به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در رسانه‌ها و محافل سیاسی ترکیه، یک بار دیگر بحث بر سر سوریه بالا گرفته است. چرا که حملات متعدد رژیم صهیونیستی به زیرساخت‌های دفاعی سوریه و انفعال آنکارا و دمشق در برابر این وضعیت، انتقادات فراوانی را به دنبال آورده است. 

اما علاوه بر موضوع تحرکات تجاوزکارانه اسراییل، بحث بر سر وضعیت مناطق کردنشین سوریه نیز در میان است. چرا که گروه نظامی موسوم به «قسد» به عنوان یک نیروی مورد حمایت آمریکا و در عین حال یک نهاد اقماری پ.ک.ک، در راس اولویت‌های امنیت ملی ترکیه قرار دارد. 

مقامات آنکارا انتظار دارند که مذاکره با اوجالان، خلع سلاح پ.ک.ک و انحلال آن، در ادامه، وضعیت شبه نظامیان کُرد تحت امر اوجالان در شمال سوریه را نیز روشن کند. ولی حالا مدتی است که تمام گروه‌های کُردی شمال سوریه، در حال کار بر روی پروژه سیاسی جدیدی به نام ساختار غیرمتمرکز هستند که واکنش شدید ترکیه را به دنبال داشته است.

درخواست کردهای سوری برای تاسیس یک ساختار سیاسی غیرمتمرکز و شبه فدرال، باعث شد که اردوغان در اظهارنظر درباره این موضوع به خبرنگاران بگوید: «به آنها توصیه می‌کنم به دنبال خیال خام نباشند».

ارتباط خاص ترکیه با تیم احمد الجولانی و دولت موقت سوریه و ستیز طولانی مدت ارتش ترکیه با قسد و کردهای مسلح نزدیک به پ.ک.ک، باعث شده که ابعاد حقوقی، سیاسی و امنیتی این پرونده، برای اغلب تحلیلگران سیاسی، اهمیت ویژه پیدا کند. 

یکی از تحلیلگرانی که در یکی از رسانه‌های مستقل ترکیه درباره این موضوع قلم زده، ارسلان هاکان اوکچال است. او سفیر سابق ترکیه در مقدونیه، کره جنوبی و کره شمالی بوده و علاوه بر این، مدت‌ها به عنوان دیپلمات و تحلیلگر امنیتی، در نهادهای زیرمجموعه ناتو در اروپا و بالکان، فعالیت کرده است. 

او معتقد است که پرونده کردهای سوری، ابعاد چندگانه دارد و یکی از موضوعات مهم موثر در این پرونده، فرجام مذاکرات صلح بین ترکیه و پ.ک.ک است. 

وی آشکارا می‌گوید: در مقطع کنونی، مذاکرات بین آنکارا و پ.ک.ک به بن بست رسیده و این موضوع بر روند تحولات مرتبط با کردهای سوریه نیز تاثیر منفی برجای خواهد گذاشت. 

تحلیل مفصل ارسلان هاکان اوکچال دیپلمات و تحلیلگر سیاسی و امنیتی ترکیه را با هم مرور می‌کنیم:

کردهای سوریه، ترکیه و تحولات اخیر 

طی روزهای گذشته، اتفاقاتی روی داد که باعث شد یک بار دیگر توجه همه ما به سوریه جلب شود. رسانه‌های اسرائیلی مدعی شدند که تجهیزات جنگ الکترونیک ترکیه‌ای در تلاش برای ایجاد پارازیت در سیگنال‌های هواپیماهای اسرائیلی بودند که بر فراز سوریه پرواز می‌کردند. 

بدون شک، اینها اتفاقات مهم و تحولات خطرناکی هستند. ترکیه ناچار است به هر قیمتی، از درگیری با اسرائیل بر سر سوریه اجتناب کند. در تحلیل این وضعیت و اهمیت تحولات سوریه برای ترکیه، باید به این موضوع اشاره کنیم که پرونده کُردی سوریه به عنوان یکی از اولویت‌های مهم ترکیه، تحت تاثیر برخی اتفاقات قرار گرفته است. 

مذاکراتی که دولت اردوغان، آن را تلاش برای پیشبرد «روند ترکیه عاری از تروریسم» نامیده، حالا به بن‌بست رسیده است.

