خبرگزاری مهر، گروه جامعه: نوروز، کهن‌ترین جشن ایرانیان، همواره فرصتی برای گرامیداشت هویت فرهنگی، بازخوانی آئین‌های اصیل و تقویت همبستگی ملی بوده است. شهر تهران، به‌عنوان پایتخت فرهنگی و سیاسی کشور، در ایام نوروز نقش محوری در میزبانی از برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری دارد.

در نوروز ۱۴۰۴، جشنواره «ایران‌سرایی» با هدف نمایش جلوه‌های فرهنگ ایرانی، گسترش نشاط اجتماعی و ارتقای تعاملات فرهنگی در سطح محلی و ملی، در نقاط مختلف پایتخت برگزار شد. این جشنواره با مشارکت هنرمندان، گروه‌های فرهنگی و شهروندان، فضای متفاوتی را برای گذران ایام نوروز در پایتخت رقم زد و همچنان هم این جشنواره برای ترویج سبک زندگی ایرانی-اسلامی ادامه داد.

با توجه به اهمیت این موضوع با مهدی امیری، مدیرکل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران گفتگو کردیم.

جشنواره «ایران‌سرایی» چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

جشنواره «ایران‌سرایی» رویدادی فرهنگی، اجتماعی و آموزشی است که با هدف ترویج زبان و ادبیات فارسی و پاسداشت شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی طراحی شده است. این جشنواره با الهام از بیانات مقام معظم رهبری شکل گرفته که فرمودند: «فردوسی ایران را سرود و از فردوسی باید تجلیل شود و شاهنامه باید تحلیل شود.» ما در این راستا تلاش داریم تا این اثر جاودانه را به‌عنوان بخشی از هویت ملی ایرانی-اسلامی به نسل‌های جدید معرفی کنیم. این رویداد به دستور محمد امین توکلی‌زاده، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران، اداره کل آموزش‌های شهروندی که به‌عنوان دبیرخانه مرکزی جشنواره «ایران‌سرایی» فعالیت می‌کند و با همکاری ستاد گردشگری شهر تهران، ستاد جشنواره‌های آرمان شهرداری تهران، سازمان زیباسازی، ادارات آموزش شهروندی و ستاد گردشگری مناطق ۲۲ گانه برگزار شده است. آقای توکلی‌زاده بر ضرورت برگزاری این جشنواره برای تقویت فرهنگ و هویت ملی تأکید ویژه‌ای داشته‌اند و ما هم متعهدیم که این میراث گران‌بها را زنده نگه داریم و به شهروندان، به‌ویژه جوانان و نوجوانان، منتقل کنیم.

چه برنامه‌هایی در این جشنواره پیش‌بینی شد؟

برنامه‌ها بسیار متنوع هستند. از شاهنامه‌خوانی، نقالی، قصه‌گویی و پرده‌خوانی گرفته تا رویدادهای هنری مثل تصویرنگاری شاهنامه و احیای هنر نقاشی قهوه‌خانه‌ای. برای مثال، در رویداد تصویرنگاری که در خانه اتحادیه برگزار شد، هنرمندان برجسته آثار فاخری با موضوع داستان‌ها و شخصیت‌های شاهنامه خلق کردند که ۱۷ اثر از آن‌ها در مراسم اختتامیه تقدیر شد. همچنین در ایام نوروز، کاروان‌های شادی با موضوع داستان‌های شاهنامه مثل «هفت‌خوان رستم» در سطح شهر به نمایش درآمدند. علاوه بر این، دو برنامه ویژه در میدان هفت‌تیر به مدت یک ماه برگزار شد که با استقبال ۵ هزار شهروند و هزار دانش‌آموز همراه بود و برنامه «گذر داستان‌های ایران» در پارک ملت نیز در ایام نوروز اجرا شد که فرصت دیگری برای روایت داستان‌های شاهنامه در فضایی عمومی بود. این برنامه‌ها همگی برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان طراحی شده‌اند تا همه اقشار را درگیر این جریان فرهنگی کنیم.

تقارن نوروز و ماه رمضان فرصت بی‌نظیری برای تقویت هویت ملی و دینی ایجاد کرد. شعار ما در این برنامه‌ها «بهار قرآن - بهار ایران» بود. یکی از برنامه‌های شاخص، نمایش تعاملی «هفت‌خوان قصه‌ها» بود که با همکاری حوزه هنری کودک و نوجوان در دهکده‌های بهار ایران اجرا شد. این نمایش با بازی، قصه و مسابقه، مفاهیم شاهنامه را به بچه‌ها منتقل کرد همچنین ایستگاه‌های «قنوت غنچه‌ها» را در بیش از ۲۴۰ مسجد در شب‌های قدر برپا کردیم که با استقبال ۱۷ هزار کودک همراه شد. این ایستگاه‌ها فضایی امن و معنوی برای آموزش مفاهیم دینی به کودکان فراهم کرد تا والدین هم با آرامش در مراسم احیا شرکت کنند.

