با برگزاری رویداد خودرویی شانگهای 2025 شاهد آن بودیم که برندهای فعال در حوزه تولید پیکاپ به سمت گزینه‌های هیبریدی و برقی رفته‌اند. با توجه به تسهیل عرضه خودروهای پاک در قوانین واردات و مونتاژ و همچنین هجوم بی‌امان برندهای تازه‌نفس چینی به بازار کشورمان، در آینده نه چندان دور شاهد عرضه طیف وسیعی از پیکاپ‌های سبز خواهیم بود.

در گذشته، پیکاپ‌ها در ایران عمدتا با هدف استفاده تجاری و کاری به فروش رسیده‌اند. از نیسان آبی افسانه‌ای تا مدل‌های دیزلی مونتاژی، همگی در تلاش بوده‌اند نیاز بازار را در بخش باربری سبک و حمل‌ونقل درون‌شهری و برون‌شهری برطرف کنند. اما در سال‌های اخیر با محدودیت واردات خودروهای 6 سیلندر و شاسی مستقل شاهد آن بودیم که پیکاپ‌های متنوعی با هدف جایگزینی این دسته از خودروها روانه بازار شده و توانستند آمار فروش خوبی را برای خود به‌دست آورند.

با بررسی بازار امروز پیکاپ‌های آفرودی صفرکیلومتر شاهد هستیم گزینه‌های متنوعی از برندهای عمدتا چینی در دسترس خریداران هستند. نکته مهمی که خیلی از مالکان این خودروها ابراز می‌دارند، مصرف بالای بنزین برخی از این خودروهاست. به نظر می‌رسد با توجیه مصرف سوخت کمتر پیکاپ‌های هیبریدی و الکتریکی نسبت به نمونه‌های بنزینی و همچنین گشتاور به‌مراتب بالاترشان، استقبال خوبی از آن‌ها صورت بگیرد.

سرمایه‌گذاری گسترده چین روی پیکاپ‌های پاک

برندهای چینی با درک زودهنگام از این روند جهانی، سرمایه‌گذاری سنگینی را در توسعه پیکاپ‌های پاک آغاز کرده‌اند. امروز برندهایی چون جک، فوتون، بی‌وای‌دی، چری، چانگان و جیلی مدل‌هایی را معرفی کرده‌اند که از فناوری‌های نوین الکتریکی و هیبریدی بهره می‌برند؛ بدون آن‌که در توان باربری، قابلیت‌های آفرود و دوام فنی چیزی از مدل‌های دیزلی کم داشته باشند.

افزون بر این، برخی برندهای چینی به تولید نسخه‌های چهار چرخ محرک و دو دیفرانسیل با تمرکز بر توان کششی بالا، سیستم‌های کنترل پایداری پیشرفته و شارژ سریع مجهز شده‌اند که آن‌ها را به‌گزینه‌ای مناسب برای مناطق کوهستانی یا مناطق با آب‌وهوای سخت تبدیل می‌کند.

جک T9 الکتریکی و پلاگین-هیبریدی؛ پیشتاز احتمالی بازار ایران

در این میان، جک T9 که در بازار کشور تحت برند کرمان موتور با نام KMC T9 شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها برای ورود به بازار داخلی در نسخه‌های هیبریدی و تمام‌برقی است. این پیکاپ در نسخه برقی خود برد حرکتی نزدیک به ۵۰۰ کیلومتر را می‌تواند ارائه دهد که پیمایش بسیار عالی برای خودرویی با این ابعاد و وزن محسوب می‌شود.

همچنین نسخه پلاگین-هیبریدی آن با ترکیب موتور ۲ لیتری توربو و دو پیشرانه برقی، ضمن حفظ توانایی‌های پیکاپ می‌تواند سهم قابل توجهی در تامین نیاز بازار و تنوع سبد سوختی داشته باشد. کرمان‌موتور که سابقه عرضه موفق محصولات جک را در بازار خودرو کشور دارد، پیش‌تر نسخه بنزینی T8 را به بازار عرضه کرده و از همین رو زیرساخت فنی و شبکه خدمات پس از فروش آن برای عرضه مدل‌های جدید T9 مهیاست. کارنامه کرمان موتور ثابت کرده که در انتقال فناوری از شریک چینی خود عملکرد موفقی داشته و در صورت حمایت سیاست‌گزاران، می‌تواند یکی از نخستین تولیدکنندگان پیکاپ‌های هیبریدی در کشور باشد.

تونلند هیبریدی؛ برگ برنده احتمالی ایران‌خودرو دیزل

شرکت فوتون که مدت‌هاست به‌عنوان شریک ایران‌خودرو دیزل شناخته می‌شود، به‌تازگی نسل جدیدی از پیکاپ‌های خود را با نام تونلند V7 و V9 معرفی کرده است. این پیکاپ‌ها، در نسخه‌های هیبریدی، با ظاهر به‌روز شده، کابین پیشرفته و موتورهای توربوشارژ شده‌ای که با موتور الکتریکی در تعامل هستند، در حال ورود به بازار کشورهای آسیایی و آمریکای جنوبی هستند.

ایران خودرو دیزل که تجربه مونتاژ فوتون تونلند را در کارنامه دارد، اگرچه تاکنون تنها نسخه بنزینی را عرضه کرده، احتمالا به‌سراغ مونتاژ نسخه هیبرید خفیف V9 نیز برود. این اقدام، می‌تواند نه‌تنها نقطه عطفی در به‌روزرسانی محصولات این شرکت باشد، بلکه آن را در برابر رقبا نیز در موضع بهتری قرار دهد.

