خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: در سال‌های اخیر، صنعت گل و گیاه در ایران با تحولات شگرفی مواجه شده است و محلات، با آب و هوای مناسب و زمین‌های حاصلخیز، به عنوان یکی از قطب‌های اصلی این صنعت شناخته می‌شود.

در دنیای کنونی که تکنولوژی و نوآوری حرف اول را می‌زنند، لازم است کشاورزان و تولیدکنندگان این منطقه نیز خود را با تغییرات هماهنگ کنند، در حالی که برخی از گلخانه‌ها با استفاده از سیستم‌های پیشرفته آبیاری و کشت هیدروپونیک به دنبال افزایش بهره‌وری هستند، دیگران هنوز به روش‌های سنتی متکی‌اند و این تقابل میان سنت و مدرنیته نه تنها چالش‌های خاص خود را دارد.

محلات، به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید گل و گیاه کشور، نقش برجسته‌ای در کشور ایفا می‌کند، این شهر به‌ویژه به دلیل داشتن گلخانه‌های متمرکز و متنوع، مقصد بسیاری از مسافران و خریداران گل از نقاط مختلف ایران است.

انتظار می‌رود که با توجه به سابقه دیرینه تولید گل در این شهر، اکنون این صنعت به بلوغ کامل رسیده و قادر باشد جایگاه خود را در بازارهای جهانی تثبیت کند اما واقعیت‌های موجود در صنعت گل محلات نشان‌دهنده مشکلات و چالش‌هایی است که این صنعت با آن مواجه است.

علی‌رغم پیشینه درخشان محلات در تولید گل، آمارها نشان می‌دهند که صادرات گل از این منطقه هرساله با کاهش روبرو شده و همچنین، بازارهای داخلی نیز دیگر مانند گذشته در انحصار گلکاران محلات نیست و این تغییرات و کاهش رونق در بازارهای مختلف، پرسش‌هایی را در خصوص دلایل و عوامل مؤثر بر این روند ایجاد می‌کند.

۷۵ درصد گلخانه‌های محلات مدرن هستند

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان محلات، در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص وضعیت گلخانه‌ها اظهار کرد: حدود ۷۵ درصد از گلخانه‌های محلات مدرن و به‌روز هستند و این گلخانه‌ها دارای سازه‌هایی با ارتفاع استاندارد، سیستم‌های سرمایش و گرمایش پیشرفته و سیستم آبیاری به‌روز هستند.

عباس ارشدی افزود: ۲۵ درصد از گلخانه‌ها همچنان به‌صورت سنتی اداره می‌شوند و باید عنوان کرد عمده این وضعیت به‌دلیل موانع محیطی، بالا رفتن هزینه‌ها و نیاز به تسهیلات دولتی برای به‌روزرسانی تجهیزات گلخانه‌ها است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان شازند ادامه داد: تسهیلات دولتی به‌صورت تدریجی در حال ارائه است تا گلخانه‌های سنتی به گلخانه‌های مدرن تبدیل شوند و بتوانند از حمایت‌های دولتی بهره‌مند شوند.

ارشدی با اشاره به لزوم استانداردسازی گلخانه‌ها تصریح کرد: گلخانه‌داران باید به این نکته توجه کنند که در آینده فقط گلخانه‌هایی که مطابق با استانداردهای سازمان نظام مهندسی ساخته شده‌اند، قادر به دریافت حمایت‌های دولتی خواهند بود که در نتیجه، گلخانه‌داران باید در جهت به روز رسانی و استانداردسازی گلخانه‌های خود اقدام کنند و این اقدام برای افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و استفاده بهینه از منابع طبیعی از جمله آب ضروری است.

وی افزود: در حال حاضر، محلات بیش از یک هزار و ۶۰ هکتار گلخانه و فضای باز در اختیار دارد که از این میزان، ۶۰ درصد به گلخانه و ۴۰ درصد به فضای باز اختصاص دارد که به‌طور کلی، حدود هزار نفر در این صنعت در حال فعالیت هستند.

