خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: حملات رژیم صهیونیستی به غزه بعد از حدود ۱۹ ماه، ویرانی‌های گسترده‌ای به همراه داشته است. رژیم صهیونیستی در این جنگ از حدود ۸۵ هزار تن بمب استفاده کرده است که بسیاری از آنها منفجر نشده و عمل نکرده و به تهدیدی مستمر علیه زندگی فلسطینیان تبدیل شده است.

میزان بمب‌های بکارگیری شده در غزه

در نوامبر ۲۰۲۳ در حالی که کمتر از یک ماه از جنگ می‌گذشت، رئیس دفتر رسانه‌های دولتی در نوار غزه اعلام کرد اشغالگران تا همان زمان ۱۸ هزار تن بمب به غزه پرتاب کردند که این میزان یک و نیم برابر بیشتر از بمبی بود که در جنگ جهانی دوم به هیروشیما پرتاب شد. در مارس ۲۰۲۵ پروفسور دیوید فرانک استاد دانشگاه اورگن در آماری که ارائه کرد، نشان داد که ارتش رژیم اشغالگر از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا آخر مارس ۲۰۲۵ حداقل ۱۰ هزار بمب MK-۸۴ با وزن ۲۰۰۰ پوند (۹۰۷ کیلو) را بر روی غزه پرتاب کرده است. این میزان بمب استفاده شده در غزه بسیار بیشتر از اغلب جنگ‌های تاریخ تاکنون است.

اداره کیفیت محیط زیست غزه وابسته به تشکیلات خودگردان در بیانیه‌ای که در نوامبر ۲۰۲۴ به مناسبت روز جهانی جلوگیری از سوءاستفاده از محیط زیست در جنگ و درگیری مسلحانه منتشر شد، اعلام کرد که رژیم صهیونیستی از اکتبر ۲۰۲۳ بیش از ۸۵ هزار تن بمب بر روی نوار غزه فروریخته که از میزان مواد منفجره مورد استفاده در جنگ جهانی دوم بیشتر است. بمباران‌های مداوم نه تنها زمین‌های کشاورزی گسترده‌ای را ویران کرده، بلکه با آلوده کردن خاک به مواد سمی، کشاورزی را تا دهه‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهد. نیروهای اشغالگر از طیف وسیعی از سلاح‌ها و مهمات به ویژه فسفر سفید استفاده کردند که طبق قوانین بین‌المللی از جمله کنوانسیون سلاح‌های متعارف، استفاده از آن ها ممنوع است.

بمب‌های منفجرنشده؛ تهدیدی مداوم علیه فلسطینیان

داده‌های سازمان ملل متحد که در ماه آوریل ۲۰۲۵ منتشر شد، گویای این است که از آغاز جنگ در غزه، یک بمب از هر ۱۰ تا ۲۰ بمبی که توسط نیروهای رژیم اشغالگر بر روی نوار غزه فرو ریخته شده، منفجر نشده است. این امر تهدیدی مداوم برای زندگی فلسطینیان در غزه است که در این روزها به ویژه با بازگشت برخی از خانواده‌ها به مناطق ویران شده از تراکم جمعیت بالاتری نیز برخوردار می‌شود. آنگونه که داده‌های سرویس اقدام علیه مین سازمان ملل متحد (UNMAS) نشان داده است، در نتیجه این بمب‌های منفجر نشده حوادث بسیاری در کمین مردم است. به دلیل انفجار این بمب‌های عمل نکرده، تاکنون حداقل ۲۳ نفر شهید و بیش از ۱۶۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند که بیشتر آنها را نیز غیرنظامیان تشکیل داده‌اند.

خبرگزاری رویترز در گزارشی که ۱۷ آوریل ۲۰۲۵ منتشر شد اشاره دارد که اگر تعداد ۴۰ هزار حمله هوایی گزارش شده توسط رژیم صهیونیستی را مبنا قرار دهیم، نرخ شکست ۱۰ درصدی به این معناست که حتی اگر هر حمله فقط شامل یک بمب باشد، حدود چهار هزار بمب عمل نکرده وجود خواهد داشت. البته این عدد بدون احتساب حملات دریایی یا زمینی است. مدیر برنامه‌های گروه مشاوره مین (MAG) که یک سازمان جهانی بشردوستانه است که پس از درگیری بمب‌های منفجر نشده را پیدا و نابود می‌کند، در این باره گفت که «خسارت‌های برجا مانده در غزه شبیه یک زلزله عظیم است و در میان آن چند هزار بمب وجود دارد که کار را دشوارتر می‌کند. فرایند فوق‌العاده طولانی بازسازی نیز وجود دارد که به این معنی است که این کار حتی بیشتر طول خواهد کشید.»

