به گزارش سلامت نیوز به نقل از جوان،  انگار قرار است بخت برنامه پزشک خانواده بعد از ۲۰ سال باز شود! پزشک خانواده سال‌های سال است در نوبت اجرا مانده، اما آنطور که وزیر بهداشت خبر می‌دهد قرار است امسال بالاخره این طرح با سکانداری شخص رئیس‌جمهور در سطح کشور اجرایی شود؛ طرحی که به دوران وزارت مسعود پزشکیان باز می‌گردد و در واقع می‌توان وی را مبدع اجرای پزشک خانواد در ایران دانست، اما پس از دوران وزارت وی این طرح هیچ‌گاه اجرایی نشد. هر چند در دوران‌هایی مانند دوره وزارت نخستین وزیر زن بعد از انقلاب یعنی مرضیه وحید دستجردی برای اجرایی شدن این طرح تلاش‌هایی شد و اجرای آزمایشی این برنامه در مازندران و فارس، یادگار همان دوران است، اما پس از آن این طرح مسکوت ماند. حالا به گفته محمد رضا ظفرقندی، وزیر بهداشت برنامه پزشک خانواده باید از امسال آغاز شود. برای این منظور برنامه‌ریزی‌هایی هم صورت گرفته‌است. آنچنان که به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، ستاد ملی برنامه پزشکی خانواده به ریاست دکتر پزشکیان رئیس‌جمهور اجرایی خواهد شد. 

نظام ارجاع و پزشک خانواده یکی از اصلی‌ترین راهکارهایی است که برای مدیریت منابع نظام سلامت حتی در کشورهایی با درآمد بالا به کار گرفته می‌شود. بر این اساس حتی در کشوری مانند انگلیس هم که سهم سلامت از تولید ناخالص ملی بسیار بالاتر از کشور ماست، ساختار نظام سلامت بر مبنای پزشک خانواده و نظام ارجاع مدیریت می‌شود تا از اتلاف منابع جلوگیری شود و هزینه خدمات القایی نظام سلامت را کاهش دهند. در کشور ما این برنامه در مقاطع مختلف بنا بود اجرایی شود، اما هر بار به دلیلی اجرای این طرح متوقف ماند و در نهایت با اجرای طرح تحول سلامت در دولت یازدهم چندین برابر بودجه مورد نیاز برای اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده صرف شد، اما در نهایت طرح تحول سلامت به جز درآمد پزشکان چیز دیگری را متحول نکرد! روی کار آمدن مسعود پزشکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم تصور می‌شد دوباره نظام ارجاع و پزشک خانواده روی ریل اجرا بیفتد، اما سال گذشته علی جعفریان، مشاور وزیر بهداشت ضمن بیان اینکه ۳۰ همت بودجه برای اجرای پزشک خانواده در سال ۱۴۰۴ اختصاص داده شده تأکید کرد: «با این بودجه اجرای سراسری برنامه پزشک خانواده ممکن نیست.»
حالا، اما انگار عزم دولت برای اجرای این برنامه قدیمی جدی است حتی اگر بودجه‌اش کافی نباشد!

پزشک خانواده از امسال 

محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نشست توجیهی تکمیل و ارتقای برنامه پزشکی خانواده و روستایی سال ۱۴۰۴ با تأکید بر ضرورت آغاز این برنامه از سال جاری گفت: «قاعدتاً باید اجرای برنامه پزشک خانواده از همین امسال آغاز شود. تاکنون جلسات متعددی در این زمینه برگزار شده و زمان قابل‌توجهی صرف برنامه‌ریزی مقدماتی شده‌است. حتی شخص رئیس‌جمهور نیز تاکنون دست‌کم در سه تا چهار جلسه مرتبط با این موضوع حضور مستقیم داشته‌اند.»

وی با اشاره به پیچیدگی‌های اجرای این طرح ملی، تصریح کرد: «این برنامه صرفاً یک اقدام اجرایی ساده نیست، بلکه طرحی بزرگ و مبتنی بر تغییر رفتار اجتماعی است.»

به گفته وزیر بهداشت برنامه‌ریزی برای مسیر جدید بیماران، اصلاح الگوی مراجعه و ارجاع و ارتقای نظام شبکه‌ای خدمات سلامت، همگی نیازمند هماهنگی دقیق میان وزارت بهداشت، استانداران و سایر نهادهای مرتبط در سطح استان‌هاست. 

