برترین‌ها: جشنواره فیلم کن مدت‌هاست که بستری معتبر برای بزرگداشت بهترین آثار سینمایی جهان به شمار می‌آید، اما در سال‌های اخیر، به‌ویژه در سال ۲۰۲۵، فرش قرمز این جشنواره بیشتر شبیه به یک کت‌واک مُد شده تا محلی برای معرفی فیلم‌سازان. اینفلوئنسرهایی که هیچ ارتباطی به سینما ندارند نسبت به بسیاری از فیلم‌های اکران‌شده در این رویداد توجه بیشتری به خود جلب کرده‌اند و دلیلش هم چندان پیچیده نیست.

بلاگرها، زیبایی جعلی و بقیه قضایا

آنطور که آرش پارساپور نوشته؛ جشنواره کن ۲۰۲۵ که هرسال به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای سینمایی جهان شناخته می‌شود، همیشه دچار یک سری حواشی می‌شود و امسال هم با وجود وضع قوانین جدید در زمینه پوشش (Dress Code) مهمانان خود از این حواشی در امان نماند. حضور برخی سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرها در این جشنواره بحث‌برانگیز شده و برای ایرانیان حضور افرادی چون رومینا ترابی با لباسی با سرستون‌های تخت جمشید و طلا گلزار که عکس‌های واقعی‌اش با عکس‌های صفحه اینستاگرامش زمین تا آسمان تفاوت داشتند، جالب و انتقادی شده است. حضور این دو در فرش قرمز جشنواره بار دیگر بحث‌های داغی را در شبکه‌های اجتماعی بین کاربران به راه انداخته مثلا تصاویر منتشرشده از طلا گلزار که تفاوت فاحشی میان نسخه‌های ویرایش‌شده آنها و چهره واقعی او وجود دارد انتقادهای گسترده‌ای را برانگیخته است. این موضوع، نه‌تنها سوالاتی درباره اصالت حضور چنین افرادی در کن را مطرح کرد، بلکه بار دیگر توجه‌ها را به تاثیرات فرهنگی و اجتماعی نمایش زیبایی جعلی در عصر دیجیتال جلب کرد.

حضور در کن: نمایش یا مشارکت سینمایی؟

حضور افرادی که ارتباط مستقیمی با صنعت سینما ندارند مانند اینفلوئنسرها و بلاگرها در جشنواره کن پدیده جدیدی نیست. بر اساس گزارش‌های موجود، بسیاری از این افراد از طریق پرداخت هزینه‌های گزاف یا شرکت در مراسم جانبی، نظیر مهمانی‌های حاشیه‌ای، امکان حضور در فرش قرمز را پیدا می‌کنند. حضور اینفلوئنسرهایی که هدفشان بیشتر دیده شدن و افزایش فالوئر است تا مشارکت در هنر، در تمامی جشنواره‌های سینمایی ادامه دارد و در سریالی مثل «استودیو» که در حال پخش است هم به این موضوع در قسمت ششم پرداخته شده است. این روند انتقادات زیادی را برانگیخته است. بسیاری معتقدند که چنین حضورهایی، جایگاه جشنواره‌ای با قدمت و اعتبار کن را به نمایشگاهی برای خودنمایی تقلیل می‌دهد. طلا گلزار، که نه بازیگر است و نه سابقه‌ای در صنعت سینما دارد، نمونه‌ای از این افراد است که با تصاویر به‌شدت ویرایش‌شده، سعی در ارائه تصویری غیرواقعی از خود داشته است غافل از آنکه ابزارهای نوین و دنیای شبکه‌های اجتماعی امروز بهترین مچ‌گیران تاریخ شده‌اند!

در دنیای امروز، شبکه‌های اجتماعی به ابزاری دوگانه تبدیل شده‌اند. از یک سو، ابزارهای ویرایش تصویر مانند فتوشاپ و فیلترهای اینستاگرام به افراد اجازه می‌دهند چهره‌ای غیرواقعی از خود به نمایش بگذارند و حالا دیگر ادیت کردن تصاویر با کمک هوش مصنوعی، کاربلدی چندانی هم نمی‌خواهد! از سوی دیگر، همین پلتفرم‌ها با قدرت افشاگری بی‌سابقه خود، حقیقت را آشکار می‌کنند و همه را تبدیل به یک سری خبرنگار قهار کرده است. تصاویر طلا گلزار نمونه‌ای بارز از این تناقض است: عکس‌های منتشرشده توسط خودش که با ادیت‌های سنگین همراه بود، در کنار تصاویر واقعی گرفته‌شده توسط عکاسان، تفاوت‌های آشکاری را نشان داد. این اتفاق، بحث‌های گسترده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخت و کاربران بسیاری به انتقاد از ترویج زیبایی جعلی پرداختند.