مهم نیست روی این روند چه نامی بگذارید. مذاکرات صلح، زدودن تروریسم از سیمای ترکیه یا هر چیز دیگری. در آغازِ این مسیر، دولت باغچلی به عنوان شریک سیاسی اردوغان و رهبر حزب حرکت ملی، پیشنهاد کرد که اوجالان به پارلمان ترکیه دعوت شود، در یک سخنرانی واضح پ.ک.ک را منحل کند و سپس آزاد شود. 

این روند تا جایی پیش رفت که اوجالان در 27 فوریه، با انتشار یک فراخوان، از رفقایش خواست پ.ک.ک را منحل کرده و سلاح‌هایشان را بر زمین بگذارند. اما باور کنید این همه ماجرا نبود! این فقط بخش مکتوب پیام اوجالان بود و نباید از بخش شفاهی آن غافل بمانیم. 

یادمان باشد، مرحوم سری ثریا اُندر که متاسفانه به تازگی از میان ما رفت، به عنوان فردی که پیام اوجالان را به افکار عمومی ترکیه عرضه کرد، به خبرنگاران گفت: «پیام جناب اوجالان، یک پیوست نانوشته و شفاهی هم دارد. او به ما گفت: بدون شک، کنار گذاشتن سلاح و انحلال پ.ک.ک مستلزم به رسمیت شناختن سیاست دموکراتیک و پرداختن به بُعد قانونی است.» 

بنابراین باید این واقعیت را به یاد داشته باشیم که دستور اوجالان به پ.ک.ک صرفاً یک فراخوان یک‌جانبه برای پایان دادن به فعالیت و آغاز خلع سلاح نبود. به عبارت دیگر، تلویحاً بیان شد که اعضای سازمانی که خود را منحل می‌کنند، رفته رفته در ترکیه، در مسیر سیاست‌های دموکراتیک گنجانده خواهند شد و راه‌حلی تدوین خواهد شد که به عناصری که سلاح‌های خود را زمین می‌گذارند، اجازه می‌دهد توسط قانون محافظت شوند و حتی مورد عفو قرار بگیرند.

واضح است که کاخ ریاست جمهوری، حزب حاکم و حزب حرکت ملی، هیچ قصدی برای امتیازدهی در این مورد ندارند. اگرچه اپوزیسیون ادعا می‌کند که پشت درهای بسته توافقی پنهانی با اوجالان وجود دارد، اما رئیس جمهور اردوغان و رهبر حزب حرکت ملی باغچلی انتظار دارند که پ‌.ک‌.ک هر چه سریع‌تر کنگره خود را تشکیل دهد، بدون قید و شرط خود را منحل کند و سلاح‌های خود را دفن کند. در غیر این صورت، تهدید سرکوب جدید و بی‌سابقه پ.ک.ک مانند شمشیر داموکلس در هوا معلق است.

چالش کنگره و نقش اوجالان

به نظر می‌رسد سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل، حاضرند از درخواست اوجالان تبعیت کنند. اما مایلند خود اوجالان، به نحوی رهبری کنگره انحلال را بر عهده بگیرد.

در این مورد، روایت‌ها متفاوت است. کسانی ادعا می‌کنند که بین رهبران بالفعل این سازمان در قندیل اختلاف نظر وجود دارد و کسانی هم ادعا می‌کنند که قندیل در تلاش برای تعلل و خرید زمان است. 

اظهارات قندیل حاکی از آن است که باید شرایط فعالیت سیاسی آزاد برای اوجالان فراهم شود و آنکارا باید «گام‌های مشخصی بردارد». به نظر می‌رسد حزب DEM نیز چنین نگرشی دارد. 

اخیراً، تولای حاتم اوغلولاری، رئیس مشترک حزب گفت: «در مورد گام‌هایی که باید برداشته شود، توپ در زمین دولت است. به ویژه در مورد آزادی ارتباط و کار اوجالان. مسئولیت با دولت است و باید به وظایف خود عمل کنند». ولی ییلماز تونچ وزیر دادگستری، بلافاصله به حاتم اوغلولاری چنین پاسخی داد: «ما فوتبال بازی نمی‌کنیم!»

مسلم است که به زبانی استعاری بین طرفین، گفتگوی لال‌ها و ناشنوایان در میان است! حزب حاکم می‌خواهد پ.‌ک.‌ک بدون تأخیر کنگره خود را تشکیل دهد و خود را منحل کند، ولی به نظر می‌رسد طرف مقابل، در کل این روند بر مسئله آزادی اوجالان متمرکز شده است. 

