خبرگزاری مهر -گروه استان‌ها: پشم‌چینی یکی از فعالیت‌های مهم در دامداری محسوب می‌شود که نقش کلیدی در تولید الیاف طبیعی و حفظ سلامت دام‌ها دارد؛ در واقع این فرآیند شامل جدا کردن پشم از بدن گوسفندان است که معمولاً در فصل بهار انجام می‌شود و نه تنها به تولید پشم باکیفیت برای صنایع نساجی و دستی کمک می‌کند، بلکه برای رفاه دام‌ها نیز ضروری است.

استان ایلام هم با توجه به شرایط اقلیمی و جمعیت عشایری خود، یکی از مناطق برجسته در زمینه پشم‌چینی در ایران محسوب می‌شود؛ این استان سالانه حدود ۲ هزار تن پشم مرغوب تولید می‌کند که علاوه بر تأمین مواد اولیه کارخانه‌های ریسندگی داخلی، بخش اعظمی از آن به دیگر کشورها صادر می‌شود.

فصل پشم‌چینی در استان ایلام هر ساله از فروردین‌ماه آغاز می‌شود و تا نیمه اردیبهشت ادامه دارد؛ این فعالیت که به‌صورت سنتی و گروهی توسط عشایر انجام می‌شود، یکی از مهم‌ترین رویدادهای اقتصادی و فرهنگی این منطقه به شمار می‌رود و که نه تنها به سلامت دام‌ها کمک می‌کند، بلکه تأثیرات اقتصادی و زیست‌محیطی قابل توجهی نیز دارد.

پشم تولیدی ایلام به دلیل کیفیت بالا، علاوه بر تأمین نیاز داخلی، در بازارهای بین‌المللی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و امکان صادرات به کشورهای مختلف مانند عراق و آلمان را فراهم می‌کند؛ همین امر نیز موجب شده تولید پشم مرغوب در ایلام علاوه بر کمک به صنایع دستی و نساجی، نقش مهمی در اشتغال‌زایی، افزایش درآمد عشایر، رونق صادرات و توسعه اقتصادی منطقه داشته باشد.

با وجود این مزیت‌ها، نبود زیرساخت‌های مناسب و صنایع تبدیلی در ایلام، باعث شده تا این ظرفیت‌ها به طور کامل بهره‌برداری نشوند؛ متأسفانه پشم تولیدی توسط دامداران و عشایر، به دلیل نبود امکانات فرآوری، با قیمت ناچیزی به دلالان فروخته می‌شود که این امر نارضایتی دامداران را به دنبال داشته است؛ همچنین، نبود حمایت‌های کافی از سوی مسئولان و سرمایه‌گذاران، باعث شده تا این فعالیت اقتصادی نتواند به پتانسیل واقعی خود دست یابد.

خام فروشی پشم تولیدی در ایلام

کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: استان ایلام، به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید پشم در ایران، با شرایط اقلیمی مناسب و جمعیت عشایری فعال، جایگاه ویژه‌ای در این صنعت دارد، به نحوی که هر ساله در فصل بهار، پشم‌چینی به عنوان یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی در این منطقه انجام می‌شود.

محسن نمایی افزود: با این وجود سهم استان از قطب بودن تنها تولید محصولات دامی است و به دلیل نبود صنایع تبدیلی در حوزه پشم، پوست و چرم، این محصولات به صورت خام از استان خارج می‌شود و ارزش افزوده این بخش نصیب استان ایلام نمی‌شود.

وی تصریح کرد: نبود صنایع تبدیلی در استان ایلام موجب شده پشم تولیدی عشایر به قیمتی ناچیز بدون اینکه مزیتی برای استان و دامداران داشته باشد، به فروش رسد؛ این در حالیست که راه اندازی صنایع تبدیلی و استفاده از ظرفیت‌های منطقه می‌تواند می‌تواند تحولی بزرگ در اقتصاد و معیشت این منطقه ایجاد کرده و نقش بسزایی در زمینه افزایش ارزش افزوده، اشتغال‌زایی، رونق صادرات، کاهش واسطه‌گری، توسعه اقتصادی منطقه و حمایت از مشاغل خانگی ایفا کند.

وی گفت: با وجود این مزایا، چالش‌هایی مانند نبود سرمایه‌گذاری کافی، بروکراسی اداری، و کمبود تجهیزات مدرن وجود دارد که برای غلبه بر این مشکلات، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، جذب سرمایه‌گذاران، و حمایت‌های دولتی است.

تولید بیش از ۲ هزار تن پشم در ایلام

مدیرکل امور عشایر استان ایلام در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: عملیات پشم‌چینی دام‌های عشایری از فروردین‌ماه آغاز شده و تا نیمه دوم اردیبهشت ادامه خواهد داشت؛ پیش‌بینی می‌شود امسال حدود ۵۵ هزار تن پشم از دام عشایر کشور تولید شود که سهم استان ایلام حدود ۲ هزار تن و سهم عشایر شهرستان دره‌شهر نزدیک به ۱۰۰ تن خواهد بود.

محمدجواد خانزادی با بیان اینکه هم‌اکنون بیش از ۴ هزار خانوار عشایری استان به کار پشم‌چینی مشغول هستند، افزود: پشم‌چینی در استان به‌صورت سنتی، گروهی و توسط افراد باتجربه ایل انجام می‌شود و پشم به‌دست‌آمده در تولید صنایع‌دستی نظیر قالی، جاجیم، رسن، نمد و دوار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی در پایان با اشاره به راه اندازی فاز نخست کارخانه تاپس و حلاجی پشم عشایر در منطقه عشایری چالاب مهران با ظرفیت ۸۰۰ تن در سال و اشتغالزایی یک هزار و ۳۰۰ نفر از زنان عشایر و روستایی استان ایلام، گفت: در سالهای گذشته این پشم به صورت خام به شرکت فرش ایران برای تولید فرش و سایر منسوجات صنایع دستی فروخته می‌شد که امسال با بهره برداری از این کارخانه بخش عظیمی از پشم عشایر در داخل استان فرآوری و مصرف خواهد شد.

عشایر به صنایع تبدیلی و فرآوری پشم دسترسی ندارند. به همین دلیل مجبور هستند پشم را به صورت خام به دلالان بفروشند.

دلالان پشم را با قیمت بسیار پایین از عشایر می‌خرند و سود اصلی به جیب آن‌ها می‌رود.

متأسفانه حمایت کافی از عشایر برای فرآوری و فروش محصولات آنها وجود ندارد.

این عوامل باعث می‌شوند که دسترنج عشایر در خام‌فروشی به هدر رود و آن‌ها نتوانند از زحمات خود بهره کافی را ببرند.

ایلام با پتانسیل‌های فراوان خود، می‌تواند به یکی از مراکز اصلی فرآوری و صادرات پشم در کشور تبدیل شود؛ این اقدام نه تنها به بهبود معیشت مردم منطقه کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در توسعه پایدار استان ایفا خواهد کرد.