به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در دنیای امروز، پیشرفت‌های علم و فناوری به قدری شگفت‌انگیز و پیچیده شده است که به نظر می‌رسد مرزهای طبیعت و قوانین زیستی در حال تغییر هستند. در حالی که دانشمندان و محققان به روش‌های نوین و انقلابی برای احیای گونه‌های منقرض شده روی آورده‌اند، برخی کشورها همچنان با چالش‌های بزرگی در زمینه حفاظت از گونه‌های در معرض خطر مواجه‌اند.

یکی از این تلاش‌ها، احیای گونه گرگ دایر (دایر وولوف) است که در بیش از 12000 سال پیش به دلیل تغییرات اقلیمی و شکار بی‌رویه منقرض شد. حالا، به لطف پیشرفت‌های زیست‌فناوری، یک شرکت آمریکایی به نام Colossal Biosciences توانسته است بخش‌هایی از ژنوم این گرگ‌های عظیم‌الجثه را بازسازی کند و گام‌های بلندی در مسیر احیای آن‌ها بردارد.

بازسازی ژنوم گرگ‌های دایر؛ پیروزی علمی در احیای گونه‌ها

تیم تحقیقاتی شرکت Colossal Biosciences با استفاده از DNA دو فسیل از این گرگ‌ها که یکی از آن‌ها دندان 13 هزار ساله و دیگری استخوان 70 هزار ساله بوده، توانسته‌اند بخش‌هایی از ژنوم این گونه را بازسازی کنند. این روش نوین، که تلفیقی از علم ژنتیک و فناوری‌های زیستی است، به آن‌ها این امکان را داده تا به نوعی، "گرگ دایر" را به زندگی بازگردانند. سپس، با استفاده از سلول‌های بنیادی گرگ خاکستری (نزدیک‌ترین گونه به گرگ دایر)، DNA تغییر یافته این گرگ‌ها را در رحم یک گرگ خاکستری کاشتند. نتیجه، توله‌گرگی شد که شباهت زیادی به گرگ‌های دایر دارد. این دستاورد علمی، در واقع، یکی از انقلاب‌های بزرگ در حوزه زیست‌شناسی و احیای گونه‌های منقرض شده است.

این پروژه نه تنها خبرهای هیجان‌انگیزی را برای جامعه علمی و زیست‌محیطی به همراه داشته بلکه امیدهای جدیدی را در زمینه حفاظت از گونه‌های در حال انقراض ایجاد کرده است. با این حال، آنچه که این موفقیت‌ها در پی داشته، بیشتر از همه این سوال را به ذهن می‌آورد: آیا کشورهای دیگر نیز توانایی احیای گونه‌های خود را دارند؟

یوزپلنگ ایرانی؛ پروژه‌ای در خطر

در ایران، یکی از گونه‌های در معرض خطر که سال‌هاست در معرض تهدید انقراض قرار دارد، یوزپلنگ ایرانی است. این گونه که در گذشته در سراسر فلات ایران زندگی می‌کرد، به دلیل شکار بی‌رویه، کاهش زیستگاه‌ها و سایر عوامل، اکنون تنها تعداد کمی از آن‌ها در طبیعت باقی مانده است. ایران در تلاش است تا از روش‌های نوین ژنتیکی برای احیای این گونه استفاده کند، اما این مسیر با چالش‌های بسیاری مواجه است.

دکتر رضا آذربایجانی، سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، در گفت‌وگو با تسنیم به مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد اشاره کرده و گفت: داشتن سلول زنده برای استفاده از روش‌های ژنتیکی و تلفیق سلول‌های جنسی و نهایتاً رسیدن به جنین یوز ممکن است، اما این پروسه بسیار پیچیده‌تر از بازسازی جنین دام‌ها مانند گوسفند و بز است که قبلاً در کشور انجام شده است.

او همچنین به این نکته اشاره کرد که تلاش برای شبیه‌سازی یوزپلنگ ایرانی در شرایط آزمایشگاهی با مشکلات عدیده‌ای مواجه است.

چالش‌های فنی و ژنتیکی احیای یوز ایرانی

آذربایجانی ادامه داد: یک گونه گربه‌سان را نمی‌توان با یک گونه علف‌خوار تطابق داد. باروری آزمایشگاهی یا خارج از زیستگاه، روشی است که اگر تمام گزینه‌ها محدود شود، باید به آن پرداخته شود. و اکنون ما در شرایطی هستیم که باید برای یوزپلنگ ایرانی از این روش‌ها استفاده کنیم.» او همچنین به مشکلات موجود در انتخاب جانور میزبان برای شبیه‌سازی یوز اشاره کرده و گفت: «مطالعات نشان داده که استفاده از یوز موفقیت‌آمیزتر بوده و باید به این قضیه به دقت نگاه کرد که میزبان باید با یوز سازگاری ژنتیکی داشته باشد.

آذربایجانی تاکید کرد که این پروژه باید با دقت و احتیاط پیش برود، زیرا یوزهای ایرانی در حال حاضر به شدت در معرض خطر انقراض هستند.

او افزود: ما در شرایطی نیستیم که صبر کنیم تا نمونه‌های سلولی بیشتر شوند. با توجه به وضعیت بحرانی یوزپلنگ ایرانی، شاید آینده برای این کار دیر باشد.

چشم‌انداز آینده و امید به احیای گونه‌ها

اگرچه پروژه‌های احیای گونه‌های منقرض شده همچنان با چالش‌ها و محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند، اما پیشرفت‌های علمی مانند احیای گرگ‌های دایر نشان می‌دهد که ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور، فناوری‌های زیستی این امکان را فراهم کنند تا گونه‌های در معرض خطر، از جمله یوزپلنگ ایرانی، احیا شوند. به ویژه با توجه به موفقیت‌های حاصل شده در زمینه ژنتیک، ممکن است در آینده شاهد بازگشت گونه‌هایی باشیم که سال‌ها پیش از زمین محو شده‌اند.

در نهایت، ایران با تکیه بر توانمندی‌های داخلی و پیشرفت‌های علمی، امیدوار است که بتواند در زمینه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی و سایر گونه‌های در خطر، به موفقیت‌های بیشتری دست یابد و پنجره جدیدی برای احیای گونه‌های بومی کشور بگشاید.

انتهای پیام/