وی افزود: سالانه فضای گلخانه‌ای در حال افزایش است چرا که گلخانه‌ها مکان‌هایی هستند که امکان مصرف بهینه آب را فراهم می‌کنند و با توجه به محدودیت‌های شدید آبی در کشور، کشاورزان برای حفظ درآمد خود و مقابله با کمبود آب، به استفاده از سیستم‌های گلخانه‌ای روی آورده‌اند.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان محلات گفت: میزان مصرف آب در گلخانه‌ها تنها نیم لیتر در ثانیه برای هر هکتار است، در حالی‌که این میزان در سیستم‌های آبیاری غرق‌آبی دو تا دو و نیم برابر بیشتر است، بنابراین، استفاده از گلخانه‌ها می‌تواند تا حدود ۶۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی ایجاد کند.

وی ادامه داد: آب مورد نیاز گلخانه‌های محلات از طریق چاه‌ها، قنوات محلی و حوضچه‌های خاکی که توسط جهاد کشاورزی احداث شده تأمین می‌شود.

ارشدی به ارائه تسهیلات دولتی به گلخانه‌داران اشاره کرد و افزود: دولت از طریق سازمان‌های مختلف، از جمله حمایت‌هایی را برای تجهیز و ساخت گلخانه‌های استاندارد ارائه می‌دهد که این تسهیلات می‌تواند به گلخانه‌داران کمک کند تا شرایط بهتری برای تولید و صادرات گل داشته باشند.

وی گفت: می‌توان گفت که در حال حاضر، صنعت گل و گیاه در محلات با چالش‌هایی نظیر کمبود آب، نیاز به تسهیلات دولتی برای به‌روزرسانی گلخانه‌ها و رقابت با بازارهای داخلی و خارجی روبرو است، اما در عین حال، استفاده از گلخانه‌های مدرن و سیستم‌های به‌روز می‌تواند راه‌حلی برای این مشکلات باشد و موجب رشد و توسعه پایدار این صنعت در آینده شود.

چالش‌های گلخانه‌داران در مسیر تولید؛ از ناترازی انرژی تا افزایش هزینه نهاده‌ها

گلخانه‌داران و فعالان حوزه تولید گل و گیاه در شهرستان محلات، از مشکلات متعدد در فرآیند تولید سخن گفته و خواستار رسیدگی مسئولان به وضعیت موجود شدند.

صابر رضایی، یکی از گلخانه‌داران باسابقه در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به چالش‌های موجود در این حوزه اظهار کرد: اشتغال اتباع خارجی در این حرفه به دلیل نبود نیروی کار بومی، راندمان پایین کارگران ایرانی و هزینه‌بر بودن ایجاد شرایط اسکان برای نیروهای غیربومی، مشکلاتی ججدی است و البته به کارگیری اتباع مانند شمشیر دولبه است و آسیب‌هایی را برای مردم منطقه، چالش‌های اقتصادی و شغلی به همراه دارد.

وی با اشاره به افت فشار گاز در فصول سرد سال، این موضوع را یکی از مهم‌ترین معضلات گلخانه‌داران دانست و افزود: ناترازی انرژی، گرمایش گلخانه را با مشکل جدی مواجه می‌کند و گاهی به خسارت سنگین محصولات منجر می‌شود و همچنین کمبود منابع آبی، به ویژه در فصل تابستان، از دیگر مشکلات اساسی این بخش است.

حسین خراسانی، دیگر گلخانه‌دار منطقه نیز تصریح کرد: نبود گاز و برق پایدار به ویژه در زمستان، موجب شده تأمین گرما با استفاده از سوخت‌های جایگزین انجام شود که هزینه زیادی به گلخانه‌داران تحمیل می‌کند.

وی افزود: افزایش بی‌رویه قیمت نهاده‌هایی نظیر کود، سم و بذر، ادامه فعالیت را برای بسیاری از تولیدکنندگان دشوار کرده است و هزینه بسیاری را تحمیل می‌کند.

حسنی، کارگر یکی از گلخانه‌های اطراف محلات با بیان اینکه حقوق کارگران به موقع پرداخت نمی‌شود، گفت: با وجود افزایش هزینه‌های زندگی، دریافتی ما همچنان ثابت باقی مانده و این مسئله موجب فشار اقتصادی بر خانواده‌ها شده است و حقوق کارگری کفاف مخارج خانواده ۵ نفری من را نمی‌دهد.

حرکت استان مرکزی به سوی گلخانه‌های مدرن؛ رتبه پنجم در کشور تثبیت شد

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی گفت:
سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی اکنون
اقدام به تأمین زیرساخت‌های لازم از جمله انرژی و قطعه‌بندی زمین‌ها کرده و این اراضی آماده واگذاری به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای راه‌اندازی گلخانه‌ها هستند.