در حال حاضر، هیچ کس نمی‌خواهد در مورد درخواست اوجالان برای عفو عمومی و اعطای حقوق سیاسی به شبه‌نظامیان پ.‌ک.‌ک صحبت کند. اما حتی اگر صحبت کنیم، نمی‌توانیم شاهد هیچ پیشرفتی باشیم. زیرا فارغ از اینکه چطور به این پرونده نگاه کنید، فرآیند آزادی اوجالان، انحلال پ.ک.ک، زمین گذاشتن سلاح، اعطای عفو عمومی به شبه‌نظامیان و غیره، مستلزم یک روند دموکراتیک و اقدامات حقوقی است. 

در این معادله، دموکراسی، آزادی‌های اساسی، حقوق فرهنگی، تقویت مدیریت محلی و غیره جایی ندارند. پس سرنوشت نهایی این مذاکرات، ارتباط تنگاتنگی با این دارد که دولت اردوغان، حاضر است گامهایی در مسیر دموکراسی بردارد یا خیر.

اوجالان در بیانیه خود در 27 فوریه درباره این موضوع صحبت کرده که شرایط کردها در ترکیه از زمان تأسیس پ.ک.ک بدین سو، به طور قابل توجهی به سمت بهتر شدن تغییر کرده است. 

حالا هویت کردی رد نمی‌شود، برنامه‌های کردی از تلویزیون پخش می‌شود و ممنوعیت تکلم به زبان مادری، برداشته شده است. اوجالان به عنوان نمونه‌های مثبت به این موارد اشاره کرد، اما اگر از جوانان کردی که در جشن‌های نوروز در دیاربکر تجمع کرده بودند بپرسید: آیا خواهند گفت به این موارد راضی هستند؟ 

اینکه اوجالان و افراد حاضر در قندیل چقدر می‌توانند تحولات میدانی را از نزدیک دنبال کنند و چقدر دقیق می‌توانند نبض کردها را در دست داشته باشند، بسیار جای بحث دارد. خود دمپارتی می‌تواند این کار را به بهترین شکل انجام دهد. اما آنها همچنین خود را منحصراً مسئول برقراری ارتباط بین اوجالان و فرماندهان پ.ک.ک می‌دانند.

مذاکره با اوجالان و اهداف ترکیه در سوریه
طی روزهای گذشته، در حالی که مقامات آنکارا منتظر بودند پ.ک.ک کنگره انحلال خود را برگزار کند، در شمال سوریه و در قامیشلو، کنفرانسی با محوریت نهادهای اقماری پ.ک.ک برگزار شد. 

بیانیه کنفرانس سوریه نشان داد کردها خواهان استقرار یک دولت غیرمتمرکز هستند. هدف، تضمین وحدت کردهای سوریه بود و حدود 400 نماینده و ناظر در این کنفرانس شرکت کردند. برای اولین بار، جنبش‌های سیاسی ملی‌گرای کُرد از هر دو طیف بارزانی و اوجالانی، گرد هم آمدند و درباره وحدت و آینده صحبت کردند. 

این کنفرانس به طور مشترک توسط PYD (حزب اتحاد دموکراتیک)، کردهای سوری و نهاد اقماری پ.ک.ک و همچنین ENKS (کنگره ملی کردهای سوریه وابسته به بارزانی) برگزار شد. 

نمایندگان مهم کرد از منطقه و اروپا در این کنفرانس شرکت کردند. همچنین نمایندگانی از ترکیه (حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها) و (حزب مناطق دموکراتیک) شرکت کردند. 

از عراق، حزب دموکرات کردستان (KDP) وابسته به بارزانی و حزب اتحادیه میهنی کردستان (PUK) وابسته به طالبانی نمایندگانی اعزام کردند. نمایندگان رسمی ایالات متحده و فرانسه نیز در این کنفرانس حضور داشتند.

در بخش بعدی مطلب، به این موضوع اشاره خواهد شد که برگزاری کنفرانس طیف‌های سیاسی کُردی در شمال سوریه، از کدام جهات با سیاست‌های ترکیه ارتباط پیدا می‌کند و این روند را چگونه باید ارزیابی کرد.
 

ادامه دارد...

انتهای پیام/