به گزارش سلامت نیوز به نقل از رکنا، در دل آب‌های گرم و نیلگون خلیج فارس، لاک‌پشت‌های پوزه‌عقابی، آخرین بازماندگان یک اکوسیستم شکننده، هر روز در دام بی‌رحمی انسان گرفتار می‌شوند؛ از تورهای ترال مرگبار تا قایق‌هایی که با پره‌هایشان جان می‌گیرند، و گردشگرانی که با نور و صدا، روند طبیعی تخم‌گذاری را مختل می‌کنند.

در حالی‌که این گونه‌ها هنوز شانس بقا دارند، هشدار کارشناسان محیط زیست از جمله دکتر احسانپور نشان می‌دهد اگر همین حالا چاره‌ای اندیشیده نشود، خلیج فارس، زیستگاه هزارساله لاک‌پشت‌ها، به گورستان خاموش آنها بدل خواهد شد. در خلیج فارس، جایی که آب‌های گرم و بکر، زیستگاه طبیعی لاک‌پشت‌های پوزه عقابی و لاک‌پشت سبز به شمار می‌روند، وضعیت این گونه‌های ارزشمند دریایی هرچند نویدبخش رشد جمعیت است، اما تهدیدهای انسانی مانند صید غیراصولی و گردشگری غیرمسئولانه، سایه‌ای سنگین بر آینده آنها افکنده است.

دکتر احسانپور، رئیس اداره دریایی حفاظت محیط زیست استان هرمزگان، در گفت‌وگو با رکنا، به تشریح دقیق تهدیدات، وضعیت سلامت این گونه‌ها و راهکارهای حفاظتی می‌پردازد.وی با اشاره به اهمیت اکولوژیکی این گونه‌ها افزود: «لاک‌پشت پوزه عقابی نقش کلیدی در کنترل اسفنج‌های دریایی و حفظ سلامت صخره‌های مرجانی دارد، و لاک‌پشت سبز نیز بخشی از زنجیره غذایی و اکوسیستم‌های دریایی است که باید حفاظت شود.»

از صید غیراصولی تا گردشگری آسیب‌رسان

رئیس اداره دریایی حفاظت محیط زیست هرمزگان با نگرانی به تهدیدات اصلی لاک‌پشت‌ها اشاره می‌کند: «دو تهدید عمده این گونه‌ها در مرز خطر قرار دادن آنها تأثیرگذار است؛ نخست صید غیراصولی و به‌ویژه استفاده از تورهای ترال و گوشگیر، اگرچه آگاهی صیادان افزایش یافته و در برخی موارد منجر به رهاسازی شده، اما همچنان تلف شدن لاک‌پشت‌ها در این تورها به ویژه در سواحل جاسک مشاهده می‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «تهدید دوم برخورد پره‌های شناورها با لاک‌پشت‌هاست که مرگ آنها را در دریا به دنبال دارد. همچنین افزایش گردشگری غیرمسئولانه، خصوصاً قایق‌رانی در مناطق تغذیه‌گاه‌ها و استفاده از نور و صداهای مزاحم در فصل تخم‌گذاری، آسیب‌های جدی به لاک‌پشت‌ها وارد کرده است.»

وضعیت سلامت لاک‌پشت‌ها چگونه است؟

دکتر احسانپور با بیان این نکته که وضعیت سلامت لاک‌پشت‌ها در خلیج فارس به نسبت خوش‌بینانه است، می‌گوید: «خوشبختانه با نمونه‌برداری و بررسی ۲۰۰ مورد لاک‌پشت، ما هیچ مورد بیماری فیبروم‌پاپیلوما، که یک بیماری شایع و کشنده در برخی مناطق جهان است، نداشتیم. این بیماری در مناطقی مانند خلیج مکزیک و آمریکا به‌طور گسترده دیده می‌شود و عمدتاً به دلیل آلودگی‌های فلزات سنگین و سموم کلره بروز می‌کند.»وی افزود: «آلودگی‌ها، علی‌رغم اینکه یکی از تهدیدهای لاک‌پشت‌ها هستند، در حال حاضر به اندازه دو تهدید صید و گردشگری، حیاتی نیستند، ولی قطعاً نباید از آنها غافل بود.»

ضرورت حفظ تعادل میان توسعه و حفاظت

یکی از موضوعات مهمی که دکتر احسانپور به آن اشاره می‌کند، ضرورت فرهنگ‌سازی در حوزه گردشگری است: «ما نیازمند توسعه پایدار گردشگری هستیم؛ نه صرفاً درآمد کوتاه‌مدت. باید جوامع محلی که بسیار دلسوز هستند، با سازمان‌های متولی همکاری کنند تا نظارت‌ها بر تورهای گردشگری بیشتر و جدی‌تر شود.»

او تأکید می‌کند: «تورهای گردشگری شبانه که در زمان تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها با نور و صدا باعث آزار آنها می‌شوند، باید مدیریت و محدود شوند. زیرا حتی یک لاک‌پشت که به خاطر این آزارها تخم‌گذاری را رها کند، به معنای کاهش نسل و جمعیت بچه‌لاک‌پشت‌هاست.»

نقش شیلات و مدیریت صید؛ گام‌های عملی برای کاهش تلفات

در بحث مدیریت صید و نقش آن در حفاظت لاک‌پشت‌ها، دکتر احسانپور به‌صراحت می‌گوید: «اداره کل شیلات مسئول اصلی نظارت بر ادوات صید، فصول و مناطق صید است. باید به طور سختگیرانه‌تر ورود کند تا شاهد مرگ دسته‌جمعی لاک‌پشت‌ها به خصوص در سواحل جاسک نباشیم.»او یادآور می‌شود: «مدیریت درست شیلات و به‌کارگیری روش‌های صید کم‌خطر، در کنار فرهنگ‌سازی در بین صیادان، می‌تواند به حفظ جمعیت این گونه‌های ارزشمند کمک کند.»

گام‌های لازم برای حفظ گونه‌های در معرض خطر

دکتر احسانپور در پایان با امیدواری می‌گوید: «اگر همه بخش‌ها اعم از سازمان‌های محیط زیست، شیلات، گردشگری و جوامع محلی با هماهنگی و دلسوزی در مسیر حفاظت حرکت کنند، می‌توانیم شاهد رشد پایدار جمعیت لاک‌پشت‌ها در خلیج فارس باشیم.»او تأکید می‌کند: «حفاظت از این گونه‌ها تنها یک مسئولیت محیط زیستی نیست، بلکه وظیفه‌ای ملی است که میراث طبیعی و زیستی ما را تضمین می‌کند.»

با توجه به وضعیت موجود، لاک‌پشت‌های پوزه عقابی و سبز در خلیج فارس، به ویژه در استان هرمزگان، با تهدیدهای جدی اما کنترل‌پذیری مواجه‌اند. افزایش آگاهی، مدیریت علمی و تعامل میان ارگان‌های مختلف و جوامع محلی، کلید حفظ این گونه‌های ارزشمند برای نسل‌های آینده خواهد بود.