علی صفری افزود: این استان با قرار گرفتن در رتبه پنجم کشت گلخانه‌ای در کشور، گام‌های مهمی در راستای تحقق اهداف وزارت جهاد کشاورزی برداشته راست و توسعه کشت گلخانه‌ای با هدف افزایش بهره‌وری، مقابله با بحران کم‌آبی و بهبود راندمان مصرف آب، از سیاست‌های کلان این وزارتخانه است که در استان مرکزی نیز با جدیت دنبال می‌شود.

صفری با اشاره به برنامه هفتم توسعه، عنوان کرد: در این برنامه، سهم هر استان از توسعه گلخانه‌ای مشخص شده و اکنون برش استانی آن در دست اجرا است، به طوری که سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی با شناسایی اراضی تحت مالکیت خود، اقدام به تأمین زیرساخت‌های لازم از جمله انرژی و قطعه‌بندی زمین‌ها کرده و این اراضی آماده واگذاری به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای راه‌اندازی گلخانه‌ها هستند.

وی افزود: در استان مرکزی برای ایجاد شهرک‌های تخصصی در حوزه کشاورزی، دامپروری، ماهیان زینتی و تولید سبزی و صیفی ظرفیت خوبی وجود دارد و شهرک گلخانه‌ای خمین، شهرک گلخانه‌ای خنداب و مجتمع پرورش ماهیان زینتی محلات از پروژه‌هایی هستند که مراحل نهایی آماده‌سازی و واگذاری را طی می‌کنند.

تحول سبز با کشت گلخانه‌ای در قانون برنامه توسعه هفتم

رئیس مجمع نمایندگان و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: هدف‌گذاری ۱۵۰ هزار هکتاری برای کشت گلخانه‌ای در کشور انجام شده است که این رقم ۷ تا ۱۰ برابر وضعیت فعلی است.

نادرقلی ابراهیمی اظهار کرد: کشت گلخانه‌ای و محیط‌های کنترل‌شده شامل پرورش انواع سبزی و صیفی، گل‌ها و گیاهان زینتی، و برخی درختان و محصولات درختچه‌ای است.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در قانون برنامه هفتم توسعه، گسترش کشت گلخانه‌ای برای سبزیجات و صیفی‌جات پیش‌بینی شده و در حال حاضر، سالانه بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن از این محصولات در محیط‌های کنترل‌شده تولید می‌شود.

وی افزود: دو چالش اصلی در سراسر جهان، از جمله کشور ایران، مدیریت بهینه مصرف آب و انرژی است؛ که توسعه گلخانه‌ها می‌تواند نقش مؤثری در حل این مسائل ایفا کند.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، هدف‌گذاری برای کشت گلخانه‌ای به مساحت ۱۵۰ هزار هکتار تعیین شده که حدود ۷ تا ۱۰ برابر وضعیت فعلی است و طبق این برنامه، دولت موظف است شرایط و بسترهای لازم را برای سرمایه‌گذاری عمومی و خصوصی در این حوزه فراهم کند.

ابراهیمی بیان کرد: مجلس بر توسعه کشت‌های گلخانه‌ای مبتنی بر فناوری‌های نوین تاکید دارد که در این مسیر، زنجیره ارزش فناوری‌های مرتبط با گلخانه‌ها از جمله سازه‌های مقاوم و مقرون‌به‌صرفه، پوشش‌های مقاوم ایران‌ساز، روش‌های تأمین انرژی درون‌زمینی و مدیریت کاهش مصرف آب و انرژی مورد توجه قرار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: طراحی و ساخت گلخانه‌های طبقاتی و گردشی در ارتفاع با تجهیزات و فناوری به‌روز برای بهره‌گیری حداکثری از انرژی خورشیدی نیز در دستور کار قرار دارد.

وی ادامه داد: موضوعاتی مانند کشت هیدروپونیک، بسته‌بندی، برندسازی و ثبت محصولات در بازارهای جهانی، ردیابی مراحل تولید و صادرات مطابق با فناوری روز، از دیگر محورهای مورد توجه در قانون برنامه توسعه هفتم است.

ابراهیمی گفت: در قانون برنامه توسعه هفتم منابع و اعتبارات لازم برای تغییر الگوی کشت در گلخانه‌ها، بهره‌گیری از فناوری‌های نو و ارائه تسهیلات به کشاورزان و گلخانه‌داران پیش‌بینی شده است.