خبرگزاری مهر، گروه بین الملل، الناز رحمت نژاد: نخستین لایحه قانونی‌سازی حشد شعبی سال ۲۰۱۶ توسط مجلس عراق تصویب شد. این لایحه، صرفاً به تصویب ماهیت این نیرو در قالب سه بند محدود می‌شد و به‌هیچ‌وجه کافی نبود تا موجودیت کامل حشد شعبی به‌عنوان یک نهاد رسمی و قانونی در ساختار نظامی کشور تثبیت شود.

در سال‌های پس از آن، فشارهای سفارت آمریکا و برخی نهادهای خارجی برای انحلال این نیرو افزایش پیدا کرد. مقاومت دولت عراق، گروه‌های سیاسی، و بخش قابل توجهی از مردم که خواهان باقی ماندن این نیرو به‌عنوان نهادی مستقل بودند، موجب شد که از سال ۲۰۱۹ روند تدوین قانونی جامع برای حشد شعبی آغاز شود.

پیش نویس های متعددی طی این سال‌ها به مجلس ارائه شد. آخرین و جامع‌ترین لایحه در سال ۲۰۲۴ تنظیم و به مجلس ارائه شد. لایحه مورد اشاره تاکنون دو بار قرائت شده و پیش‌بینی می‌شود به‌زودی، پس از سومین قرائت، به تصویب نهایی برسد.

مطابق با مفاد لایحه مذکور، حشد شعبی به‌عنوان نهادی مستقل و موازی با وزارت کشور و وزارت دفاع عراق فعالیت خواهد کرد، به‌گونه‌ای که هیچ کشور خارجی نتواند در امور داخلی عراق دخالت کند یا خواستار انحلال آن شود. این قانون شامل ۱۸ ماده است و هدف آن، رسمی‌سازی ساختار حشد شعبی با بیش از ۲۰۰ هزار نیرو، تحت امر مستقیم نخست‌وزیر و فرمانده کل قوای عراق است.

بر اساس این قانون، رئیس حشد شعبی جایگاهی معادل وزیر یا در سطحی مشابه آن خواهد داشت و در کلیه جلسات شورای عالی امنیت ملی عراق حضور خواهد یافت. همچنین، فرماندهان عالی‌رتبه این نیرو در جایگاه نظامی «سپهبد» تعریف می‌شوند، و فرمانده کل ستاد نیروهای حشد شعبی نیز به عنوان سپهبد شناخته خواهند شد.

همچنین یک آکادمی نظامی و دانشکده افسری نیز برای حشد شعبی تأسیس خواهد شد که در سطحی برابر با آکادمی‌های نظامی موجود در وزارتخانه‌های کشور و دفاع، به تربیت افسران و اعطای مدرک کارشناسی خواهد پرداخت.

فالح الفیاض رئیس سازمان حشد شعبی روز پنج شنبه ۲۱ فروردین تصویب قانونی جدید در خصوص حشد شعبی را مطرح کرد که به‌زودی در پارلمان عراق به رأی‌گیری گذاشته می‌شود. بر اساس اظهارات فالح الفیاض، قانون مورد اشاره که «هیئت حشد شعبی» نامگذاری شده، موجب حذف نیروهای حشد شعبی نمی‌شود بلکه این نیروها تثبیت و در ساختار نظامی عراق به رسمیت شناخته می‌شوند. همچنین این رویکرد با نقش بسیج نیروهای مردمی در مبارزه با داعش و حفظ امنیت عراق همخوانی دارد.

حشد شعبی، با حمایت مردمی و رهبران سیاسی و مذهبی، مکمل ارتش عراق است. بر اساس قانون جدید، اداره این گروه را همچنان نخست‌وزیر عراق بر عهده دارد. این سازمان نقش نظامی خود را در هماهنگی با ارتش ایفا می‌کند، اما از استقلال نسبی برخوردار است.

همچنین قانون جدید حشد شعبی، مسائل بحرانی این گروه مانند بیمه و بازنشستگی را حل کرده و جایگاه این سازمان را به‌عنوان بخشی از ساختار دفاعی و امنیتی عراق تحت نظارت نخست‌وزیر تثبیت می‌کند.

در حالی شایعاتی درباره انحلال حشد شعبی به سرعت در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها فراگیر شد که در اظهارات رئیس سازمان حشد شعبی هیچ سخنی درباره انحلال این سازمان و فروپاشی آن نیامده است. بلکه وی به قانون خدمت و بازنشستگی که سران این سازمان مصرانه پیگیر تصویب آن با اجرای برخی اصلاحات بودند، اشاره کرده و گفته در آستانه تصویب است.

سید عباس موسوی نماینده دبیرکل جنبش نجباء عراق در ایران درباره تصویب قانون جدید حشد شعبی به خبرنگار مهر گفت: نیروهای حشد شعبی جزئی جدایی ناپذیر از نیروهای مسلح عراق بوده و هستند. حشد شعبی حامی اصلی محور مقاومت است و با تصویب قانون «هیئت حشد شعبی» رویکردش نسبت به محور مقاومت تغییر نکرده و نخواهد کرد.

وی افزود: حشد شعبی از زمان تأسیس تا به امروز یک نهاد رسمی و مستقل تحت نظارت نخست وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق بوده است. با تصویب قانون جدید، این گروه همچنان از استقلال نسبی برخوردار خواهد بود و همچنان زیر نظر نخست وزیر عراق اداره خواهد شد، نه ارتش.

نماینده دبیرکل جنبش نجباء عراق در ایران درباره تکذیب شایعه انحلال حشد شعبی اضافه کرد: خبر انحلال حشد شعبی یک خبر نادرست است و صحت ندارد. نیروهای بسیج مردمی با نهاد و نظام خاص خود، بخشی از نیروهای مسلح عراق هستند. در واقع نیروهای حشد شعبی با تجربه و حضور در میدان ثابت کرده اند که قوی‌ترین نیروی نظامی و امنیتی هستند که می‌توانند در مقابل آمریکا و نوکرانش مانند داعش بایستند.

به گفته سید عباس موسوی، حشد شعبی در سال ۲۰۱۷ طرح بزرگ آمریکا در عراق را خنثی کرد. خاک عراق با مجاهدت رزمندگان این گروه از لوث سازمان تروریستی آمریکایی داعش پاک شد. حشد شعبی که آن را جوانان باانگیزه عراقی تشکیل داده اند، برای مردم عراق به دژی مستحکم تبدیل شده است و به همین دلیل آمریکا برای به حاشیه راندن این گروه، فشار زیادی به دولت عراق وارد می‌کند. آمریکا از طریق نوکران خود دست به شایعه پراکنی انحلال حشد شعبی می‌زند تا به اهداف نافرجام خود دست پیدا کند.

وی در پایان تاکید کرد: بارها بر اساس مسئولیت و تکلیف قانونی که بر عهده ما است، گفته‌ایم و می‌گوئیم که نهادی که به فتوای جهاد کفایی مرجعیت تشکیل شده است، هیچ‌گاه منحل نشده و نخواهد شد. انحلال حشد شعبی، زاییده تخیل و توهم ذهن دشمن آمریکایی و پیروان پلید آن است.