به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، شاید بیماری‌های شایع در بین دانش‌آموزان از مدرسه شروع نشود اما از آنجا فراگیر می‌شود و شیوع پیدا می‌کند؛ واقعیتی که ضرورت توجه به اصول بهداشتی در مدرسه را ‌یادآوری می‌کند.برای همین است که وقتی از یک مدرسه خوب و استاندارد صحبت می‌کنیم، بدون تردید، بهداشت یکی ازارکان اصلی آن محسوب می‌شود اما چطور می‌توانیم سطح بهداشتی عمومی دانش‌آموزان‌ را در محیط مدرسه بالا ببریم؟

موضوع سلامت در مدارس، در دو بخش بیماری‌های واگیر و غیرواگیر خلاصه می‌شود؛ موضوعی که ‌احمد مهری، اپیدمیولوژیست و کارشناس سلامت عمومی هم آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: «بیماری‌های واگیر در مدارس، موضوع تازه‌ای نیست! سال‌هاست جمعیت دانش‌آموزی کشور، درگیر هر دو دسته این بیماری‌هاست.

در فصل سرد سال، سرماخوردگی وآنفلوآنزا و درفصل بهار،بیماری‌های‌گوارشی است که‌همه‌گیرمی‌شود.»شپش سرهم یکی دیگراز بیماری‌های واگیر در محیط مدرسه است که خیلی سریع همه‌گیر می‌شود. موضوعی که پیشگیری از آنها، به بهداشت شخصی بسیار جدی نیاز دارد؛ از زدن ماسک و نرفتن به مدرسه در زمان بیماری تا رعایت فاصله اجتماعی مناسب با همکلاسی‌ها! اما مهری معتقد است که هرکدام از این بیماری‌ها، روش‌های پیشگیری مخصوص به خودشان را دارد که شاید کمتر دانش‌آموزی آن را در محیط مدرسه رعایت کند. 

   
دست‌های آلوده

احمد مهری، یکی از اصلی‌ترین دلایل گرفتاری دانش‌آموزان به بیماری‌های گوارشی و تنفسی را «دست آلوده» می‌داند و معتقد است بخش قابل‌توجهی از حفظ سلامت فردی یا به خطر افتادن سلامت دانش‌آموزان، به‌دلیل دست‌های آلوده آنهاست‌؛ بچه‌هایی که به دلیل حواس‌پرتی و بی‌توجهی‌ به بهداشت، آن‌قدر درگیر بازی و دغدغه‌های خودشان هستند که صبح تا عصرشان را با دست‌های آلوده می‌گذرانند: «اگر می‌خواهیم از حجم گسترده بیماری‌های واگیر در مدارس جلوگیری کنیم، چه در جایگاه والد و چه در نقش کادر آموزشی مدارس، مدام بر شست‌وشوی دست‌های دانش‌آموزان تاکید و این موضوع را یادآوری کنیم.»

   
چاقی‌؛ شایع‌ترین بیماری غیرواگیر

نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد ۴۸‌درصد دانش‌آموزان تهرانی، دارای اضافه‌وزن هستند؛ کودکانی که در معرض بیماری‌هایی همچون دیابت، فشار خون و... قرار دارند. «شواهد نشان داده بین ۳۰تا ۵۰‌درصد ازعلت اضافه‌وزن و چاقی دانش‌آموزان در دوران مدرسه، سبک زندگی ناسالم‌ آنها به‌ویژه تغذیه نادرست است.» این را احمد مهری می‌گوید و ادامه می‌دهد: «اگر هرکدام از این دانش‌آموزان دارای اضافه‌وزن، سبک زندگی و روش تغذیه‌شان را اصلاح نکنند، اثرات منفی چاقی را تا سال‌های بعد یعنی حدود ۶۰ سالگی به همراه خواهند داشت. آنها به فست‌فود و غذاهای آماده علاقه خاصی دارند؛ عادتی که هم جامعه و هم پدرومادر در بروز آن نقشی اساسی دارند.» درواقع به نظر می‌رسد که بسیاری از رفتارهای غلط تغذیه دانش‌آموزان، نه‌فقط شکل گرفته از محیط‌های دوستانه در مدارس، بلکه برخاسته از عادت‌های غذایی والدین آنهاست‌؛ آن‌قدر که گاهی خوردن یک شام فست‌فودی یا رفتن به رستوران، یک تشویق و پاداش برای بچه‌ها محسوب می‌شود. 

