خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: کارگروه ملی زیارت که روز دوشنبه ۱۸ فروردین ۱۴۰۴ در شهر مشهد برگزار شد، فرصتی برای بررسی مسائل و چالش‌های زیارتی این شهر مقدس و سایر شهرهای زیارتی ایران بود. این نشست که به ریاست محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، و با حضور مسئولان ارشد از جمله تولیت آستان قدس رضوی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، استانداران استان‌های زیارتی و دیگر مدیران ارشد برگزار شد، به موضوعات مهمی همچون زیرساخت‌های زیارتی، حمل‌ونقل، خدمات رفاهی، و پروژه‌های کلان مرتبط با زیارت اختصاص داشت.

مشهد؛ قطب زیارتی ایران و جهان اسلام

مشهد مقدس به‌عنوان پایتخت معنوی ایران و یکی از مهم‌ترین مقاصد زیارتی جهان اسلام، سالانه میزبان بیش از ۳۰ میلیون زائر داخلی و خارجی است. این حجم عظیم از زائران اهمیت بالایی به توسعه زیرساخت‌ها و امکانات زیارتی این شهر می‌دهد. با وجود این، چالش‌های متعددی در حوزه حمل‌ونقل، اقامت، خدمات رفاهی و زیرساخت‌های مرتبط با زیارت وجود دارد که نیازمند توجه ویژه دولت و کارگروه زیارت است.

محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، در سخنرانی خود در این کارگروه، تأکید کرد: تسهیل زیارت و فراهم آوردن امکانات لازم برای زائران، وظیفه معنوی نظام است و انقلاب اسلامی نیز بر برآورده کردن نیازهای فرهنگی و معنوی جامعه تأکید داشته است.

وی با اشاره به اهمیت این کارگروه گفت: ما خدمتگزار مردم هستیم و باید برای برآورده کردن مطالبات جدی مردم در زمینه زیارت اماکن مقدس، با تمام توان پای کار بیاییم.

پروژه‌های کلان در دستور کار کارگروه

یکی از موضوعات کلیدی مطرح‌شده در این کارگروه، پروژه قطار سریع‌السیر مشهد-تهران بود. این پروژه که از سال ۱۳۹۳ در دستور کار قرار گرفته اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است، از مهم‌ترین مطالبات مردم خراسان رضوی و سایر استان‌های زیارتی است. غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، در توضیح این موضوع گفت: این پروژه که در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۴۰۱ نیز در کارگروه زیارت تصویب شده بود، به دلایل مختلف اجرایی نشده است. مقام معظم رهبری نیز بارها بر اهمیت این پروژه تأکید کرده‌اند.

استاندار خراسان رضوی بیان کرد: در آخرین مصوبات کارگروه، پنج بند برای تسریع در اجرای این پروژه تصویب‌شده است، از جمله تأمین مالی از طریق تهاتر نفت و همکاری با قرارگاه خاتم‌الانبیاء. مظفری همچنین از وزارت راه و شهرسازی خواست تا ظرف یک ماه آینده گزارشی از پیشرفت این پروژه ارائه کند.

محسن زنگنه، رئیس مجمع نمایندگان خراسان رضوی، نیز با اشاره به بودجه ۷۵۳ میلیارد تومانی تخصیص‌یافته برای مطالعه این پروژه گفت: سازمان برنامه و بودجه و وزارت راه باید مطالعات پروژه را در سال جاری انجام دهند. این پروژه نباید به قطار برقی تبدیل شود، بلکه باید همان‌گونه که در مصوبات اولیه آمده، به‌عنوان قطار سریع‌السیر اجرا شود.

چالش‌های زیرساختی و خدمات رفاهی

یکی دیگر از موضوعات مهم مطرح‌شده در این جلسه، کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و خدمات رفاهی برای زائران بود.

استاندار خراسان رضوی با اشاره به این موضوع گفت: حدود ۹۰ درصد زائران با خودروی شخصی به مشهد سفر می‌کنند، اما زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی و پارکینگ کافی در اطراف حرم مطهر وجود ندارد. در ایام پیک نوروز، روزانه ۱۶۰ تا ۲۰۰ پرواز، ۸۴ رام قطار و ۳۰ هزار اتوبوس به مشهد داشتیم، اما این تعداد تنها کمتر از ۱۰ درصد از حمل‌ونقل زائران را پوشش می‌دهد.

