به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،مهندس بهزاد ولی‌زاده، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، از روش‌های غیرقانونی و مخفیانه صنایع دخانی برای تضعیف سیاست‌های مالیاتی و افزایش مصرف دخانیات پرده برداشت. او تأکید کرد که یکی از مهم‌ترین این ترفندها، فروش نخی سیگار است که مستقیماً سیاست‌های قیمت‌گذاری و مالیات‌ستانی را بی‌اثر می‌کند.

مالیات؛ ابزار مؤثر جهانی برای کاهش مصرف

به گفته ولی‌زاده، بر اساس توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت، افزایش مؤثر مالیات بر دخانیات نقش کلیدی در کاهش مصرف دارد. طبق این استانداردها، مالیات باید دست‌کم ۷۵ درصد قیمت خرده‌فروشی را شامل شود تا به تغییر رفتار مصرف‌کنندگان منجر گردد.

اجرای ناقص قوانین در ایران

وی با اشاره به قوانین جاری در ایران، از جمله بند «ح» ماده ۷۳ قانون برنامه هفتم توسعه، گفت: هرچند این قانون نرخ‌های قابل‌توجهی را برای محصولات دخانی داخلی و وارداتی تعیین کرده است، اما در عمل این نرخ‌ها، به‌ویژه برای محصولات وارداتی، اجرا نمی‌شوند. دلیل اصلی آن نیز تأمین عمده تقاضا از مسیر تولید داخلی است.

صنایع دخانی چگونه قانون را دور می‌زنند؟

ولی‌زاده اظهار داشت: شرکت‌های تولیدکننده دخانیات با استفاده از چند ترفند، تلاش می‌کنند تأثیر سیاست‌های مالیاتی را کاهش دهند:

• فروش غیرقانونی سیگار به‌صورت نخی

• ورود غیررسمی محصولات ارزان‌قیمت بدون پرداخت مالیات

• تغییر در بسته‌بندی، اندازه و وزن محصولات برای دور زدن نظام مالیاتی

• کاهش هزینه تمام‌شده تولید با فناوری‌های خاص

وی تأکید کرد که این اقدامات نه‌تنها قیمت نهایی را پایین نگه می‌دارد، بلکه سیاست‌های افزایش قیمت برای کاهش مصرف را خنثی می‌کند.

فروش نخی سیگار؛ تهدیدی برای سلامت عمومی

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات فروش سیگار نخی را یکی از خطرناک‌ترین تخلفات در حوزه عرضه عنوان کرد و گفت: این نوع فروش باعث می‌شود نوجوانان، جوانان و افراد با درآمد پایین نیز به مصرف دخانیات دسترسی آسان داشته باشند و اثر بازدارنده قیمت از بین برود.

هزینه سنگین اقتصادی و سلامت برای کشور

ولی‌زاده افزود: مصرف دخانیات سالانه بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان هزینه به کشور تحمیل می‌کند. از این مبلغ، ۱۴ هزار میلیارد تومان به حوزه سلامت اختصاص دارد و بخش عمده‌ای از هزینه‌ها نیز مربوط به مرگ زودرس، غیبت کاری و افت بهره‌وری اقتصادی است.

وی هشدار داد: بیش از نیمی از مصرف‌کنندگان دخانیات، پیش از رسیدن به سن بازنشستگی دچار مرگ زودهنگام می‌شوند و تنها در بخش اقتصادی، این موضوع ۳۵ هزار میلیارد تومان هزینه به کشور تحمیل می‌کند.

ساختار معیوب مالیاتی و لزوم اصلاح فوری

ولی‌زاده با انتقاد از ساختار فعلی مالیات بر دخانیات، گفت: اختلاف بین مالیات سیگارهای تولید داخل با برند ایرانی و سیگارهای تولید داخلی با برند خارجی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است. این شکاف باعث می‌شود مصرف‌کنندگان با تغییر برند، همچنان به مصرف دخانیات ادامه دهند.

او خواستار اجرای کامل و دقیق قوانین کنترل دخانیات شد و گفت: تنها با اجرای هم‌زمان سیاست‌های مالیاتی، نظارت بر عرضه، و افزایش آگاهی عمومی می‌توان انتظار کاهش چشم‌گیر مصرف دخانیات را داشت.

درآمد مالیاتی کجا می‌رود؟

ولی‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: درآمد حاصل از مالیات بر دخانیات طبق قانون باید صرف پیشگیری، درمان بیماری‌های مرتبط با دخانیات و توسعه ورزش همگانی شود. بر اساس ماده ۷۳ قانون برنامه هفتم توسعه، وزارتخانه‌های بهداشت، آموزش و پرورش و ورزش و جوانان باید سهم مشخصی از این درآمد را دریافت کنند. با این حال، سازوکار توزیع این منابع هنوز شفاف و مؤثر نیست.