درعین حال رانندگی آفرود در دل طبیعت بدون رعایت اصول آن، سبب تخریب اکوسیستم‌های ارزشمند طبیعی می‌شود و حیات‌وحش را به‌خطر می‌اندازد. آفرود یا همان رانندگی در محیط‌های ناهموار و خارج از جاده، می‌تواند تاثیرات منفی متعددی بر طبیعت و محیط‌زیست داشته باشد. از موارد آسیب‌رسان آفرود برای طبیعت می‌توان به‌رانندگی با خودروهای شاسی‌بلند در طبیعت اشاره کرد که منجر به‌تخریب زیست‌گاه‌های حیات‌وحش و از بین بردن پوشش‌ گیاهی و جانوری و مختل کردن ترکیب گیاهی و جانوری منطقه می‌شود.

تشکیل کارگروه هایی برای انتخاب مسیرهای مناسب آفرود

امروزه در بسیاری از گروه‌های طبیعت‌گردی «آفرود مسئولانه» مطرح است. یک فعال محیط‌زیست دراین‌باره می‌گوید: «برخی گروه‌های آفرودسوار، بدون درک ارزش و جایگاه طبیعت، آن را تخریب می‌کنند. آن‌ها بدون توجه به‌مسیرهای مشخص‌شده، با خودروهای سنگین آفرود، به دشت و طبیعت می‌روند و همه‌چیز را زیر لاستیک‌های خود له می‌کنند. برخی از این گروه‌ها حتی با باندهای سنگین، صدایی آزاردهنده ایجاد می‌کنند که حیوانات را وحشت‌زده و پرندگان را به‌پرواز درمی‌آورد.»

وی در ادامه تاکید می‌کند: «یکی از آسیب‌های جدی به‌طبیعت، جابه‌جایی رسوبات رودخانه با خودروهای آفرودی است که اکوسیستم را به‌شدت دچار اختلال می‌کند. ورود آلاینده‌های نفتی و آلودگی‌های ناشی از خودروها و موتورها به‌رودخانه نیز منجر به از بین رفتن کل اکوسیستم رودخانه می‌شود که از دیگر موارد مهم در رابطه با آسیب‌ اقداماتی از این دست به‌طبیعت و جانوران است.»

برخی کارشناسان مربوطه در این زمینه پیشنهاد می‌کنند که آفرودسواران در مسیرهای مشخص‌شده حرکت کنند. همچنین با توجه به‌تعداد زیاد آفرودسواران، تشکیل یک کارگروه با حضور متخصصان حوزه خاک، گیاه، پرنده و خزندگان ضروری است تا تصمیم‌گیری در مورد مسیرهای مناسب برای آفرود، با حداقل آسیب به محیط‌زیست انجام شود.

ممنوعیت آفرودسواری در مناطق حفاظت‌شده

ساحل چریف، یکی از جاذبه‌های طبیعی و زیبای شهرستان عسلویه در استان بوشهر است. این ساحل با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود از جمله آب‌های شفاف، ماسه‌های طلایی و فضای آرامش‌بخش، مورد توجه گردشگران و طبیعت‌دوستان است؛ اما ورود خودروهای آفرود سبب نابودی این ساحل زیبا شده است.

لاک‌پشت‌های دریایی خلیج‌فارس به‌دلیل نابودی زیستگاه، وضعیت بسیار شکننده‌ای دارند و حضور آفرودسواران در سواحل اوضاع را برای آن‌ها بدتر کرده است. از هفت گونه لاک‌پشت دریایی، سواحل جنوبی ایران میزبان پنج گونه است. لاک‌پشت زیتونی، کوچک‌ترین و لاک‌پشت چرمی از بزرگ‌ترین لاک‌پشت‌های دنیا در میان آن‌هاست.

