به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «رمضان قدیروف» رهبر جمهوری چچن در فدراسیون روسیه، در تاریخ 5 مه بار دیگر از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، درخواست کرد تا به او اجازه کناره‌گیری از سمت خود را بدهد.

این چهارمین بار یا بیشتر است که قدیروف چنین درخواستی را مطرح می‌کند. او که از سال 2007 و عملاً پس از مرگ پدرش احمد قدیروف در سال 2004، قدرت مطلق در چچن بوده، این بار ابراز امیدواری کرده که درخواستش پذیرفته شده و فرد دیگری با «ابتکارات و دیدگاه‌های خود» جایگزین او شود.

واکنش اولیه پوتین و گمانه‌زنی‌ها در مسکو

هرچند تصمیم نهایی در این خصوص با پوتین است و او هنوز به طور علنی پاسخی به این درخواست نداده، اما در دیدار 7 مه با قدیروف، پیش از تعطیلات 9 مه (روز پیروزی)، با آن مخالفت کرد. 

این واکنش برای ناظران در مسکو چندان تعجب‌آور نبود، زیرا بسیاری معتقدند قدیروف با این درخواست‌های مکرر، بیشتر به دنبال کسب تأیید مجدد از سوی پوتین و تحکیم موقعیت خود است. او طولانی‌ترین دوره زمامداری را در میان رهبران واحدهای فدرال روسیه داشته است.

وخامت حال قدیروف؛ آیا این بار درخواست جدی است؟

اما آنچه این بار به درخواست قدیروف ابعاد جدی‌تری بخشیده، گزارش‌های متعدد و نگران‌کننده درباره وخامت شدید حال او و بستری شدن‌های مکرر به دلیل «نکروز پانکراس» است؛ بیماری‌ای که در روسیه آمار مرگ‌ومیر یک‌ساله بالایی (حدود 79 درصد) دارد.

این عوامل باعث شده تا بسیاری بر این باور باشند که این بار ممکن است درخواست قدیروف برای کناره‌گیری واقعی‌تر از دفعات قبل باشد و پوتین در نهایت مجبور به پذیرش و انتخاب جانشین برای او شود.

سناریوهای جانشینی و چالش‌های پیش رو

تحلیلگران روس از هم‌ اکنون در حال بررسی گزینه‌های احتمالی جانشینی قدیروف هستند. از جمله نام‌هایی که بیشتر مطرح می‌شود، آپتی آلااودینوف، ژنرال 39 ساله و معاون کنونی اداره اصلی امور نظامی-سیاسی در نیروهای مسلح روسیه و همچنین پسران خود قدیروف (با توجه به روی کار آمدن خود او از طریق پیوندهای خانوادگی) هستند. 

خود قدیروف نیز با انتصاب فرزندان و وفاداران نزدیکش در مناصب کلیدی در گروزنی، به این گمانه‌زنی‌ها دامن زده است.

با این حال، هر فردی که به جای قدیروف منصوب شود، برای ایجاد یک پایگاه قدرت مستقل، با چالش‌های جدی روبرو خواهد بود. این امر مستلزم زمان و احتمالاً دخالت نیروهای نظامی روسیه برای حفظ ثبات در دوره گذار خواهد بود.

در این دوره، انتظار می‌رود گروه‌های مختلفی تلاش کنند از وضعیت عدم قطعیت به نفع خود بهره‌برداری کنند: از جمله وفاداران به قدیروف که از دایره قدرت کنار گذاشته شده‌اند، مخالفان سیاسی چچنی مستقر در کوهستان‌ها و خارج از کشور (که از حمایت اوکراین نیز برخوردارند) و همچنین گروه‌های اسلام‌گرایی که قدیروف در دوران حکومت خود از آنها حمایت کرده است. 

قدیروف خود سال‌ها زمان صرف کرد تا قدرت تقریباً نامحدود کنونی را به دست آورد و هر جانشینی نیز احتمالاً به همین میزان زمان نیاز خواهد داشت.

پیامدهای منطقه‌ای؛ از درگیری داخلی تا سرایت به قفقاز شمالی

سناریوی کناره‌گیری قدیروف و بروز جنگ قدرت در چچن، می‌تواند این جمهوری را برای مدتی طولانی درگیر یک مناقشه داخلی خشونت‌بار کند، به‌ویژه میان مخالفان سکولار و گروه‌های اسلام‌گرای مورد حمایت قدیروف. اما مهم‌تر از آن، بی‌ثباتی در چچن می‌تواند به سرعت به جمهوری‌های همسایه در قفقاز شمالی سرایت کند.

قدیروف در گذشته نه تنها در تصرف بخشی از خاک اینگوشتیا نقش داشته، بلکه ادعاهایی را نیز در مورد سرزمین‌های چچنی در داخل داغستان مطرح کرده است. هرگونه تغییر قدرت در گروزنی می‌تواند این اختلافات ارضی خاموش را دوباره شعله‌ور سازد و حتی به درگیری‌های خشونت‌آمیز منجر شود که مسکو را ناگزیر از مداخله نظامی و در نتیجه، گسترش بیشتر مناقشه خواهد کرد.

چچن، آینه آینده روسیه؟

کرملین نمی‌تواند از پیامدهای فوری انتقال قدرت در چچن اجتناب کند. این تحولات در زمانی رخ می‌دهد که گمانه‌زنی‌ها درباره آینده سیاسی خود پوتین و چگونگی انتقال قدرت پس از او (به صورت مسالمت‌آمیز یا خشونت‌بار) در روسیه نیز رو به افزایش است.

بسیاری از ناظران، آنچه ممکن است پس از کناره‌گیری قدیروف در چچن رخ دهد را به عنوان نمونه یا نشانه‌ای از چگونگی تحولات احتمالی در سطح کل فدراسیون روسیه در آینده تلقی خواهند کرد.

گزینه غیرمنتظره: انتصاب یک روس‌تبار؟

در این میان، یک «کارت غیرمنتظره» نیز وجود دارد که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است: انتصاب احتمالی یک فرد روس‌تبار به جای یک چچنی به عنوان رهبر جدید چچن.

چنین اقدامی می‌تواند معادلات را به کلی بر هم زده و اوضاع را از کنترل مسکو و گروزنی خارج کند.

برخی از مخالفان چچنی مانند موسی لومایف (فعال حقوق بشر) معتقدند که با توجه به عملکرد فاجعه‌بار قدیروف، تنها امید چچنی‌ها برای آینده بهتر، انتصاب یک روس‌تبار است تا مردم را از سرکوب‌های او نجات داده و جنایات دوران او را به خودش نسبت دهد.

با این حال، چنین انتصابی بدون شک موجب وحشت و واکنش شدید در سایر جمهوری‌های غیرروس فدراسیون روسیه خواهد شد که نگران تکرار سرنوشتی مشابه برای خود خواهند بود و این امر می‌تواند مشکل بسیار بزرگتری را برای کرملین ایجاد کند.

نتیجه‌گیری: آینده نامشخص

با توجه به اینکه هنوز هیچ تصمیم قطعی در مسکو در مورد درخواست استعفای قدیروف اتخاذ نشده، تمامی این سناریوها محتمل به نظر می‌رسند. 

هرچه بیشتر از بیماری قدیروف و عدم امکان بهبودی سریع او شواهد منتشر می‌شود و او بیشتر از بازنشستگی و ترفیع نزدیکانش سخن می‌گوید، احتمال اینکه پوتین، هرچند با اکراه، مجبور به پذیرش کناره‌گیری او و انتخاب جانشین شود، افزایش می‌یابد. آینده چچن و قفقاز شمالی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

انتهای پیام/