کاربران شبکه‌های اجتماعی با شدت به تصاویر طلا گلزار در جشنواره کن واکنش نشان دادند و تفاوت آشکار میان عکس‌های ویرایش‌شده و تصاویر واقعی او را به باد انتقاد گرفتند. کاربری در ایکس نوشت: «این چه وضعشه؟ طلا گلزار فکر کرده با فتوشاپ می‌تونه همه رو گول بزنه، اینا دیگه تاریخ مصرفشون گذشته!» کاربر دیگری در اینستاگرام کامنت گذاشته است: «واقعا باعث تاسفه، اینجوری دارن به جوونا حس بد می‌دن، کاش مثل نروژ ما هم قانون داشتیم که مجبور بشن بگن اینا فیکه.» نفر سوم با لحنی تندتر در ایکس توییت کرد: «خانم گلزار، کن جای این اداهاست؟ تو که نه بازیگری نه کارگردان، چرا خودتو مسخره می‌کنی با این ادیت‌ها؟» این واکنش‌ها نشان‌دهنده مطالبه روزافزون جامعه برای شفافیت و رد استانداردهای جعلی زیبایی است.

قوانینی برای مقابله با زیبایی جعلی

برخی کشورها برای مقابله با این پدیده، رویکردهای قانونی را در پیش گرفته‌اند. نروژ از سال ۲۰۲۱ قانونی را اجرایی کرده که اینفلوئنسرها را ملزم می‌کند در صورت استفاده از فیلتر یا ویرایش تصویر در پست‌های خود، این موضوع را به‌صراحت اعلام کنند. این قانون، که با هدف کاهش تأثیرات منفی استانداردهای زیبایی غیرواقعی بر سلامت روان طراحی شده، به کاربران کمک می‌کند تا تفاوت میان واقعیت و تصاویر دستکاری‌شده را درک کنند. در فرانسه نیز قوانین مشابهی از سال ۲۰۱۷ برای تبلیغات تجاری اعمال شده که مدل‌ها را ملزم به اعلام استفاده از فتوشاپ می‌کند. این اقدامات نشان‌دهنده تغییر معیارهای جهانی است؛ جایی که اصالت و شفافیت بیش از پیش اهمیت یافته و نمایش زیبایی جعلی، به‌عنوان یک رفتار غیراخلاقی، مورد نقد قرار می‌گیرد.

در ایران، اما هنوز چنین قوانینی وجود ندارد و بعید می‌دانم نهادی قرار باشد به این مسائل ورود کند چراکه اساسا کار بخش اعظمی از بلاگرها وجهه قانونی ندارد. اینفلوئنسرها آزادانه از فیلترها و ویرایش‌های سنگین استفاده می‌کنند و در کشوری که محدودیت‌های خاص برای جوانان آن در نظر گرفته و بدون اینکه مخاطبان از غیرواقعی بودن این تصاویر آگاه شوند؛ نسل‌ها بزرگ می‌شوند و احساس ناکافی بودن می‌کنند. این موضوع می‌تواند به حس سرخوردگی و مقایسه‌های ناسالم میان جوانان دامن بزند.

نیاز به بازتعریف هویت سلبریتی‌ها

حضور اینفلوئنسرها در جشنواره کن و نمایش تصاویر غیرواقعی، مانند آنچه در مورد طلا گلزار شاهد بودیم، هشداری جدی برای فرهنگ دیجیتال امروز است. در جهانی که حقیقت با کلیک‌ها پیدا می‌شود دیگر جایی برای پنهان شدن پشت فیلترها و ویرایش‌های سنگین وجود ندارد. در نهایت، سواد رسانه‌ای مخاطبان نقشی تعیین‌کننده دارد؛ هرچه کاربران مهارت بیشتری در تشخیص و نقد تصاویر دستکاری‌شده پیدا کنند، بازار «زیبایی جعلی» کوچک‌تر می‌شود. از سوی دیگر، اینفلوئنسرها اگر به‌جای اتکا به فیلتر و فتوشاپ، سرمایه اجتماعی خود را بر اصالت و محتوای ارزشمند بنا کنند، نه‌تنها اعتماد بلندمدت مخاطب را به دست می‌آورند، بلکه در تحول مثبت فرهنگ دیجیتال نیز سهیم خواهند بود.