به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،آیا تا به حال پیش آمده که تنها با دیدن یا شنیدن خمیازه کشیدن کسی، خودتان هم ناگهان احساس نیاز به خمیازه کرده باشید؟ این واکنش عجیب تنها به شما اختصاص ندارد و نه‌تنها در انسان‌ها بلکه در برخی حیوانات هم دیده می‌شود. روان‌پزشکان می‌گویند این یک تکنیک غیرکلامی و بی‌صدا از سوی مغز برای برقراری هماهنگی اجتماعی است.

دکتر «چارلز سوییت»، روان‌پزشک و مشاور پزشکی، در توضیح این پدیده به نقش نورون‌های آینه‌ای اشاره می‌کند؛ نورون‌هایی که با دیدن رفتار دیگران، همان رفتار را در مغز فرد تقلید می‌کنند. وقتی کسی را در حال خمیازه کشیدن می‌بینید، این نورون‌ها فعال می‌شوند و بدن شما را به تقلید وامی‌دارند.

جالب اینکه، تحقیقات نشان می‌دهد خمیازه مسری در مواجهه با افراد آشنا شدت بیشتری دارد. برای نمونه، در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ مشخص شد سگ‌ها زمانی که صاحب‌شان خمیازه می‌کشد، بسیار بیشتر از زمانی که این رفتار را از غریبه‌ای می‌بینند، واکنش نشان می‌دهند. این پدیده که به «سوگیری آشنایی» معروف است، احتمالاً ریشه در توجه ناخودآگاه ما به اعضای گروه یا شبکه اجتماعی‌مان دارد.

دکتر «آندرو گالاپ»، متخصص رفتارشناسی در دانشگاه جانز هاپکینز، نظریه‌ای جالب در این‌باره دارد. او می‌گوید که خمیازه ممکن است به عنوان مکانیزمی تکاملی برای افزایش سطح هوشیاری در گروه عمل کند. در واقع خمیازه با خنک کردن مغز، توانایی پردازش ذهنی و آگاهی را بالا می‌برد و اگر این خمیازه به‌طور مسری در گروهی گسترش یابد، می‌تواند به آماده‌باش جمعی و تشخیص بهتر تهدیدها کمک کند.

در مطالعات تازه‌تر گالاپ، مشخص شد حتی دیدن خمیازه دیگران می‌تواند توانایی افراد را در شناسایی تهدیدها تقویت کند. این یافته‌ها از فرضیه‌ی "افزایش هوشیاری گروهی از طریق خمیازه" حمایت می‌کند.

از سوی دیگر، فرضیه‌ای نیز مطرح است که خمیازه‌های مسری به هماهنگی درون‌گروهی کمک می‌کنند. از آنجا که خمیازه‌ها اغلب همراه با تغییر در سطح انرژی بدن و زمان استراحت یا بیداری هستند، وقتی افراد یک گروه به‌طور همزمان خمیازه می‌کشند، ممکن است به هم‌زمان‌سازی رفتارها و ریتم‌های فعالیت منجر شود.

این ایده در یک مطالعه روی شیرهای آفریقایی بررسی شد. پژوهشگران با ثبت رفتار ۱۹ شیر در دو گروه اجتماعی، متوجه شدند که شیرهایی که تحت تأثیر خمیازه یکدیگر قرار می‌گیرند، ۱۱ برابر بیشتر احتمال دارد حرکات یکدیگر را تقلید کنند.

با این حال، خمیازه مسری در همه افراد به یک اندازه اتفاق نمی‌افتد. در شرایط کنترل‌شده، حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد از افراد با دیدن خمیازه دیگران، واکنش مشابهی نشان می‌دهند.

یکی از محورهای کلیدی در این زمینه، بررسی ارتباط خمیازه مسری با توانایی همدلی است. نتایج پژوهش‌ها در این مورد متفاوت‌اند؛ برخی از آن‌ها این ارتباط را تأیید کرده‌اند و برخی دیگر نه. برای مثال، در ابتدا تصور می‌شد کودکان دارای اوتیسم کمتر دچار خمیازه مسری می‌شوند، اما مطالعه‌ای نشان داد وقتی به این کودکان گفته شد که روی خمیازه تمرکز کنند، تفاوت‌ها از بین رفت. این نشان می‌دهد "توجه" نقشی کلیدی در بروز این واکنش دارد.

همچنین، ارتباطی منفی بین خمیازه مسری و ویژگی‌های روان‌پریشی شناسایی شده است. افرادی که در آزمون‌های سنجش روان‌پریشی نمرات بالاتری دارند، واکنش کمتری به خمیازه دیگران نشان می‌دهند.

در نهایت، دکتر سوییت تأکید می‌کند که خمیازه مسری بیش از آن‌که نشانه خستگی باشد، یک زبان بی‌صدای مغز برای هماهنگی اجتماعی است؛ ابزاری غیرکلامی که ما را به دیگران پیوند می‌دهد.