بی‌وای‌دی Shark؛ پیکاپ لوکس با فناوری آینده‌نگر

در کنار این برندهای آشنا، باید از نام تازه‌واردی چون بی‌وای‌دی نیز یاد کرد؛ شرکتی که به‌لطف پیشتازی در بازار خودروهای الکتریکی، اکنون با پیکاپی موسوم به Shark در کلاس هیبریدهای پلاگین وارد میدان شده است. این خودرو که ابتدا برای بازار مکزیک رونمایی شد، هم‌اکنون به‌عنوان یکی از گزینه‌های جذاب برای بازار خاورمیانه نیز معرفی شده است.
طراحی مدرن، برد ترکیبی قابل قبول، توان خروجی بیش از ۴۰۰ اسب‌بخار و کابینی لوکس و دیجیتالی از جمله مزایای این پیکاپ جدید است که می‌تواند با وجود قیمت بالاتر، جایگزینی مناسب برای مشتریان حرفه‌ای باشد که به‌دنبال تجربه‌ای متفاوت از حمل‌ونقل تجاری هستند.

چانگان Hunter Plus

برند چانگان که پیش‌تر توسط سایپا به بازار ایران معرفی شده بود، اکنون با مدل Hunter Plus خود شانس موفقیت در بازار را دارد. این پیکاپ با طراحی مدرن، پیشرانه ۲ لیتری توربو، گیربکس آیسین ۸ سرعته و مشخصات رفاهی بالا، به‌زودی در نسخه بنزینی توسط زامیاد مونتاژ می‌شود و با توجه به این‌که چانگان نسخه هیبریدی این خودرو را نیز در دست توسعه دارد، امکان عرضه آن در آینده نه‌چندان دور به بازار ایران وجود دارد.

پیکاپ RD6 جیلی

در میان گزینه‌های کمتر شناخته‌شده، باید از برندهای زیرمجموعه جیلی همچون Radar یاد کرد که به‌طور اختصاصی بر توسعه وانت‌های برقی متمرکز شده‌اند. مدل RD6 از این برند که با تمرکز بر هوش مصنوعی، قابلیت رانندگی خودکار و ارتباط با زیرساخت‌های شارژ شهری طراحی شده، می‌تواند در صورت ورود به ایران، تصویری کاملا جدید از مفهوم وانت ارائه دهد.

چری هیملا

در همین حال، برند چری که در ایران پرفروش و محبوب است، پروژه‌ای به‌نام هیملا (HIMLA) را در دست اجرا دارد که نسخه‌های هیبریدی و تمام‌برقی آن برای عرضه در آسیا و خاورمیانه طراحی شده است. آریا دیزل نیز که تجربه واردات محصولات تجاری را دارد، قرار است به‌عنوان شریک جدید چری در ایران فعالیت خود را شروع کرده و در آینده وظیفه مونتاژ پیکاپ چری را برعهده بگیرد.

چالش‌های زیرساختی، اما فرصت‌های گسترده

هم‌زمان با این تحولات، باید به واقعیت‌هایی چون نبود زیرساخت کافی برای شارژ خودروهای برقی، خلأ قانونی در خصوص شماره‌گذاری خودروهای هیبریدی سنگین و نبود سیاست‌های حمایتی مشخص از سوی دولت اشاره کرد. ورود یا مونتاژ خودروهای برقی و هیبریدی اگر بدون چارچوب حمایتی و راهبرد مشخص صورت گیرد، ممکن است با سرنوشت واردات محدود خودروهای برقی سواری در سال‌های گذشته مواجه شود. از سوی دیگر، شرکت‌های داخلی نیازمند دسترسی به تسهیلات مالی، مشوق‌های صنعتی و همچنین امکان بهره‌مندی از تعرفه‌های ترجیحی برای واردات CKD یا قطعات حساس پیکاپ‌های برقی هستند. بدون این حمایت‌ها، رقابت با خودروهای بنزینی ارزان‌قیمت عملا غیرممکن خواهد بود.

بازار آماده پذیرش است، اگر مسیر هموار شود

با توجه به افزایش تدریجی قیمت سوخت، الزامات زیست‌محیطی کلانشهرها و چشم‌انداز کاهش وابستگی به واردات سوخت‌های فسیلی، آینده ناوگان تجاری ایران به‌سوی برقی‌سازی و هیبریدی‌سازی پیش خواهد رفت. چین به‌عنوان بازیگر اصلی در این حوزه، نه‌تنها تنوع بالایی از محصولات را ارائه می‌دهد، بلکه به‌دلیل انعطاف در قراردادهای انتقال فناوری، همکاری‌های فنی و تجاری و قیمت‌گذاری رقابتی، گزینه‌ای ایده‌آل برای بازار ایران به‌شمار می‌رود. با گسترش ناوگان‌های تجاری سازمانی مانند پست، امدادخودرو، شهرداری‌ها و شرکت‌های خدماتی، نیاز به‌پیکاپ‌هایی با آلایندگی پایین و هزینه نگهداری کمتر افزایش خواهد یافت. این گروه از مشتریان، دقیقا همان‌هایی هستند که می‌توانند آغازگر تغییری جدی در این بازار باشند؛ مشروط بر این‌که زیرساخت‌های قانونی و فنی برای این گذار فراهم شود. در پایان باید گفت که بازار پیکاپ‌های برقی و هیبریدی در ایران، هرچند هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، اما پتانسیل بالایی برای توسعه دارد. برندهای چینی با محصولات متنوع و تجربه گسترده، می‌توانند محرک اصلی این تحول باشند. اگر سیاست‌گزاران بتوانند بستر مناسبی برای توسعه این خودروها در کشور فراهم کنند، آینده بازار خودروهای تجاری سبک، پاک‌تر، هوشمندتر و کارآمدتر از همیشه خواهد بود.