از آنجایی که استقبال از برنامه‌ها نشان دهنده موفقیت هستند، چه عواملی در این موفقیت مؤثر هستند؟

همکاری بین نهادهای مختلف مثل معاونت امور اجتماعی و فرهنگی، سازمان زیباسازی و ستاد گردشگری، همراه با مشارکت فعال شهروندان و هنرمندان، کلیدی بوده است. حضور اساتیدی مثل یوسفعلی میرشکاک در داوری و محمد روح‌الامین به‌عنوان دبیر هنری رویداد تصویرنگاری هم اعتبار و جذابیت برنامه را بالا برد علاوه بر این، ما تلاش کردیم برنامه‌ها را به شکلی طراحی کنیم که هم آموزشی باشد، هم سرگرم‌کننده و هم متناسب با نیازهای گروه‌های مختلف، به‌ویژه کودکان و نوجوانان.

نقش کودکان و نوجوانان در جشنواره «ایران‌سرایی» چیست؟

نسل جوان و نوجوان قلب تپنده این جشنواره هستند. ما معتقدیم که انتقال فرهنگ و هویت به این گروه، آینده فرهنگی کشور را تضمین می‌کند. برای همین، برنامه‌هایی مثل نقالی و شاهنامه‌خوانی توسط خود نوجوانان در پایگاه‌های فرهنگی اجرا شد. همچنین در راهپیمایی روز قدس و مراسم عید فطر، اداره کل آموزش‌های شهروندی با برپایی غرفه‌هایی برنامه‌های متنوعی از جمله سرود، نمایش‌های هنری، مسابقات و نقالی برگزار کرد که مورد استقبال گسترده کودکان، نوجوانان و خانواده‌ها قرار گرفت. در دریاچه شهدای خلیج فارس هم هر شب از ۵ تا ۱۵ فروردین، نقالان و شاعران جوان حماسه‌های شاهنامه را روایت کردند که با استقبال خوبی مواجه شد.

پویش‌هایی که اداره کل آموزش‌های فرهنگی برگزار کرده است، چیست؟

ما علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی مثل «ایران‌سرایی»، پویش‌های اجتماعی هم داشته‌ایم. پویش‌های «نه به چهارشنبه‌سوزی» و «نه به تصادف» توانستند با جلب توجه شهروندان و ایجاد تغییرات مثبت در رفتارهای اجتماعی، موفقیت چشمگیری کسب کنند. در پویش «نه به تصادف»، با مشارکت پلیس، بروشورهایی هم آماده کردیم و به شهروندان ارائه دادیم که نکات ایمنی نوروز را به‌خوبی پوشش می‌داد. این بروشورها با هدف آگاهی‌بخشی و تشویق به رعایت قوانین رانندگی در ایام نوروز توزیع شد و بازخورد مثبتی از مردم دریافت کردیم. این اقدامات نشان‌دهنده تعهد ما به بهبود فرهنگ عمومی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی است.

ایران‌سرایی چگونه می‌تواند به یک رویداد فرهنگی منطقه‌ای و فرامرزی تبدیل شود؟

جشنواره «ایران‌سرایی» در سه سطح شهری، ملی و بین‌المللی فراخوان داده است. ما امیدواریم با همراهی کلان‌شهرهای دیگر و حتی کشورهای منطقه که با فرهنگ پارسی پیوند دارند، این رویداد گسترش پیدا کند. همین حالا بیش از ۸ هزار اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شده و آثار برتر در یک جشنواره میدانی معرفی خواهند شد.

چگونه می‌توان جشنواره ایران‌سرایی را به جریانی ماندگار در سبک زندگی ایرانی-اسلامی تبدیل کرد؟

هدف ما این است که «ایران‌سرایی» به یک جریان فرهنگی مستمر تبدیل شود، نه فقط محدود به نوروز یا رمضان. می‌خواهیم این جشنواره الگویی ماندگار برای ترویج سبک زندگی ایرانی-اسلامی باشد و شاهنامه را به‌عنوان نماد هویت ملی در زندگی روزمره مردم جا بیندازیم. امیدوارم با مشارکت شهروندان و حمایت مدیریت شهری، این رویداد اثرات مثبتش را تا سال‌ها در جامعه نشان دهد.