ناهید سبزیان در گفتگو با خبرنگار مهر، در تبیین مضامین نورانی سوره مبارکه «مطففین» از جز سی‌اُم قرآن کریم با اشاره به اینکه این سوره به تهدید و توبیخ کم‌کاران و کم‌فروشان پرداخته و عاقبت بدکاران را بیان می‌کند، اظهار کرد: خداوند در این سوره مبارکه به رفتار کافران با مؤمنان در دنیا و عاقبت این برخوردها در آخرت می‌پردازد.

مدرس تدبر در قرآن در چهارمحال و بختیاری با ذکر اینکه «تطفیف» در عربی به معنی زیر پا گذاشتن حقوق مادی و معنوی مردم است، ادامه داد: این رفتار ناپسند یک معضل بزرگ اجتماعی است که در سوره مطففین مورد مذمت قرار می‌گیرد. این سوره در ابتدا با تهدید جدی مطففین که گرفتار رفتار ناپسند کم‌فروشی هستند، آغاز و تهدیدی سخت با عذابی نامعلوم و سربسته مطرح می‌شود.

سبزیان بیان کرد: سربسته ماندن عذاب، حاکی از عظمت و وصف‌ناپذیری آن است یعنی خدا در بیان عاقبت کم‌فروشان به همین تعبیر «وای بر کم‌فروشان» بسنده کرده است.

چرایی کم‌فروشی در دنیا

وی با تصریح اینکه دقت در این شیوه تهدید انسان را به سمت کشف چرایی و چگونگی آن و نیز ماهیت گناه کم‌فروشی سوق می‌دهد، افزود: درواقع انسان هوشمند به دنبال آن است که بفهمد کدام رفتار ناپسند باعث شده تا خدا از این تعبیر برای مجرمان استفاده کند. در آیات بعدی به معرفی مطففین پرداخته و اشاره دارد اینان کسانی هستند که در گرفتن حق خود از دیگران کم نمی‌گذارند اما حقوق مردم را پایمال کرده و به طور کامل پرداخت نمی‌کنند.

این مدرس قرآن کریم در چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: روابط اجتماعی از هر نوع و در هر سطحی بر محور حقوق متقابل می‌چرخد یعنی تک تک افراد جامعه باید نسبت به این حقوق دقت داشته باشند و مطففان کسانی هستند که این مهم را مورد توجه قرار نمی‌دهند و لذا مستحق توبیخ و تهدید خداوند هستند.

سبزیان با تأکید بر اینکه قرآن در این سوره نسبت به بازخواست روز قیامت هشدار می‌دهد، افزود: ریشه اصلی گرفتاری در تطفیف و کم‌فروشی و کوتاهی در حق دیگران، عدم باور به قیامت و حساب و کتاب آخرت است. همه کسانی که حقوق دیگران را ضایع کردند یا آنانی که حقشان در دنیا ضایع شده است در محکمه عدل الهی حاضر خواهند شد.

توصیف حال «فجار» و «ابرار» در قیامت

وی تعابیر «فجار» و «ابرار» در سوره مبارکه مطففین را یادآور شد و توضیح داد: مطففان با رفتارهای ناپسند خود در زمره فجار و بدکاران بوده و از گروه نیکان دور هستند لذا باید مراقب باشند و دست از این رفتار در دنیا بردارند چرا که سرنوشت بدکارانی که از دایره بندگی خدا خارج شدند، در «سجین» یعنی زندان و تنگناست.

سبزیان اظهار کرد: دانستن معنی واژه سجین به معنای درک عظمت و شدت این جایگاه هولناک در قیامت نیست لذا در آیه بعدی خدا با این پرسش که «وَمَا أَدْرَاکَ مَا سِجِّینٌ»، انسان را متوجه کوتاهی درکش از مفهوم و حقیقت سجین می‌کند.

این بانوی قرآنی چهارمحال و بختیاری با تأکید بر اینکه انسان باورمند به قیامت هر رفتاری را در دنیا مرتکب نمی‌شود، بیان کرد: اما کسانی که به معاد ایمان ندارند و روز جزا را باور نکردند به راحتی خود را مجاز به هر کاری می‌دانند. از نظر آنان، جزایی برای اعمال بد وجود ندارد و هر عملی که بیشترین منفعت را داشته باشد، بهترین انتخاب است.