ممانعت تل‌آویو از پاکسازی

بر اساس کنوانسیون لاهه در سال ۱۹۰۷ طرفین در یک جنگ موظف هستند که بقایای جنگی را که جان غیرنظامیان را به خطر می‌اندازد، از بین ببرند یا به از بین بردن آنها کمک کنند. در این بین بیشترین مسئولیت متوجه رژیم صهیونیستی است. کوردولا دروگ از مدیران کمیته بین‌المللی صلیب سرخ معتقد است که حتی اگر تل‌آویو معاهدات در این زمینه را نیز امضاء نکرده باشد، اما این تعهدی است که این رژیم طبق قوانین بین‌المللی عرفی الزام‌آور بر عهده دارد. این در حالی است که رها کردن بمب‌های منفجر نشده می‌تواند تلفات انسانی را در آینده افزایش داده و تلاش‌ها برای بازسازی را نیز در شرایط سختی قرار دهد. بر اساس داده‌های برنامه محیط زیست سازمان ملل، حدود ۵۰ میلیون تن آوار در مناطق مختلف غزه پراکنده شده است که این بمب‌ها نیز در میان آنها هستند.

آنگونه که مقامات امدادرسانی بین‌المللی می‌گویند دوره آتش‌بس زمان مناسبی برای جمع‌آوری این بمب‌ها بود، اما مهم‌ترین مانع در این مسیر، ممانعت مقامات صهیونیست از ورود تیم‌های تخصصی و تجهیزات لازم به نوار غزه است. جرمی لارنس سخنگوی دفتر حقوق بشر سازمان ملل اظهار کرد که «به دلیل محدودیت‌های اعمالی توسط مقامات صهیونیست بر سازمان‌های مین‌زدایی برای ورود تجهیزات، روند پاکسازی آغاز نشده و چالش‌های جدی را به امدادگران تحمیل کرده است.» سازمان‌های مین‌زدایی بشردوستانه اعلام کردند که در مارس و جولای ۲۰۲۴ مقامات صهیونیست درخواست‌ها برای واردات بیش از ۲۰ نوع تجهیزات مین‌زدایی را رد کردند. آژانس نظامی رژیم صهیونیستی که بر ورود محموله‌ها به غزه نظارت دارد، درخواست‌ها برای اظهارنظر در مورد ایفای نقش در تلاش‌های پاکسازی را بی‌پاسخ گذاشته است.

ماهیگیری آمریکا از آب گل‌آلود

ایالات متحده مهم‌ترین دولتی است که در جنگ اخیر غزه کمک‌های نظامی در اختیار رژیم صهیونیستی قرار داده است. میزان کمک‌های آمریکا حدود ۲۱ میلیارد دلار برآورد می‌شود. طبق داده‌های کمیته خدمات دوستان آمریکایی (American Friends Service Committee) اندکی پس از ۷ اکتبر، دولت آمریکا شروع به انتقال مقادیر عظیمی سلاح به سرزمین‌های اشغالی کرد. تا ۲۵ دسامبر رژیم صهیونیستی بیش از ۱۰ هزار تن سلاح را در ۲۴۴ هواپیمای باری و ۲۰ کشتی از ایالات متحده دریافت کرد. این انتقال‌ها شامل بیش از ۱۵ هزار بمب و ۵۰ هزار گلوله توپ تنها در یک ماه و نیم اول جنگ بود که عمدتا به صورت مخفیانه انجام شده است تا از بررسی عمومی جلوگیری شود و کنگره نتواند نظارت معناداری بر آنها داشته باشد.

با وجود انتقال این حجم از سلاح، برخی مقامات آمریکایی وجود بمب‌های عمل نکرده در باریکه غزه را دستاویز اخراج مردم از این منطقه قرار داده‌اند. از جمله برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در اظهارنظری گفت: «ما بارها تاکید کرده‌ایم که غزه غیرقابل سکونت است و مجبور کردن مردم غزه به زندگی در میان مهمات منفجر نشده، غیرانسانی است.»

نتیجه

بمب‌های منفجر نشده در حملات رژیم صهیونیستی، یک معضل جدی در میان سایر مشکلات ساکنان نوار غزه است. ممانعت این رژیم از انتقال تجهیزات خنثی‌سازی باعث شده که این بمب‌ها که تعدادشان حدود ۴ هزار بمب تخمین زده شده، به یک تهدید مستمر نه تنها برای زندگی فلسطینیان بلکه برای بازسازی ساختمان‌ها و زمین های کشاورزی در این منطقه تبدیل شوند.