به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از الجزیره، جهان امروز به شکل فزاینده‌ای به ارتباطات دیجیتال وابسته است و پشت این وابستگی‌ها، زیرساختی حیاتی اما نامرئی وجود دارد که اینترنت جهانی را اداره می‌کند و جریان داده‌ها و تراکنش‌های مالی را با سرعتی شگفت انگیز برقرار می‌سازد.

سیطره کابل‌های زیردریایی بر اقتصاد دیجیتال جهان

این زیرساخت‌ها توسط کابل‌های فیبر نوری زیردریایی نشان می‌شوند که بیش از ۹۵ درصد ترافیک داده‌های بین‌المللی را حمل می‌کنند و از تراکنش‌های مالی که تقریباً ۱۰ تریلیون دلار در روز تخمین زده می‌شود، پشتیبانی می‌کنند. این نقش اساسی این شبکه ظریف و عظیم ارتباطاتی، هرچند که ستون فقرات واقعی اقتصاد دیجیتالی جهان را شامل می‌شود، اما از نظر حفاظتی تا حد زیادی فراموش شده و مورد غفلت قرار گرفته است.

این کابل‌ها با قطر کمتر از ۲ اینچ، بیش از ۱.۲ میلیون کیلومتر در اقیانوس‌ها امتداد دارند و از فیبرهای نازک نوری تشکیل شده‌اند که توسط لایه‌هایی از مس، پلاستیک و فولاد احاطه گشته‌اند تا از آنها در برابر فشارهای عظیم و جریان‌های آب محافظت شود.

به لطف این طراحی، کابل‌های زیردریایی می‌توانند داده‌ها را با سرعت‌هایی تا چندین ترابایت در ثانیه منتقل کنند و آنها را برای برنامه‌هایی که نیاز به سرعت دارند مانند سرویس‌های ابری، پخش زنده و تراکنش‌های مالی، ایده‌آل می‌سازند. این امر کابل‌های دریایی را از یک مزیت آشکار نسبت به ماهواره‌ها برخوردار می‌سازد.

علیرغم تصور عمومی، تکیه به ماهواره‌ها برای انتقال داده‌های بین‌المللی از چند درصد فراتر نمی‌رود؛ زیرا کابل‌های زیردریایی کارآمدتر، ارزان‌تر و پاسخگوتر هستند. این کابل‌ها توسط کشتی‌های تخصصی نصب می‌شوند که آنها را در مسیرهای دقیق برنامه‌ریزی شده به اعماق اقیانوس پرتاب می‌کنند تا از مناطق زلزله خیز، جریان‌های قوی و رانش زمین در امان باشند.

کابل‌های زیردریایی در خدمت اهداف جاسوسی آمریکا

از قضا، بیش از ۷۰ درصد از خرابی‌های کابل‌ها ناشی از فعالیت‌های انسانی مانند ماهیگیری بیش از حد و لنگر انداختن است، نه بلایای طبیعی یا حملات حیوانات زیردریایی. با وجود ماهیت فنی کابل‌های مذکور، اما جنبه‌های سیاسی و امنیتی پیچیده‌ای در مورد آنها وجود دارد و کابل‌های دریایی یک دارایی استراتژیک هستند که در مواقع تنش ژئوپلیتیک باید خیلی سریع از آنها محافظت شود.

به عنوان مثال استرالیا، مناطق حفاظت دریایی را در اطراف مسیرهای کابل‌ها ایجاد کرده تا از آسیب به آنها جلوگیری کند. این درحالی است که ارتش آمریکا مستقیماً برای انتقال داده‌های اطلاعاتی بین پایگاه‌ها و مراکز فرماندهی خود هم به کابل‌های دریایی متکی است و هرگونه وقفه در کار این کابل‌ها می‌تواند خدمات نظامی آمریکا را فلج کند، عملیات‌های آن را به تأخیر بیندازد و حتی برای ساعت‌ها منجر به فروپاشی بازارهای مالی شود.

از نظر تاریخی، کابل‌های دریایی در دوره‌های جنگی همواره مورد آسیب قرار می‌گیرند و به عنوان مثال در سال ۱۹۵۹، ۵ کابل آمریکایی در زیر اقیانوس اطلس تحت شرایط مرموزی قطع شدند و واشنگتن کشتی‌های شوروی را به خرابکاری عامدانه در این کابل‌ها متهم کرد.