سبزیان با طرح این پرسش که انسان چرا جزا را تکذیب می‌کند و حاضر به پذیرش نتیجه افعال خود در دنیا نیست، تصریح کرد: قرآن در پاسخ به این پرسش می‌فرماید: «وَمَا یُکَذِّبُ بِهِ إِلَّا کُلُّ مُعْتَدٍ أَثِیمٍ» انسان گناهکار و متجاوز از قید و بند فراری است. وقتی کسی بر تغییر رفتار خود و قرار گرفتن در چارچوب بندگی اهتمام نکند، همواره در صدد تکذیب روز جزا خواهد بود.

پندپذیری از قرآن برای هدایت

وی تأکید کرد: تنها راه هدایت و بازگشت انسان، پندپذیری از قرآن است اما زمانی که آیات بر تکذیب‌کنندگان تلاوت شود، می‌گویند اینها اسطوره‌های پیشینیان است و باور نمی‌کنند لذا تفکر روز جزا و بهشت و جهنم را جز افکاری پوسیده نمی‌دانند. حال آنکه قرآن جز حقیقت نمی‌گوید و مکذبان با سیاه کردن قلب خود، راه نفوذ حقیقت را بستند.

سبزیان با تصریح اینکه سرنوشت گروه ابرار اما بر طبق این سوره در درجه علیون یعنی رفعت و بلندی است، افزود: در اینجا نیز خداوند با پرسش «وَمَا أَدْرَاکَ مَا عِلِّیُّونَ» انسان را متوجه جایگاه و عظمت سرنوشت قطعی الهی در درجه علیون می‌کند.

وی اضافه کرد: در سوره مبارکه انسان نیز واژه «ابرار» در ادامه واژه «مقربان» درگاه الهی می‌آید و اشاره دارد که مقربان سردمداران خط بندگی خدا هستند و ابرار نیز دنباله‌روی مقربانند، پیداست که پیمودن مسیر کمال و سعادت حد یقف ندارد و نباید توقف در آن صورت گیرد.

سبزیان با تأکید بر اینکه ادامه سوره مطففین به توصیف ابرار در روز قیامت می‌پردازد، اظهار کرد: مقدم بودن رویکرد فجار بر ابرار در این سوره نشانه آن است که با رویکرد توبیخ و تهدید می‌خواهد بدکاران را متوجه اشتباهشان کند.

وی با ذکر اینکه تمسخر مؤمنان و گمراه خواندن آنان، حربه مطففین برای توجیه رفتارشان است، توضیح داد: آنانی که به علت ارتکاب جرم و خطا باید شرمنده باشند، به کسانی که مفتخر به ایمان شدند و در مسیر باورهای عمیق خود گناهی نمی‌کنند را مسخره کرده و متهم به گمراهی می‌کنند.

سبزیان با تصریح اینکه رفتار مؤمنان عامل انزوای مجرمان در جامعه است، ادامه داد: مجرمان با این رفتار می‌خواهند فضای ارتکاب جرم را باز نگه دارند زیرا مجرم زمانی توان ادامه رفتار مجرمانه را دارد که هر صدایی بر خلاف خواسته‌ها و رفتارش، خاموش شود.

این مدرس تدبر در قرآن با تصریح اینکه در ادامه سوره مطففین این فضای تمسخر و اتهام‌زنی شکسته می‌شود، افزود: در آیه «وَمَا أُرْسِلُوا عَلَیْهِمْ حَافِظِینَ» اشاره دارد اینکه مؤمنان گمراه باشند یا هدایت شوند ربطی به مجرمان ندارد زیرا خداوند مجرمان را نگهبان مؤمنان قرار نداده که بخواهند اظهار نظر کنند.

سبزیان تهدید مجرمان و تبشیر مؤمنان در ادامه آیات را یادآور شد و گفت: آیات پایانی این سوره مبارکه برای مقابله با فضای اتهام‌زنی از سوی مجرمان، صحنه متفاوت و جدیدی از قیامت را توصیف می‌کند که در آن روز مؤمنان به کافران می‌خندند در حالی که نظاره‌گر عذاب مجرمان هستند.