به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، در حالی که اهدای خون یک اقدام انسان‌دوستانه و حیاتی است که می‌تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد، اما آمارهای اخیر نشان می‌دهد که زنان به‌طور قابل توجهی کمتر از مردان در این فرآیند مشارکت دارند. با وجود اینکه نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند، تنها درصد اندکی از اهداکنندگان خون را زنان به خود اختصاص داده‌اند.

دلایل مختلفی از جمله موانع فیزیولوژیک، باورهای نادرست و مسئولیت‌های خانوادگی و اجتماعی باعث شده است که مشارکت زنان در اهدای خون همچنان پایین باشد و آمارها نشان می‌دهد سهم آن‌ها از اهدای خون بسیار کمتر از مردان است.

بنابر اعلام سازمان انتقال خون ایران، تنها حدود ۵ تا ۱۰ درصد از اهداکنندگان خون در کشور را زنان تشکیل می‌دهند؛ آماری که پرسش‌های فراوانی درباره دلایل این تفاوت جنسیتی به وجود آورده است.

یک واحد خون نجات بخش جان سه نفر است و بر اساس آمار سازمان انتقال خون، بیشترین اهداکنندگان خون بین سنین ۳۰ تا ۵۰ ساله قرار دارند و در سال‌های اخیر اقبال جوانان برای اهدای خون پایین آمده است همچنین آمار اهدای خون در بین بانوان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، پایین و در حدود پنج درصد ازخون‌های اهدایی است و عوامل متعددی در این خصوص دخیل است؛ بنابراین نیاز است که اهدای خون توسط بانوان تشویق و فرهنگ‌سازی شود.

شیوع کرونا و کاهش چشمگیر اهدای خون

با شیوع ویروس کرونا، آمار اهدای خون در ایران با کاهش چشمگیری مواجه شد؛ به‌طوری که در تهران میزان اهدای خون ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش یافت و در سطح کشور این کاهش به ۸ درصد رسید. این کاهش عمدتاً به‌دلیل نگرانی‌های مردم از ابتلاء به ویروس در مراکز اهدای خون و باورهای نادرست مبنی بر انتقال کرونا از طریق خون بود. با وجود این، سازمان انتقال خون ایران با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تلاش کرد تا این روند را مدیریت کند و ذخایر خونی کشور را تأمین کنند.

بر اساس اطلاعات وارد شده در منابع اروپایی آمار اهدای خون بانوان در این کشورها تفاوت فاحشی با کشور ایران دارد که این موضوع نشان دهنده اهمیت اهدای خون در بانوان این کشورها است.

در ادامه به مقایسه وضعیت اهدای خون چند کشور اروپایی با کشور ایران پرداختیم که اطلاعات استخراج شده از سایت رسمی سازمان انتقال خون کشورهای اروپایی و چندین مقاله علمی استخراج شده است.

دلایل پزشکی و فیزیولوژیک

یکی از اصلی‌ترین عوامل کاهش مشارکت زنان در اهدای خون، مسائل پزشکی و فیزیولوژیکی است. بسیاری از زنان به‌دلیل کم‌خونی، سطح پایین هموگلوبین و یا فشار خون پایین، در مرحله غربالگری پیش از اهدای خون رد می‌شوند. به‌ویژه در سنین باروری، چرخه قاعدگی، بارداری و زایمان می‌تواند موجب کاهش سطح آهن در بدن شود که در نتیجه آن، زنان در معرض کم‌خونی بیشتری قرار می‌گیرند.

ترس و باورهای غلط درباره اهدای خون

علاوه بر دلایل پزشکی، ترس از ضعف، سرگیجه یا غش کردن پس از اهدای خون یکی دیگر از دلایلی است که زنان را از این اقدام بازمی‌دارد و همچنین برخی باورهای نادرست مبنی بر اینکه اهدای خون ممکن است باعث کاهش قدرت جسمی یا تأثیر منفی بر سلامت زنان شود، نقش مهمی در کاهش مشارکت آن‌ها دارد.

فقط ۵ درصد از اهداکنندگان خون در ایران، زنان هستند

مصطفی جمالی مدیرعامل سازمان انتقال خون گفت: نیمی از جمعیت کشور را بانوان تشکیل می‌دهند و این گروه استقبال کمی دارند و فقط حدود پنج درصد از اهدای خون توسط بانوان انجام می‌شود؛ در صورتی که در برخی از کشورها میزان اهدای بانوان حدود ۵۰ درصد است و شاید دلیل آن هم این است که امکانات و زیرساخت‌ها در بسیاری از نقاط کشور فراهم نشده است.

مصطفی جمالی افزود: بیشترین اهدا کنندگان خون بین سنین ۳۰ تا ۵۰ سال قرار دارند و به مرور با افزایش سن این گروه از دایره اهدای خون خارج می‌شوند و اگر جوانان را جایگزین نکنیم در آینده با کمبود اهداکنندگان مواجه می‌شویم.

مدیر عامل سازمان انتقال خون با بیان اهمیت اهدای خون بانوان و جوانان به ضرورت حضور همه طیف‌های اجتماعی در این فعالیت‌ها اشاره کرد و گفت: به واسطه سازمان‌های مردم نهاد از حمایت از هنرمندان، نام آوران ورزشی، خادمین رضوی، متنفذین بازار، فعالان رسانه‌ای و مجموعه‌داران بهره مند هستیم و امیدواریم این فعالیت‌ها مفید واقع شود.

زنان و خون سالم‌تر؛ چرا خون بانوان گزینه‌ای مطلوب‌تر است؟

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: زنان به دلیل خود مراقبتی بیشتر، صداقت در پاسخگویی به سوالات بدو اهدای خون و رفتارهای پرخطر کمتر، خون سالم‌تری دارند و با وجود اینکه میزان اهدای خون بانوان در ایران در سال گذشته به نسبت سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۱۲ درصد رشد داشته است اما شاخص اهدای خون بانوان در کشور در سال گذشته ۵۳/‏۴ درصد بوده است.

به گزارش مهر، مشارکت زنان در اهدای خون نه تنها به نفع سلامت جامعه است، بلکه باعث ایجاد هیچ مشکلی برای سلامت زنان نخواهد شد. با رعایت نکات پزشکی و استانداردهای مربوط به اهدای خون، این فرایند به طور کامل ایمن است و هیچ گونه آسیبی به سلامت زنان وارد نمی‌کند و هیچ دلیلی برای نگرانی در این زمینه وجود ندارد و زنان می‌توانند با اطمینان خاطر به این کار خیرخواهانه بپردازند.