خانهای با یک کاشی ترکخورده، میراث نیست
اقتصاد ایران: اصفهان- امامجمعه اصفهان گفت: هر بنای قدیمی ارزش ثبت ندارد؛ میراث واقعی یعنی اثر هنری با هندسه و هویت، نه صرفاً دیواری از خشت.
به گزارش خبرنگار مهر، آیتالله سید یوسف طباطبایینژاد، نماینده ولیفقیه و امامجمعه اصفهان، شامگاه یکشنبه در آئین تجلیل از خادمان میراث فرهنگی استان اصفهان که در کاخموزه چهلستون برگزار شد، با تبریک هفته میراث فرهنگی، گفت: یادم هست اوایل که آقایان آمدند، جلسهای در میدان انقلاب داشتند. جمعی از عزیزان آنجا بودند، اما غالباً پیرمردانی بودند که دیگر توانی برای کار نداشتند. من هم ناراحت بودم که چرا یک دیوار خراب را میراث میدانیم اما انسانی را که افتخار کشور ماست، به حساب نمیآوریم.
وی ادامه داد: آن زمان گفتم باید مدارسی مخصوص کارهای دستی داشته باشیم تا این بزرگان، هرچند ناتوان در اجرا، دستکم به نسل جوان آموزش دهند و اجازه ندهند هنرهای اصیل فراموش شوند. این نکته اول است و روایت هم دارد؛ در قیامت به فردی میگویند چرا از فلانکس شکر نکردی؟ پاسخ میدهد شکر خدا را بجا آوردم، اما شکر او نه؛ و گفته میشود شکر من هم قبول نیست اگر شکر واسطه نعمت را نکنی.
طباطبایینژاد افزود: همانطور که شهدا را پاس میداریم، باید کسانی را هم که با هنر، علم، فکر و تلاششان باعث سربلندی کشور شدهاند، ارج نهیم. هرجا در دنیا میرویم، نشانی از هنر اصفهان هست. برخی هنرمندان آنقدر پیر شدهاند که دیگر حتی توان آمدن به این مراسم را ندارند. من اولین حرفی که به آقای کرمزاده زدم این بود که حتماً به سراغ این بزرگان بروید، مبادا روزی برسد که دیگر حتی نتوانند دستشان را بلند کنند. باید وضعیت مالی و درمانیشان را پیگیری کرد.
وی در ادامه با بیان اینکه برخی از مسئولان میراث فرهنگی هنوز نمیدانند دقیقاً چه چیزی را باید حفظ کنند، اظهار داشت: دو اصل مهم در بناهای تاریخی استحکام و هندسه است، نه صرفاً مصالح قدیمی. اینکه تصور کنیم گردوغبار یا رنگ سیاه سقف نشانه اصالت است، اشتباه بزرگیست. همین که ستونی را رنگ کردهایم، دیگر آن هندسه و روح معماری به هم خورده است.
وی گفت: گاهی میبینیم سنگ مرمری شکسته را با سیمان میچسبانند، در حالیکه هنر در ساخت آن سنگ بوده، نه در نگهداری ناقص آن. ما بهتر از قدما بلدیم سنگ مرمر بسازیم، اما آنها هنری داشتند که باید به همان شکل بازسازی شود. اگر پنجرهای در مدرسهای چوبی است و قسمتی از آن خراب شده، باید به همان شکل درست شود، نه اینکه تکهای جدید بچسبانند.
امامجمعه اصفهان با انتقاد از نگاه ایستا و سلیقهای در برخی تصمیمات میراث فرهنگی، بیان کرد: مثلاً میخواستیم در حیاط یک مدرسه حوضی با فواره بسازیم، گفتند قدیم چنین چیزی نبوده. پاسخ دادم که قدیم لامپ هم نبوده! باید هنر امروز را با هنر دیروز تلفیق کرد تا محیطی دلنشین و زیبا خلق شود. چرا باید از زیباییهای جدید مثل نورپردازی درست صرفنظر کرد؟
وی با اشاره به ثبت برخی خانهها بهعنوان میراث صرفاً بهخاطر قدمتشان، بدون وجود ارزشهای هنری، اظهار داشت: برخی از این خانهها فقط خشتهای قدیمی دارند و نه هنر، نه هندسه، نه سلیقه. یک خانهای هست که بهاندازه کف دست کاشی دارد، اما در فهرست میراث است. صاحب خانه هم از فقر نمیتواند آن را تعمیر کند.
طباطبایینژاد با انتقاد از چنین رویکردی افزود: یک مسجدی در خیابان نشاط هست که فقط یک سالن و چند دیوار قدیمی دارد، اما آن را میراث میدانند. اینها هیچ هنر یا هندسهای ندارند. کوههای اطراف اصفهان هم قدیمیاند؛ آیا باید آنها را هم ثبت کرد؟ ارزش در هندسه، عقل و ذوق معمارانه است.
وی تأکید کرد: معماران قدیم، بدون تحصیلات دانشگاهی، چنان دقیق و هنرمندانه کار میکردند که هنوز آثارشان پابرجاست. در طاق کسری دیواری ساختهاند که سه متر ضخامت دارد و دقیقاً محاسبه شده تا سقف ضربی را تحمل کند. در حالیکه ساختمانهای امروزی عمر مفیدشان ۲۵ سال است.
نماینده ولیفقیه در اصفهان در پایان از خدمات «آقای کرمزاده» مدیرکل میراث فرهنگی استان تقدیر کرد و گفت: در این ۲۳ سالی که در اصفهان هستم، فردی دلسوز، عاقل و آگاه در حوزه میراث فرهنگی مثل ایشان ندیدم. امیدوارم با حمایت استاندار، ایشان بتواند در احیای ارزشهای میراث فرهنگی استان موفق باشد.