به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، برشی از زندگی اهالی روستای گزی‌زهی در شهرستان قصرقند سیستان و بلوچستان این روزها در حالی در شبکه‌های اجتماعی دست به‌دست می‌شود که از رنج اهالی روایت دارد.

زنان روستا در تاریکی شب، دبه‌های خالی آب را بر دوش می‌گیرند و راهی روستای دیگری می‌شوند تا برای روز آینده و گذران روزمره اهل خانه به قدر نیازهای حداقلی آب داشته باشند.

محمدکریم عزیزی، رئیس اداره آب و فاضلاب شهرستان قصرقند می‌گوید که روستای گزی‌زهی در انتهای خط شبکه آبرسانی قرار دارد و گاهی با تنش آبی مواجه می‌شود.‌

گزی‌زهی کجاست؟

در 3هفته اخیر نام شهرستان قصرقند معمولا با دمای بین 42تا 47درجه در فهرست گرم‌ترین مناطق کشور ثبت شده ‌است. هنوز بیش از یک‌ماه تا آغاز فصل تابستان مانده که بی‌آبی اینطور بر روستای گزی‌زهی پنجه انداخته‌ است. روستا در بخش تلنگ شهرستان قصرقند و در همسایگی چابهار است و جمعیتی حدود 34خانوار دارد که روی هم رفته کمی بیشتر از 100نفر می‌شوند. بین خانه‌های روستا یکی در میان کپرها جاخوش کرده‌اند.

اسم روستا را در سیل سال 1398و اسفند 1402شنیده‌ایم. در روستای گزی‌زهی ساخت هوتک به‌عنوان یک دانش سنتی به جا مانده از گذشتگان که اهالی با دستان خود به حفر گودال برای جمع‌آوری آب هنگام باران و ذخیره آن برای کشاورزی و شست‌وشو می‌پرداختند، رواج دارد.‌هوتک‌ها یا همان گودال‌های آب هنوز هم کاربری خود را حفظ کرده‌اند، اما در یک‌دهه گذشته، خشکسالی و کمبود آب آشامیدنی، جوابگوی نیاز آبی برخی از روستاها نیست.

بماند که همین هوتک‌ها چه خاطرات تلخی از غرق شدن کودکان در هوتک یا دست و پنجه نرم کردن با گاندوهایی که برای رفع تشنگی یا فرار از گرما راهی هوتک شده‌اند، در ذهن اهالی باقی گذاشته‌اند.‌شبکه آبرسانی در روستاهای جنوب استان سیستان و بلوچستان در سال‌های اخیر روند تکمیلی داشته، اما هنوز ‌بر همه چالش‌ها فائق نشده‌است.‌

در انتهای شبکه آبرسانی

روستای گزی‌زهی به‌دلیل قرار گرفتن در انتهای خط شبکه آبرسانی گاهی با تنش آبی روبه‌رو می‌شود و تا برقرار شدن آبرسانی سیار با تانکر، اهالی برای تامین آب به روستاهای همجوار می‌روند.‌

مدیر آب و فاضلاب شهرستان قصرقند با بیان اینکه 53روستا در شهرستان قصرقند در انتهای خط شبکه آبرسانی هستند  می‌گوید: «یکی از دلایل کاهش میزان آب، برداشت آب زیاد در ایستگاه‌های پمپاژ اول خط است که باعث می‌شود در ادامه مسیر افت فشار آب به‌وجود بیاید و حتی در انتهای خط جریان آب در شبکه قطع شود.»‌

محمدکریم عزیزی می‌افزاید: «هنوز برخی از روستاها در طرح شبکه آبرسانی قرار نگرفته‌اند و آبرسانی به روستاها طبق برنامه به‌صورت سیار با تانکر انجام می‌شود. در شرایط بحرانی مثل این روزهای روستای گزی‌زهی، علاوه بر آبرسانی به روستاهایی که شبکه ندارند، روستاهایی که با تنش موقتی آب هم روبه‌رو هستند در طرح آبرسانی سیار قرار می‌گیرند.

روستای گزی‌زهی در طرح جهاد آبرسانی قرار ندارد؛ زیرا شبکه آبرسانی دارد و از نظر زیرساخت شبکه آبرسانی هم مشکلی ندارد.»  ‌

مدیر آب و فاضلاب شهرستان قصرقند برای کنترل و نظارت بر شبکه آبرسانی روستا به کمبود نیرو اشاره می‌کند و می‌گوید: «تعداد افرادی که برای کنترل خطوط شبکه آبرسانی روستایی مشغول کار هستند، کافی نیست. گاهی افراد سر خود شیرآلات را دستکاری می‌کنند و جریان آب کمتر و بیشتر می‌شود و در خطوط آبرسانی اختلال ایجاد می‌شود و به روستاهای انتهای خط آب نمی‌رسد.»‌

شهرستان قصرقند به روایت آمار

روستای فاقد شبکه آبرسانی
54
جمعیت
64,000

تعداد روستا
۱۵۳

سفر شبانه

از وضعیت مدیریت شبکه آبرسانی روستاهای قصر قند که بگذریم، وضعیت زنان روستای گزی‌زهی حتی اگر به‌طور موقت و برای چند روز هم که باشد، ناگوار است. زنان برای پر کردن دبه‌های آب شبانه راهی روستای عورکی، یکی از روستاهای همجوار گزی‌زهی می‌شوند. 

فعال اجتماعی سیستان و بلوچستان  می‌گوید: «در روستای عورکی آتش می‌بارد. راه رفتن در روستای عورکی در این روزها یعنی فقط عرق ریختن. هوای بسیار گرم و داغ روستای عورکی سبب می‌شود زنان گزی‌زهی برای پر کردن دبه‌های آب تا شب منتظر بمانند. شب هوا کمی بهتر است.»

 سیدخلیل موسوی‌نیا می‌گوید که علت اصلی کم‌آبی در روستای گزی‌زهی و روستاهای مشابه کم‌بارش بودن سال گذشته است. به‌گفته او، هوتک‌ها خالی است و به همین دلیل با کوچک‌ترین تنش آبی و قطع شدن آب شبکه آبرسانی، اهالی مجبورند خودشان برای تامین آب دست به‌کار شوند تا آب‌ با تانکر به روستا برسد.

مسئولیت سنگین زنان روستا

«بلوچ‌ها برای تامین آب به هم کمک می‌کنند. زنان روستای گزی‌زهی با هم پای پیاده چند کیلومتر را طی می‌کنند تا به روستای عورکی برسند و دبه‌های آب را پر کنند.»

این را سیدخلیل موسوی‌نیا، فعال اجتماعی سیستان و بلوچستان می‌گوید و درباره اینکه چرا تامین آب به‌عنوان مسئولیتی سخت و طاقت‌فرسا وظیفه زنان و مادران روستا شده، ادامه می‌دهد: «جامعه روستایی بلوچ هنوز شکل و شمایل سنتی دارد. معمولا مردهای خانه برای کار به شهر و روستای دیگری رفته‌اند یا اینکه اکثرا مشغول سوخت‌بری هستند.

در این جامعه سنتی معمولا مرد خانه 3،2 روزی برای سوخت‌بری در خانه نیست؛ برای همین هم مسئولیت خواه ناخواه به دوش زنان می‌افتد. زنان و مادران هم برای تامین آب‌آشامیدنی فرزندان و تهیه خوراک مجبورند سراغ تامین آب بروند و نمی‌توانند تا رسیدن تانکر آبرسانی منتظر بمانند.»