به همین دلیل، تشکیل یک ستاد ملی با ریاست رئیس‌جمهور برای راهبری کلان این طرح کاملاً ضروری است. ستاد اجرایی آن نیز با مسئولیت وزارت بهداشت مأمور اجرای دقیق این برنامه خواهد بود. 

ظفرقندی با اشاره به جلسه پایانی سال گذشته با استانداران کشور گفت: «در آن جلسه، اصول کلیدی و الزامات اجرای طرح به بحث گذاشته شد و در نهایت توافق‌هایی شکل گرفت که زمینه آغاز عملیاتی شدن برنامه را فراهم کرده‌است.»

۱۰ کلید موفقیت پزشک خانواده 

ظفرقندی در ادامه به توافق بر سر حدود ۱۰ محور کلیدی برای آغاز برنامه اشاره کرد و افزود: «محورهایی مانند منابع مالی، تعیین محل شروع طرح، تدریجی بودن مراحل اجرا، آموزش و اطلاع‌رسانی عمومی، و الزامات هماهنگی میان‌بخشی از جمله موضوعاتی بود که در این جلسات مورد بررسی قرار گرفت و به نتایج مشترکی رسیدیم.»

وزیر بهداشت در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «این هفته اجلاس رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی برگزار می‌شود که فرصتی مهم برای نهایی‌سازی مدل اجرایی برنامه است. در این مسیر، شش کمیته تخصصی که تاکنون در جلسات مقدماتی به تصویب رسیده‌اند، نقش محوری خواهند داشت. برای هر کمیته، مسئول مشخصی تعیین‌شده و در نشست پیش‌رو با رؤسای دانشگاه‌ها، هدف این است که این مدل اجرایی با همفکری نهایی شده و سپس در استان‌های منتخب به صورت هماهنگ اجرایی شود.»

وزیر بهداشت در پایان تأکید کرد: «هدف ما اجرای صحیح، دقیق و بدون خطای این طرح ملی است. ما به دنبال انجام یک کار درست هستیم و لازمه آن حرکت با اطمینان است. این طرح باید به‌گونه‌ای پیش برود که اعتماد عمومی را جلب کرده و گامی مؤثر در بهبود نظام سلامت کشور باشد.»

معاون بهداشت وزارت بهداشت از تشکیل ستاد ملی برنامه پزشکی خانواده به ریاست رئیس‌جمهور خبر داد و تأکید کرد که جلسات کارشناسی برای رسیدن به چارچوب نهایی ادامه دارد. 

وی با بیان اینکه وزیر بهداشت بر حرکت مدبرانه و متعهدانه در این مسیر تأکید دارد، افزود: «دکتر ظفرقندی بر این باور است که باید بدون شتابزدگی، اما با سرعت مناسب پیش برویم تا این طرح گرهی از مشکلات مردم را باز کند و موجب افزایش رضایتمندی عمومی در حوزه سلامت شود، نه اینکه به مشکلات موجود اضافه شود.»

تشکیل ستاد ملی برنامه پزشک خانواده

معاون بهداشت در ادامه از تشکیل ستاد ملی برنامه پزشکی خانواده خبر داد و گفت: «بر اساس چارچوب تعیین‌شده، این برنامه ذیل ستاد ملی با ریاست رئیس‌جمهور اجرا خواهد شد. همچنین ستاد اجرایی آن به ریاست وزیر محترم بهداشت تشکیل می‌شود که در ذیل این ستاد اجرایی، شش کمیته تخصصی برای انجام امور کارشناسی، تدوین مصوبات و حمایت از اجرای برنامه در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور تشکیل خواهد شد.»

وی در پایان تصریح کرد: «پس از برگزاری کارگاه‌های تخصصی در اجلاس پیش‌رو، جمع‌بندی نهایی انجام خواهد شد و کمیته‌های تخصصی به صورت پیوسته تشکیل جلسه خواهند داد تا به یک ساختار نهایی برای اجرای برنامه برسیم. پس از آن، زمان و شیوه آغاز اجرای برنامه پزشک خانواده، نظام ارجاع و تقویت نظام شبکه به‌صورت رسمی اعلام عمومی خواهد شد.»