خبرگزاری مهر - گروه سلامت: کبد چرب، بیماری خاموشی است که بی‌سروصدا در بدن رشد می‌کند و اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های جدی‌تری چون سیروز کبدی و نارسایی کامل این عضو حیاتی شود. با افزایش چشمگیر شیوع آن در دهه‌های اخیر، حالا دیگر کبد چرب فقط یک مشکل فردی نیست، بلکه به معضلی جهانی و یکی از بیماری‌های مزمن قرن تبدیل شده است. اما خبر خوب این‌که راه نجات وجود دارد؛ آن هم در دل آموزه‌های طب سنتی ایرانی که با نگاهی دقیق‌تر به مزاج، تغذیه، تحرک و سبک زندگی، نسخه‌هایی برای پاکسازی و بازسازی کبد ارائه می‌دهد.

در ادامه، گفت‌وگوی ما با دکتر علیرضا یارقلی، متخصص طب ایرانی را بخوانید تا با علل، علائم، راه‌های تشخیص و نسخه‌های درمانی طبیعی کبد چرب آشنا شوید.

علیرضا یارقلی متخصص طب ایرانی در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با کبد چرب و عوارض آن برای بدن گفت: کبد، دومین عضو بزرگ بدن و مسئول سم‎زدایی از تمام خوراکی‌هایی است که می‌خوریم. مزاج کبد به طور سرشتی گرم و تر است؛ اما سرد شدن یا گرم شدن بیش از اندازه این عضو، توانایی آن در سوخت و ساز چربی‌ها را کاهش داده و باعث رسوب چربی در بافت کبد و بروز کبد چرب می‌شود؛ البته وجود اندکی چربی در کبد طبیعی‌ست؛ اما تجمع بیش‌از اندازه چربی در این عضو می‌تواند مشکل آفرین باشد.

وی ادامه داد: امروزه شیوع کبد چرب در بسیاری از جوامع بین‌المللی در حال افزایش بوده و بیش از ۲۵ درصد مردم را درگیر خود کرده است. اما شاید خبر خوب این باشد که این بیماری برگشت‌پذیر است و با تغییر سبک زندگی تا حد زیادی و گاهی به کلی درمان می‌شود؛ گاهی کبد چرب را بیماری خاموش هم می‌نامند چون اغلب علامت خاصی ندارد و به صورت تصادفی با انجام آزمایش و سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. کبد چرب به دو نوع الکلی و غیر الکلی تقسیم می‌شود.

یارقلی اذعان کرد: بیماری کبد چرب غیر الکلی، ناشی از ناتوانی کبد در شکستن چربی‌ها و رسوب چربی در بافت‌های کبد به دلایلی غیر از مصرف الکل است و در شدیدترین مراحل، باعث سیروز کبدی (زخم) و نهایتاً نارسایی کبد می‌گردد. این نوع از کبد چرب بسته به میزان پیشرفت به ۴ گرید دسته‌بندی می‌شود؛ اما در کبد چرب الکلی، کبد در اثر مصرف زیاد الکل دچار اختلال شده و قادر به شکستن چربی‌ها نخواهد بود. البته در صورت قطع مصرف الکل، کبد دوباره به تدریج بهبود می‌‎یابد ولی چنانچه مصرف الکل ادامه پیدا کند، فرد دچار سیروز کبدی خواهد شد.

علائم کبد چرب

این متخصص طب ایرانی اضافه کرد: چون در اغلب موارد این بیماری هیچ علامتی ندارد، پی‎بردن به وجود آن هم کار آسانی نیست و تنها در صورت یافتن نتایج غیرطبیعی در آزمایشات کبدی که به دلایل دیگر انجام می‌شود، پزشک ممکن است به بروز بیماری کبد چرب مشکوک شود و آزمایشات دیگری چون سونوگرافی کبد را برای تشخیص دقیق بیماری پیشنهاد کند.

وی افزود: از نشانه‌های شایع کبد چرب می‌توان به خستگی شدید، ضعف و بی‌حالی، کاهش وزن و کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ، احساس درد و سنگینی در سمت راست بالای شکم یا در مرکز شکم، ریزش مو و خشکی و کاهش شفافیت و شادابی پوست اشاره کرد؛ اما اگر نارسایی کبد پیشرفت کرده و سیروز یا التهاب شدید کبدی رخ دهد، علائمی چون زردی چشم و پوست، آب آوردن شکم و بزرگ شدن طحال (تورم شکمی)، احساس خارش دائمی در بدن، خستگی مداوم، اضافه وزن، بالا رفتن چربی و غلظت خون، فراموش کاری و گیجی، ابتلاء به سیروز، سرطان کبد و انواع هپاتیت را دارد.

تشخیص کبد چرب

متخصص طب ایرانی تصریح کرد: تشخیص کبد چرب یک رویکرد چند جانبه شامل معاینات بالینی، بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار، انواع بررسی‌های آزمایشگاهی (آزمایش خون برای آنالیز آنزیم‌های کبدی)، مطالعات تصویربرداری (مثل سونوگرافی، سی تی اسکن CT scan و ام آر آی MRI) و در موارد پیشرفته‌تر نمونه‎برداری یا بیوپسی کبد (یک روش نمونه‌برداری از بافت کبد است که برای تشخیص بیماری‌های کبدی استفاده می‌شود.) برای تشخیص شدت بیماری است.