وی همچنین به پروژه آزادراه حرم تا حرم اشاره کرد و افزود: این پروژه که مسیر قم تا گرمسار آن به بهره‌برداری رسیده، هنوز در بخش مشهد تا سبزوار اجرایی نشده است. ما در شرق کشور با فقر وجود آزادراه مواجهیم. از حدود ۳۰۰۰ کیلومتر آزادراه کشور، تنها ۳۸ کیلومتر سهم استان خراسان رضوی است، این در حالی است که سالانه ۳۰ میلیون زائر به مشهد سفر می‌کنند.

موضوع دیگر مطرح‌شده در این جلسه، احداث ۲۰۰۰ چشمه سرویس بهداشتی در اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) بود. بر اساس مصوبات کارگروه، شهرداری مشهد مکان‌یابی این سرویس‌ها را انجام داده و سازمان مدیریت نیز موظف شده بود اعتبار لازم را در سال ۱۴۰۴ تخصیص دهد.

احداث کمپ‌های زائر و توسعه خدمات اقامتی

با توجه به افزایش تعداد زائران و کمبود ظرفیت اقامتی در مشهد، احداث کمپ‌های زائر به‌عنوان یکی از راهکارهای مهم مطرح شد. استاندار خراسان رضوی در این خصوص گفت: در ایام پیک، برخی کمپ‌ها میزبان بیش از ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر بودند. این کمپ‌ها تمامی نیازهای اولیه، از مواد غذایی و امکانات رفاهی تا حمل‌ونقل به حرم مطهر را پوشش می‌دهند. احداث چهار کمپ جدید در زمینی به وسعت ۷۵ هکتار در دستور کار قرار دارد که زمین‌های آن با همکاری شهرداری و آستان قدس تأمین شده است.

مطالبه عدالت در توزیع امکانات زیارتی

یکی از نکات مهم مطرح‌شده در این کارگروه، تأکید بر لزوم ایفای نقش فعال حاکمیت در توسعه زیرساخت‌های زیارتی بود. حجت‌الاسلام نصرالله پژمانفر، نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از روند کنار کشیدن دولت‌ها از وظایف خود در حوزه زیارت گفت: در گذشته اقشار مختلف مردم با هر سطح اقتصادی امکان حضور در اطراف حرم را داشتند، اما با ورود بخش خصوصی با نگاه صرفاً اقتصادی، شرایط به‌گونه‌ای شده است که طبقات پایین و متوسط دیگر توان اقامت در این مناطق را ندارند.

وی همچنین تأکید کرد: زیرساخت‌های زیارتی و خدمات رفاهی باید به‌عنوان خدمتی ملی و فراملی برای جهان اسلام و تشیع در نظر گرفته شود و تنها به مشهد یا قم محدود نشود.

تبدیل کارگروه ملی زیارت به شورای عالی

یکی از پیشنهادات مطرح‌شده در این جلسه، تبدیل کارگروه ملی زیارت به شورای عالی بود. این پیشنهاد با هدف ارتقای جایگاه تصمیم‌گیری و افزایش اختیارات این کارگروه مطرح شد. همچنین ایجاد سامانه جامع زیارت و اعمال تعرفه‌های واحد برای مجتمع‌های بین‌راهی از دیگر موضوعات مورد بحث بود.

کارگروه ملی زیارت که چهاردهمین جلسه آن به میزبانی مشهد برگزار شد، نقش مهمی در بررسی و حل چالش‌های زیارتی این شهر مقدس و سایر شهرهای زیارتی ایران دارد. از موضوعات کلیدی این جلسه می‌توان به تأکید بر تسریع پروژه قطار سریع‌السیر مشهد-تهران، توسعه آزادراه حرم تا حرم، احداث کمپ‌های زائر و رفع مشکلات زیرساختی اشاره کرد.

با توجه به اهمیت زیارت در فرهنگ ایرانی-اسلامی و نقش مشهد به‌عنوان قطب زیارتی جهان اسلام، انتظار می‌رود دولت و مسئولان مرتبط، با جدیت بیشتری در اجرای مصوبات این کارگروه تلاش کنند و شرایط بهتری برای زائران فراهم آورند. این اقدامات نه‌تنها خدمتی به زائران داخلی است، بلکه فرصتی برای تقویت جایگاه ایران در جهان اسلام خواهد بود.