داد: دانشگاه پیگیری و رایزنی‌های خود را در خصوص اخذ مجوزهای نیروی متخصص از وزارت بهداشت همواره در دستور کار خود قرار داده که در این راستا فراخوان‌های ۱۶ و ۱۸ در راستای جذب اعضای هیأت علمی صورت گرفته است و همچنین طی دو سال اخیر برگزاری آزمون استخدام پیمانی سراسری کشور انجام شده است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی البرز در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا طرح‌های حمایتی برای کاهش فشار بر مراکز درمانی موجود و توزیع عادلانه خدمات در سطح استان پیش‌بینی شده‌اند، اظهار کرد: بله، طرح‌های حمایتی مانند توسعه مراکز سرپایی، تأسیس کلینیک‌های تخصصی در نقاط کم‌برخوردار و ارتقا سطح خدمات در مراکز سطح پایین‌تر پیش‌بینی شده تا فشار بر بیمارستان‌های اصلی کاهش یابد و توزیع عادلانه و بهتر خدمات در سطح استان البرز تحقق یابد.

وی ادامه داد: نیازسنجی نیروی انسانی در سطح معاونت‌های درمان، بهداشت و آموزش در راستای جذب پزشکان متخصص و اعضای هیئت علمی صورت گرفته است و در راستای افزایش انگیزه این نیروهای متخصص پرداخت مطالبات ایشان به روز شده است.