اما اخیراً افشاگری‌های ادوارد جوزف اسنودن، کارمند سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا نشان داد که این کشور داده‌های عبوری از گذرگاه‌های کابلی در زیر دریا را شنود می‌کند و برخی کشورها مانند برزیل را بر آن داشته تا کابل‌های جدیدی بسازند که از آمریکا عبور نکند.

در سال‌های اخیر، نگرانی‌ها در مورد حملات عامدانه به کابل‌های زیردریایی افزایش یافته و در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ کابل‌های زیردریایی در دریای بالتیک و دریای سرخ تحت شرایطی که مشکوک تلقی می‌شد، آسیب دیدند.

اینگونه حوادث که برخی از آنها به نظر می‌رسد بخشی از درگیری‌های پنهان هستند، شکنندگی کابل‌های زیردریایی را علیرغم قدرت فنی آنها برجسته می‌کند. برای مقابله با این چالش‌ها شرکت‌هایی همانند گوگل و متا به ساخت کابل‌های خود مانند کابل زیردریایی دونانت که از اقیانوس اطلس عبور می‌کند و داده‌ها را در ۲۵۰ ترابایت در ثانیه منتقل می‌کند، متوسل شده‌اند. این نشان دهنده یک رقابت خاموش بین قدرت‌های فناوری جهانی برای داشتن شبکه‌های محافظت شده خود است.

اهمیت این کابل‌ها تنها به کشورهای توسعه یافته محدود نمی‌شود، بلکه به کشورهایی با موقعیت‌های جغرافیایی حساس نیز گسترش می‌یابد. به عنوان مثال مصر با بیش از ۱۶ کابل زیردریایی که آسیا و اروپا را به هم متصل می‌کند، در میان کشورهایی قرار دارد که از این کابل‌ها به شکل گسترده استفاده می‌کنند. همین امر به مصر موقعیتی بسیار راهبردی در نقشه ارتباطات جهانی می‌دهد.

کابل‌های اینترنتی در زیر دریا همچنان شریان حیاتی دیجیتال دنیای مدرن هستند و اقتصاد جهانی را در دست دارند و تراکنش‌ها و انتقال اطلاعات را به صورت بی وقفه انجام می‌دهند، اما فاقد حفاظت کافی هستند و اغلب در غیاب یک چارچوب بین‌المللی الزام آور، توسط شرکت‌های خصوصی اداره می‌شوند.

کارشناسان معتقدند که در سایه این چالش‌ها، هر چند وابستگی به کابل‌های زیردریایی در دهه‌های آینده ادامه خواهد داشت، اما حفظ جایگاه استراتژیک این کابل‌ها در تراکنش‌ها و انتقال اطلاعات در جهان بستگی به توانایی دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در تدوین سیستم‌های امنیتی آنها دارد.

امروز جهان در حال ورود به مرحله‌ای است که کنترل داده‌ها به جوهره اصلی قدرت تبدیل خواهد شد و در این زمینه اعماق اقیانوس‌ها ممکن است به یک میدان نبرد جدید و خاموش، اما بسیار تأثیرگذار تبدیل گردد. امروز کابل‌های زیردریایی تنها خطوط انتقال داده‌ها نیستند، بلکه شریان‌های یک دنیای جدید هستند که به معنای واقعی کلمه، از زیر دریا شکل می‌گیرد.

در این میان، حضور کشورهای عربی در حاکمیت این زیرساخت‌ها اگر کاملاً غایب نباشد، حاشیه‌ای است؛ به طوری که هیچ راهبرد واحد عربی برای محافظت از این کابل‌ها وجود ندارد و همچنین چشم انداز روشنی برای سرمایه‌گذاری در آنها یا مشارکت در تدوین استانداردهای امنیتی و عملیاتی نیز دیده نمی‌شود.

در جهانی که قدرت از طریق کنترل جریان داده‌ها اعمال می‌شود، نادیده گرفتن امنیت کابل‌های زیردریایی یک غفلت بزرگ است و آسیب‌های جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت.