دکتر محمد حسن‌زاده در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد فراهم کردن دسترسی دانشگاهیان به پایگاه‌های اطلاعاتی علمی گفت: مرداد ماه سال گذشته دسترسی به اسکوپوس ساینس دایرکت و اسکوپوس ای آی برای دانشگاه‌های کشور فراهم شد. ایران ۱۸ سال بدهی انباشته به این پایگاه‌های اطلاعاتی داشت و به مدت ۵ سال دسترسی دانشگاهیان به این پایگاه‌ها امکان‌پذیر نبود.

وی ادامه داد: از زمان پرداخت بدهی به پایگاه‌های اطلاعاتی ما به دنبال آن بودیم که چند اقدام مهم انجام دهیم. یکی از اقدامات ارائه پیشنهاد ایجاد ردیف بودجه اختصاصی برای پرداخت حق اشتراک این پایگاه‌ها بود و برای اولین‌بار این ردیف وارد بودجه سال ۱۴۰۴ شد.

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با اشاره به اقدامات انجام‌شده در خصوص گسترش دسترسی دانشگاهیان به سایر پایگاه‌های اطلاعاتی افزود: به موازات این اقدام، ما به دنبال آن بودیم که دسترسی دانشگاهیان را به سایر پایگاه‌های اطلاعاتی نیز فراهم کنیم.

به گفته حسن‌زاده؛ یکی از پایگاه‌های اطلاعاتی خیلی خوب، «زِندی» (Zendy) است که بیش از ۹ هزار و ۳۰۰ مجله در رشته‌های مختلف را پوشش می‌دهد و از بین آن‌ها بیش از ۵ هزار و ۶۰۰ مجله در وب آو ساینس نمایه می‌شوند.

امکان استفاده از ابزار هوش مصنوعی ZAIA

وی با بیان این‌که این پایگاه اطلاعاتی دارای دستیار هوش مصنوعی است، افزود: ابزار هوش مصنوعی این پایگاه «زایا ای آی» ZAIA AI نام دارد و قابلیت جستجو، تعامل، تعریف پروفایل برای کاربران و جستجوهای سفارشی‌شده را برای کاربران فراهم می‌کند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس خاطر نشان کرد: ما با این پایگاه وارد تعامل شدیم و از ۹ فروردین دسترسی دانشگاهیان به این پایگاه فراهم شده و در نامه‌ای به روسای دانشگاه‌ها ابلاغ شده است. دانشگاهیان می‌تواند از طریق آی پی دانشگاه‌ها به وبسایت این پایگاه وارد شوند و از قابلیت‌های دستیار هوش مصنوعی و سایر قابلیت‌های این پایگاه استفاده کنند.

نقش دسترسی دانشگاهیان به منابع علمی در افزایش مقالات کشور

وی با اشاره به ضرورت تامین دسترسی منابع اطلاعاتی برای دانشگاهیان گفت: در سال‌های گذشته به دلایل مختلف از جمله عدم دسترسی پژوهشگران به پایگاه‌های اطلاعاتی، انتشارات آن‌ها نیز روبه کاهش بوده است.

حسن‌زاده پایگاه‌های اطلاعاتی را «سوخت محیط‌های پژوهشی» دانست و گفت: پژوهشگران برای پژوهش موثر، حفظ ارتباط موثر با جامعه علمی و دستاوردهای روز دنیا باید به منابع اطلاعاتی معتبر دسترسی داشته باشند. در سال‌های گذشته این موضوع با مشکل مواجه شده بود که این مسئله با سرعت زیاد در حال حل شدن است.

دسترسی به سایر پایگاه‌ها؛ به زودی

وی خاطر نشان کرد: فراهم کردن دسترسی به سایر پایگاه‌های علمی در حوزه‌های فنی مهندسی، کشاورزی و ... در دستور کار قرار دارد و دسترسی آزمایشی به برخی از آن‌ها در کم‌تر از یک ماه آینده فراهم خواهد شد.

دانشگاهیان به وب آو ساینس نیز دسترسی خواهند داشت؟

رئیس شورای تامین منابع علمی کشور در پاسخ به خبرنگار مهر درمورد فراهم کردن دسترسی پژوهشگران به پایگاه وب آو ساینس توضیح داد: وب آو ساینس محصول شرکت کلاریویت آنالیتیکس، یک پایگاه تمام‌ متن نیست؛ بلکه که یک پایگاه استنادی است و مشابه اسکوپوس در آن تحلیل‌های استنادی و جستجوی کتابشناختی را فراهم می‌کند.

وی افزود: اسکوپوس محصول الزویر، دسترسی به «ساینس دایرکت» را برای مشترکین خود فراهم می‌کند و آن‌ها می‌توانند به تمام متن مقالات آن دسترسی داشته باشند، ولی وب آو ساینس ناشر نیست و نشریه منتشر نمی‌کند، به همین دلیل صرفاً تحلیل‌های استنادی را ارائه می‌کند.

حسن‌زاده تاکید کرد: فراهم کردن دسترسی به پایگاه وب آو ساینس در دستور کار ما قرار دارد ولی پیش از آن ما اولویت‌های جدی‌تری داریم و باید دسترسی به منابع تمام متن مهم و معتبر را فراهم کنیم. برخی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برای تحلیل‌های علم‌سنجی نیاز به دسترسی به پایگاه‌های استنادی دارد و آن‌ها اولویت بعدی ما هستند.