به گزارش سلامت نیوزبه نقل از مهر،زن جوانی با اضطراب در راهروهای بیمارستان خصوصی قدم می‌زند. پدرش نیاز فوری به جراحی مغز دارد، اما نوبت بیمارستان دولتی برای سه ماه دیگر است؛ زمانی که ممکن است خیلی دیر باشد. به بیمارستان خصوصی آمده‌اند، به امید درمانی سریع‌تر، اما در عوض با جمله‌ای تکان‌دهنده از منشی روبه‌رو می‌شوند: «علاوه بر هزینه بیمارستان، باید صد میلیون تومان هم نقدی به پزشک بدید.»

این فقط یک نمونه از واقعیتی گسترده‌تر است؛ دریافت مبالغ هنگفتی به‌صورت نقدی و خارج از چارچوب قانونی. پدیده‌ای که با نام «زیرمیزی» شناخته می‌شود و سال‌هاست در نظام سلامت ایران جا خوش کرده است.

زیرمیزی فقط یک تخلف مالی نیست؛ ضربه‌ای است به اعتماد عمومی، عدالت درمانی و کرامت حرفه پزشکی. گزارش‌ها حاکی از آن است که در برخی جراحی‌های تخصصی، بیماران مجبور به پرداخت مبالغی بالغ بر چند صد میلیون تومان، بدون فاکتور و ضمانت می‌شوند. این در حالی است که تعرفه‌های پزشکی در سال جاری ۴۶ درصد افزایش یافته، اما این افزایش هم مانع گسترش زیرمیزی نشده است.

دکتر محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی، ریشه اصلی زیرمیزی را در «تعرفه‌های غیرواقعی» می‌داند و تأکید می‌کند اگر درآمد قانونی پزشکان متناسب با هزینه‌ها تنظیم شود، انگیزه‌ای برای تخلف باقی نمی‌ماند.

در همین راستا، دکتر سجاد رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت، اعلام کرده که درصد پزشکانی که زیرمیزی دریافت می‌کنند اندک است، اما همین میزان هم آسیب‌زا است. او اصلاح فرآیند صدور پروانه، شفاف‌سازی محل فعالیت پزشکان و جلوگیری از تعرفه‌گذاری خودسرانه توسط بیمارستان‌ها را راهکارهایی برای مهار این تخلف معرفی می‌کند.

از سوی دیگر، مجلس نیز وارد میدان شده است. حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس، خبر از تشکیل کمیته‌ای ویژه برای مقابله با زیرمیزی داده و تأکید کرده است که مبلغ این تخلفات در پایتخت، به میلیاردها تومان رسیده است. به گفته او، تعداد کمی از پزشکان در رشته‌هایی مانند جراحی، ارتوپدی و زیبایی درگیر این تخلفات‌اند، اما همین اقلیت، اعتماد عمومی را به کل نظام سلامت زیر سوال برده‌اند.

دکتر جمالیان، سرپرست کمیته مقابله با زیرمیزی، نیز هشدار داده که دریافت این مبالغ غیررسمی به‌ویژه در شرایطی که بیماران ناگزیر از پرداخت‌اند، مصداق «باج‌گیری» است. او همچنین تأکید دارد که تأخیر در پرداخت کارانه‌ها به پزشکان، یکی از عوامل اصلی این وضعیت است.

پزشکان در مراکز دولتی گاهی تا ۱۳ ماه حقوق و کارانه خود را دریافت نمی‌کنند. با حقوق‌هایی بین ۱۲ تا ۱۹ میلیون تومان، فشار مالی زیادی متوجه آن‌هاست. به همین دلیل، برخی به سمت دریافت پول نقدی از بیماران روی می‌آورند تا بتوانند از پس هزینه‌های زندگی برآیند.

کمیسیون بهداشت مجلس از رئیس‌جمهور درخواست کرده بیمه‌ها را به پرداخت منظم کارانه‌ها ملزم کند. وزارت بهداشت نیز وعده داده اگر این پرداخت‌ها به‌روز شود، می‌توان امیدوار بود که زیرمیزی کاهش یابد.

راهکارهایی برای درمان زیرمیزی عبارت‌اند از:

• واقعی‌سازی تعرفه‌ها و بازنگری در نظام پرداخت پزشکان

• تقویت بیمه‌های درمانی و گسترش پوشش خدمات تخصصی

• بازرسی‌های میدانی و افزایش نظارت بر مطب‌ها و بیمارستان‌ها

• استفاده از سامانه‌های ثبت تراکنش برای حذف پرداخت نقدی

• آگاهی‌بخشی عمومی درباره حقوق بیماران و نحوه گزارش تخلفات

زیرمیزی فقط یک عدد نیست؛ زخم عمیقی است بر پیکر نظام سلامت. بهایی که بیمار می‌پردازد نه فقط پول، بلکه اضطراب، تبعیض و بی‌عدالتی است. حالا سؤال این است: آیا اراده‌ای جدی برای پایان دادن به این زخم مزمن وجود دارد؟ آیا می‌توان دوباره اعتماد را نسخه‌پیچی کرد؟