   
کار را به کاردان باید سپرد

مربی بهداشت و مراقب سلامت هنوز در مدارس جا نیفتاده و جایگاه ویژه‌ای ندارد؛ واقعیتی که یک بررسی کلی در وضعیت بهداشت مدارس هم آن را تأیید می‌کند. این در حالی است که بخش مهمی از اجرایی‌شدن دغدغه سلامت و بهداشت در مدارس، برعهده مراقبین سلامت و مربیان بهداشت است‌؛ مسئولیتی که برخلاف اهمیت بسیار بالایش، از کمترین توجه برخوردار است.

احمد مهری، کارشناس بهداشت عمومی از کمبود مربی بهداشت و مراقبین سلامت با تخصص امور بهداشتی می‌گوید و به جدیدترین آمارهای به‌دست آمده در این حوزه اشاره می‌کند: «در تازه‌ترین پژوهش‌های انجام شده، به این نتیجه رسیده‌ایم که دانش‌آموزانی که مربی اختصاصی بهداشت دارند، سواد سلامت و سواد تغذیه‌ای بالاتری نسبت به دیگر دانش‌آموزان دارند اما در چنین شرایطی چه اتفاقی می‌افتد؟ مربیانی که هیچ تخصصی در امور بهداشتی ندارند، به‌عنوان مربی بهداشت انتخاب می‌شوند و حتی در آموزش بدیهی‌ترین امور بهداشتی هم عاجزند.» حالا کافی است این موضوع را در کنار خانواده دانش‌آموزی با سبک زندگی نادرست قرار بدهیم تا بدانیم که چرا سطح بهداشت مدارس و در بین دانش‌آموز، روزبه‌روز در حال افت کردن است. 

تأثیر خانواده بیش از مدرسه

برخلاف تصور، تأثیرگذاری خانواده، بسیار بیشتر از دخالت‌های مدرسه است. تحقیقات میدانی صورت‌گرفته در مدارس نشان می‌دهد آموزش کادر مدرسه، بدون در نظر گرفتن عوامل تأثیرگذار دیگر بر دانش‌آموز، عملا اثربخشی چندانی در تغییر رفتار بهداشتی دانش‌آموزان ندارد. مهری می‌گوید: «ممکن است کادر مدرسه در طول سال تحصیلی، مدام از ضرورت تغذیه سالم بگویند

اما وقتی دانش‌آموز، الگوی غذایی‌اش را در خارج از مدرسه می‌گیرد و براساس آن اصول زندگی می‌کند، چطور انتظار داریم که بتواند آموخته‌هایش را در سبک زندگی‌اش به کار ببرد؟» به نظر می‌رسد که اگر روش و سبک زندگی بهداشتی و از آن مهم‌تر، سفره غذایی خانواده‌ها اصلاح شود، تأثیر مثبت آن به محیط مدرسه برمی‌گردد و در بین دانش‌آموزان، فراگیر می‌شود؛ نمونه‌اش علاقه‌مندی دانش‌آموزان به مصرف خوراکی‌های سالم ازجمله میوه است. موضوعی که تلاش والدین برای عادت‌دادن فرزندشان به میوه را در حین بازی و درس‌خواندن و تماشای تلویزیون می‌طلبد و اگر این اتفاق بیفتد، این عادت صحیح را با خود به مدرسه هم‌می‌برد.