امیر هاشمی‌مقدم، پیشکسوت فوتبال ایران و مربی که دو دهه است در فوتبال هلند فعالیت دارد، در گفتگو با خبرنگار مهر به تحلیل دلایل ناکامی تیم فوتبال نوجوانان ایران در جام ملت‌های زیر ۱۷ سال آسیا پرداخت. این تیم با کسب تنها یک امتیاز از سه بازی مرحله گروهی حذف شد و از حضور در جام جهانی بازماند. وی با صراحت به مشکلات ریشه‌ای و ساختاری در فوتبال پایه کشور اشاره کرد.

نگاه فردمحور، آفت فوتبال پایه ایران

هاشمی‌مقدم با تاکید بر ضعف‌های فراوان فنی در فوتبال پایه ایران گفت: نتایجی که در گذشته کسب کردیم، بیشتر به کیفیت‌های فردی و تعصب بازیکنان ایرانی مربوط بود. اما نگاه فردمحور به فوتبال، ما را در برابر تیم‌های تاکتیکی دچار مشکل می‌کند. این ناکامی شاید تلخ باشد، اما می‌تواند فرصتی برای اصلاحات اساسی باشد.

وی با نقل قول از یوهان کرایوف ادامه داد: «در هر ضرری یک سود وجود دارد.» ما باید شکست‌های خود را تحلیل کنیم و نقاط ضعف را اصلاح کنیم. این موضوع نیازمند مربیان و مدیرانی با علم و تجربه کافی است.

مشکلات ریشه‌ای؛ بازیکنان و مربیان سفارشی

هاشمی‌مقدم یکی از اصلی‌ترین مشکلات را انتخاب‌های سفارشی در فوتبال ایران دانست و گفت: متأسفانه بازیکنان و حتی مربیان سفارشی وارد تیم‌های پایه می‌شوند. اگر حق یک بازیکن خورده شود، این خیانت به فوتبال ملی است. این موضوع نه تنها بازیکنان، بلکه تصمیم‌گیری در انتخاب مربیان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. مربیان سفارشی نمی‌توانند فوتبال پایه را به موفقیت برسانند.

کمیته فنی و برنامه‌ریزی ضعیف

وی در ادامه به نقش کمیته فنی فدراسیون فوتبال اشاره کرد: اولین نهادی که باید برنامه‌ریزی درازمدت تیم‌های پایه را انجام دهد، کمیته فنی فدراسیون فوتبال است. اما به نظر می‌رسد این کمیته عملکرد شفافی ندارد و حتی در بسیاری از مواقع، در تمرینات تیم‌های پایه حضور پیدا نمی‌کند. این یک مشکل جدی است که باید اصلاح شود.

بازی‌های دوستانه بی‌ثمر و هزینه‌های غیرضروری

هاشمی‌مقدم به انتقاد از برنامه‌ریزی بازی‌های دوستانه پرداخت و گفت: ما دو هزار بازی دوستانه با تیم‌های منطقه‌ای نظیر قرقیزستان و تاجیکستان داشتیم. هزینه این بازی‌ها به اندازه اردوهای اروپایی است، اما هیچ کمکی به پیشرفت ما نکرده است. باید دلیل برگزاری چنین بازی‌هایی مشخص و شفاف شود.

استعدادیابی ناکارآمد و قدرت‌نمایی باشگاه‌ها

وی درباره استعدادیابی در فوتبال ایران گفت: استعدادیابی ما کاملاً سلیقه‌ای است و میزان اشتباهات در انتخاب بازیکنان بسیار زیاد است. از سوی دیگر، باشگاه‌ها قدرت بیش از حدی دارند و به راحتی به تیم ملی بازیکن نمی‌دهند. فدراسیون باید باشگاه‌ها را مجبور کند تا بازیکنان زیر ۲۱ سال را در لیست خود قرار دهند و از استعدادهای جوان حمایت کنند.

آموزش و توسعه؛ نیاز اصلی فوتبال پایه

هاشمی‌مقدم به اهمیت آموزش و توسعه اشاره کرد و گفت: در کشوری مانند آلمان، سه پایگاه استعدادیابی در هر استان وجود دارد که بهترین استعدادها را شناسایی می‌کنند. اما در ایران، مربیان پایه به جای آموزش اصولی، بازیکنان زیر ۱۲ سال را به تمرینات بدنسازی سنگین می‌فرستند. چنین رویه‌هایی در دنیا پذیرفته نیست.

پیشکسوت فوتبال گفت: فدراسیون فوتبال باید باشگاه‌ها را اجبار کند که نگاه کاملا جدی به آکادمی‌های خود داشته باشند. آنها باید بودجه‌ای کاملا ویژه در نظر بگیرند که با نگاه نظارتی فدراسیون فوتبال رخ می‌دهد.

وی افزود: فدراسیون فوتبال باید بر مدرک مربیان پایه و کیفیت آموزش نظارت دقیق‌تری داشته باشد. بازیکنانی که از آکادمی‌های شخصی وارد تیم ملی می‌شوند، نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای تیم‌های پایه باشند.

پیامدهای بلندمدت این ناکامی

هاشمی‌مقدم در پایان هشدار داد: حذف تیم نوجوانان تنها یک شکست نیست. این اتفاق بر نسل آینده فوتبال ایران تأثیر می‌گذارد. بازیکنانی که امروز فرصت حضور در جام جهانی نوجوانان را از دست دادند، در ده سال آینده جبران این فرصت را دشوار خواهند یافت. باید اکنون برای اصلاح ساختارها اقدام کنیم.