‌خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - پروانه شیری: ایجاد صنایع تبدیلی، متناسب با تولیدات کشاورزی در هر استان، می‌تواند ظرفیتی برای اشتغال، رونق و توسعه اقتصادی باشد اما خراسان شمالی تعداد صنایع تبدیلی کافی ندارد و کشاورزان برای جلوگیری از ضررهای بیشتر، محصولاتشان را با قیمت‌های ناچیز به دلال‌ها و واسطه‌هایی می‌فروشند که آن‌ها محصولات را پس از انتقال به صنایع تبدیلی دیگر استان‌ها و فرآوری محصول، با قیمت‌های چند برابری در بازارها عرضه می‌کنند.

خام فروشی بلای جان اقتصاد کشاورزی است

یکی از کشاورزان که بر این باور است طی سال‌های اخیر صنایع تبدیلی و تکمیلی جدیدی در خراسان شمالی ایجاد نشده است، می‌گوید: محصولات خراسان شمالی به دلیل شرایط آب و هوایی و کوهستانی بودن، نسبت به دیگر استان‌ها دیرتر و پس از اشباع، به بازار می‌رسد در نتیجه محصولات با نرخ‌های بسیار ناچیزی به فروش می‌رسد.

یکی دیگر از تولیدکنندگان انگور نیز می‌گوید: با اینکه عمده تولیدات کشاورزی در خراسان شمالی، انگور است اما به غیر از یک کارخانه در شیروان، کارخانه آبمیوه گیری و دیگر صنایع تبدیلی در این زمینه وجود ندارد و هر سال در زمان برداشت و اشباع شدن بازار قیمت این محصول به شدت کاهش می‌یابد به طوری که حتی هزینه‌های تولید را نیز جبران نمی‌کند.

علوی می‌افزاید: اگر چه مراکزی برای نگهداری انگور در استان خراسان شمالی ایجاد شده اما کیفیت نگهداری آن‌ها به قدری پایین است که عمده کشاورزان ترجیح می‌دهند محصولات شأن را در زمان برداشت به بازار عرضه کنند تا با فاسد شدن و بی کیفیتی محصول در دیگر فصول مواجه نشوند.

وی خام فروشی را بلای جان اقتصاد کشاورزان می‌داند و می‌گوید: عمده محصولات باغی استان بدون فرآوری و به شکل خام از استان خارج می‌شود که ارزش افزوده آن نصیب دیگر شهر و استان‌ها می‌شود.

دغدغه فروش محصولات باغی

رئیس انجمن خبرگان کشاورزی شیروان نیز در این باره می‌گوید: برای جلوگیری از خام فروشی تولیدات خراسان شمالی باید حداقل سردخانه با ظرفیت کافی در استان وجود داشته باشد تا باغداران محصولاتشان را ناگزیر با قیمت‌های بسیار ناچیز به دلال‌های نفروشند.

رحمانیان معتقد است: با شرایط موجود، کشاورزان در زمان برداشت محصولاتشان را با قیمت‌های ناچیز عرضه می‌کنند اما در زمان غیر فصل همان محصول را با قیمت‌های چند برابری خریداری می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه تولید کشمش سال گذشته شیروان همچنان روی دست کشاورزان مانده است، می‌افزاید: در حالی که هر کیلو کشمش در بازار ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان عرضه می‌شود اما همین محصول با قیمت ۵۵ هزار تومان هم از کشاورزان خریداری نمی‌شود.

وی توصیه می‌کند: اگر صنایع تبدیلی مناسب در استان و منطقه شیروان وجود داشته باشد و تولیدات کشمش‌ها در بسته‌های ۲۰۰ گرمی بسته بندی شود به طور حتم در برنامه غذایی دانش آموزان هم قرار می‌گیرد اما در حال حاضر بسته بندی‌های ۱۰۰ کیلویی، علاوه بر افزایش حجم و قیمت، باعث کاهش توان خرید مردم هم شده است.