درمان کبد چرب با طب ایرانی

یارقلی اظهار‬ داشت: استفاده از گیاهان دارویی و نسخه‌های طب ایرانی برای درمان طبیعی کبد چرب فراوان‌اند که می‌توان از آنها برای پاکسازی کبد و درمان کبد چرب تحت ‏نظر پزشک متخصص طب ایرانی استفاده کرد؛ اما مهم‌تر از مصرف داروها، رعایت اصول حفظ سلامتی و اصلاح سبک زندگی است که همیشه در خط اول درمان بیماری‌ها در طب‬ ایرانی بوده‌اند.

وی ادامه داد: از مهم‌ترین تدابیر و گیاهان دارویی برای درمان کبد چرب در طب ایرانی می‌توان به مواردی اعم از ورزش منظم روزانه، آنچنان که ضربان قلب بالا رود و رنگ چهره گلگون شود، اصلاح مزاج و پاکسازی بدن و کبد از اخلاط زائد، ترک سیگار، قلیان، مواد مخدر و مشروبات الکلی، مصرف زنجبیل، زردچوبه، ریشه گیاه بابا آدم، چای سبز، گیاه خار مریم، اکیناسه (سر خار گل)، کاسنی، زعفران، سرکه انگبین، انواع سکنجبین‌ها، ماءالجبن، ترشی کبر همراه با غذا، عرق خارشتر، عرق بید، عرق کاسنی و شاه تره، شربت خاکشیر و سکنجبین، آب سیب، آب کرفس، آب انار و آب لبو، نوشیدن دمنوش‌هایی مثل چای ترش، خرفه، میوه نسترن، عناب و سماق، استفاده از سبزیجات و میوه‌هایی همچون کاهو، کلم بروکلی، آووکادو، سیب، انار، انگور و انواع توت‌ها نیز برای درمان کبد چرب بسیار مفیدند و خوردن غذاهایی مانند نخود آب پخته شده با (نخود آبگوشتی، ادویه‌های گرم همچون زعفران، زردچوبه و دارچین، شوید، مقدار کمی برنج و آب گوشت‌هایی چون گوشت گوسفند، بلدرچین و مرغ محلی)، خورشت به آلو، خورشت کدو، خورشت لوبیا سبز، خورشت بامیه، سوپ‌ها و آش‌های پرسبزی و کم‌حبوبات حاوی جو و چاشنی‌های ترش مانند رب انار، آب نارنج، سماق و آلو نیز بسیار سودمند هستند؛ اشاره کرد.

این متخصص طب ایرانی اذعان کرد: بهترین درمان کبد چرب در طب ایرانی، رعایت اصول شش‌گانه سلامتی شامل توجه به خوردن و آشامیدن، خواب و بیداری، ورزش و تحرک بدنی منظم، هوای سالم، راه‌های دفع مواد زائد از بدن مانند نداشتن یبوست مزاج و توجه به حالات روحی و روانی است، که تمام جنبه‌های زندگی سالم را دربرگرفته و مهم‌ترین و بهترین راه درمان کبد چرب در طب سنتی ایران هستند.

یارقلی توصیه کرد: برای تأثیر بهتر داروهای گیاهی در درمان بیماری کبد چرب، آنها را صبح ناشتا و با توجه به مزاجتان مصرف کنید و حتماً در مورد میزان و نحوه استفاده از آنها با پزشک متخصص طب ایرانی مشورت نمائید.

عوامل ایجاد کبد چرب

وی مطرح کرد: به‌طورکلی عادات نادرست غذایی، عدم تحرک و سبک زندگی غلط می‌توانند در بروز این بیماری نقش عمده‌ای داشته باشند. ازجمله عوامل ایجاد کننده کبد چرب می‌توان به مواردی اعم از مصرف مشروبات الکلی، ژنتیک و سابقه خانوادگی، مصرف زیاد از حد قندهای مصنوعی و کربوهیدرات‌های فرآوری شده، مصرف چربی‌های ناسالم مانند روغن نباتی، خوردن غذاهای چرب، فست‌فودها، غذاهای کنسروی، گوشت‌های فرآوری شده، انواع سس‌ها و تنقلات چرب و شور، کاهش مصرف سبزی، غلات کامل و فیبر در رژیم روزانه، استرس و اضطراب مداوم، اضافه ‎وزن و چاقی یا کاهش وزن سریع ناشی از رژیم‌های غیراصولی و سنگین، ورزش نکردن به طور منظم و روزانه، مصرف زیاد ترشی، ماست، دوغ، خوراکی‌ها با طبع سرد و نوشیدنی‌های سرد و یخ (به‌ویژه همراه با غذا)، خوردن غذاهای غلیظ و خمیری مانند کله ‎پاچه، ماکارونی، سالادالویه و لازانیا، اختلالات خواب (شامل شب بیداری، خوابیدن در طول روز و آپنه انسدادی خواب)، اختلال در میکروبیوم روده، مصرف بی‌رویه برخی داروها مانند استامینوفن، آسپرین و آنتی‌بیوتیک‌ها، مقاومت به انسولین و در آخر ابتلاء به برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، چربی خون، کم‏کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی کیستیک، IBS، سندرم متابولیک اشاره کرد.

راه‌های پیشگیری از کبد چرب

یارقلی خاطر نشان کرد: مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از ابتلاء به کبد چرب تغییر در سبک زندگی است. ورزش منظم روزانه، کنترل وزن و کاهش چربی‌های احشایی، پیروی از رژیم غذایی سالم حاوی میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم، پرهیز از مصرف قندهای ساده و کربوهیدرات‌های فرآوری شده، عدم مصرف الکل، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، چربی خون و مقاومت به انسولین همگی در پیشگیری از ابتلاء به کبد چرب ضروری هستند.