تخریب زیستگاه‌های طبیعی، فرسایش خاک و ساختار ساحل و آلودگی آب و خاک از مهم‌ترین آسیب‌هایی است که آفرودسواران غیرحرفه‌ای به‌طبیعت وارد می‌کنند. اواخر سال گذشته، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر از ممنوعیت ورود و تردد خودروهای آفرود و موتورهای کراس در مناطق تحت‌مدیریت این استان خبر داد.

عبدالرحمن مرادزاده با اشاره به‌تاثیرات مخرب این خودروها و آفرودزنی غیر حرفه‌ای بر اکوسیستم‌های حساس منطقه اظهار داشت: «ورود خودروهای آفرود و موتورهای کراس به‌مناطق تحت‌مدیریت محیط‌زیست خصوصا مناطق ساحلی نظیر پارک ملی نایبند، پارک ملی دیر – نخیلو و مناطق حفاظت شده مند و حله موجب تخریب زیستگاه‌های طبیعی و آسیب به حیات‌وحش و پوشش گیاهی، اختلال در بقای گونه‌های جانوری و همچنین آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌شود.»

او افزود: «نیروهای یگان حفاظت محیط‌زیست استان به‌صورت جدی از ورود و تردد این خودروها در مناطق چهارگانه تحت مدیریت جلوگیری کرده و در صورت تخلف، با افراد خاطی مطابق قانون برخورد خواهند کرد.»

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر خاطرنشان کرد: «هرگونه اقدامی که به تخریب محیط‌زیست منجر شود، با پیگیری‌های قانونی روبه‌رو خواهد شد؛ بنابراین از مردم عزیزمان و همه هم‌استانی‌های فهیم انتظار می‌رود با رعایت قوانین و اطلاع‌رسانی به‌دیگران، به‌جلوگیری از تخریب محیط‌زیست و حفاظت از این سرمایه‌های طبیعی ارزشمند کمک کنند.»

کارزار نه به ورود خودرو در دره توبیرون

این روزها کارزار جلوگیری از ورود خودرو به‌دره توبیرون دزفول به‌دلیل تخریب شدید محیط‌زیست و نابودی تنوع زیستی آن نیز آماده امضای شهروندان است. در بخش‌هایی از متن این کارزار آمده است: «دره توبیرون دزفول یکی از ارزشمندترین زیستگاه‌های حیات وحش ایران است که در حال حاضر شاید ۹۹ درصد این تنوع زیستی به‌دلیل گردشگری بی‌ضابطه از میان رفته است.

در ورودی این دره، یک بیشه‌زار بسیار زیبا از درختان پده، گز، جغ، کنار و … وجود داشت که اکنون به‌شدت مورد تخریب برای روشن کردن آتش یا باز کردن مسیرهایی برای تردد خودروهای آفرود قرار گرفته و تقریبا چیزی از آن باقی نمانده است. در سال‌های اخیر شاهد ورود بی‌ضابطه و خارج از عرف گردشگرنمایانی هستیم که درحال لذت بردن از تخریب این دره زیر چرخ خودروها هستند. آلودگی آب دره زیر چرخ این خودروها، از بین رفتن میکروارگانیسم‌ها، ماهیان و … کف دره، آلودگی صوتی و دود ناشی از خودروها و به‌سرقت رفتن جوجه جغد ماهی‌خوار به‌مدت پنج سال پیاپی، همگی دست در دست هم داده است تا طبیعت بکر این دره در چند سال اخیر به مرز نابودی کامل برود.»

و در پایان توجه به این نکته ضروری است که آفرودسواری بدون آگاهی کافی و بدون رعایت قوانین و مقررات حاکم بر محیط‌زیست می‌تواند خطرناک و آسیب‌زا باشد؛ بنابراین بهتر است قبل از شروع آفرودسواری با قوانین و مقررات محلی آشنا شده و تجهیزات ایمنی لازم را به‌همراه داشته باشید. همچنین حفظ محیط‌زیست و احترام به‌حقوق دیگران و موجودات زنده در محیط طبیعی را نیز در اولویت سفر خود قرار دهید.