به گفته وی اگر حاشیه امنی برای تولید ایجاد شود، کشاورزان به جای صرف وقت در بازار، می‌توانند برای افزایش کیفیت تولید تلاش کنند و در زمان تولید دغدغه فروش و بازار را نداشته باشند.

ضایعات ۳۰ درصدی محصولات باغی

یک کارشناس کشاورزی هم با اشاره به نقش مهم صنایع بسته بندی و برند سازی در اقتصاد کشاورزی می‌گوید: تهیه مربا، کمپوت، آبمیوه، لواشک، خشکبار و سرکه از اولویت‌های اصلی در ایجاد صنایع تبدیلی است که در زنجیره تولید باید واحدهای بسته بندی و فرآوری راه‌اندازی شوند.

به گفته اقبالی سالانه ۲۰ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزان به ضایعات تبدیل می‌شود، بنابراین متولیان امر باید برای جلوگیری از این گونه ضایعات، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی را در اولویت برنامه‌هایشان قرار دهند.

وی ادامه می‌دهد: با توجه به شرایط اقتصادی موجود، اگر صنایع تبدیلی به شکل متمرکز در خراسان شمالی ایجاد شود، علاوه بر رونق اقتصادی، موجب اشتغالزایی نیز می‌شود.

وی همچنین با اشاره به گذشته‌های دور که منطقه خراسان شمالی بیشترین و بزرگ‌ترین صنایع تبدیلی را داشت، می‌گوید: با مقایسه صنایع تبدیلی استان با دیگر استان‌ها متوجه می‌شویم که کشاورز خراسان شمالی بهره‌وری مناسبی ندارد و عمده سود آن نصیب شهر و استان‌های دیگر می‌شود.

ضعف صنایع تبدیلی باغی

مدیر صنایع و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی هم با اذعان به کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان می‌گوید: تاکنون ۱۳۴ واحد صنایع تبدیلی در رشته‌های مختلف در استان ایجاد شده اما در بحث محصولات باغی ضعف داریم.

آغا میری ایجاد صنایع کنسانتره میوه را از اولویت‌های سرمایه گذاری در استان ذکر می‌کند و می‌افزاید: اگر سرمایه گذاری در این بخش باشد علاوه بر اینکه مجوزهای لازم را در کوتاه‌ترین زمان ممکن صادر می‌کنیم آن‌ها را در حد توان کمک هم می‌کنیم.

وی اضافه می‌کند: چون استان کمتر توسعه یافته هستیم، سود تسهیلات ۶ درصد کمتر از سود تسهیلات مناطق توسعه یافته است. با این وجود در تلاش هستیم بازهم سود تسهیلات را کاهش دهیم.

به گفته وی با وجود مشوق‌های در نظر گرفته شده سرمایه گذاران تمایلی به سرمایه گذاری در این بخش ندارند و شاید رقابت با صنایع بزرگ در کشور برای آن‌ها مشکل است.

آقامیری با اشاره به ظرفیت ۴۰ هزار تنی سردخانه‌های استان اضافه می‌کند: به دلیل ذهنیت پیش آمده در سال‌های گذشته که محصولات در سردخانه استان فاسد شد، باغداران همچنان از این ظرفیت‌ها استقبال نمی‌کنند این در حالی است که مشکل سردخانه در همان سال‌های گذشته رفع شده است.

به گفته وی در حال حاضر ۸ سردخانه فعال زیر نظر جهاد کشاورزی و ۳ سردخانه زیر نظر اداره کل صنعت، معدن و تجارت فعال و آماده نگهداری محصولات باغی کشاورزان هستند.

نیاز است در رشته‌های مختلف کشاورزی به ویژه محصولات باغی، واحدهای بیشتری ایجاد شود تا به این طریق علاوه بر حفظ ارزش افزوده، از خام فروشی و بر باد رفتن دسترنج کشاورزان خراسان شمالی نیز جلوگیری شود.