به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم، همزمان با آغاز سال جدید، بار دیگر نگاه‌ها به چالش‌های پیش‌روی جامعه دوخته شده است؛ چالش‌هایی که ریشه در لایه‌های عمیق اجتماعی دارند.نزدیک به یک‌دهه پیش بودکه رهبر معظم انقلاب پنج مسأله اعتیاد و موادمخدر، حاشیه‌نشینی و ساماندهی آن، طلاق، مفاسد اخلاقی و احصای مناطق بحران‌خیز در کشور را به‌عنوان اولویت‌های حوزه آسیب‌های اجتماعی عنوان کردند.

چراغ راهی که رهبر معظم انقلاب بارها در سخنرانی‌های‌شان به آن اشاره کردند و البته که هشداری جدی برای مسئولان و سیاست‌گذاران بود. حالا پرسشی که مطرح می‌شود این است که چگونه می‌توان با تکیه بر تجربه‌های گذشته و رهنمودهای کلان، امسال گامی مؤثر در جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی برداریم؟

حاشیه‌نشینان به متن می‌آیند؟

سیدحسن موسوی‌چلک، معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی
مناطق حاشیه‌نشین از حداقل امکانات رفاهی و آموزشی محروم هستند و این معضل سلامت روانی و اجتماعی ساکنان این مناطق را نیز به خطر انداخته است. سیدحسن موسوی‌چلک، معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: «یکی از موضوعاتی که در ماده ۸۵ قانون برنامه هفتم به آن اشاره شده، مسأله بازآفرینی یا ناکارآمدی شهری است. البته در این برنامه و در ماده‌های مختلف به آن پرداخته شده است. ما باید به‌جای انجام کارهای تکراری، موازی و غیرکارشناسی دراین خصوص، ذیل ستادملی بازآفرینی شهری،به احیا، بهسازی،نوسازی وتوانمندسازی بافت‌های فرسوده محلات ناکارآمد شهری مصوب سال۹۳هیات وزیران بپردازیم و ازتوزیع منابع پراکنده جلوگیری کنیم. باید تحت مدیریت یکپارچه و متناسب با نیاز هر منطقه، اولویت‌ها راشناسایی کنیم. زیست‌بوم،شرایط فرهنگی،امکانات و ظرفیت‌های هر منطقه را مدنظر قرار دهیم تا با این اقدام اثربخشی خود را نشان دهد. البته رویکرد مناسب برای رفع این مشکل هم این است که مردم راازاین محلات جدانمی‌کنند.رویکرد دراین مناطق،ادغام اجتماعی‌واجرای برنامه‌های‌انسان‌مدارو شهروندمدار است. با وجود این، ما این توان را داریم که با همین منابع موجود، تعداد مناطق بیشتری را تحت پوشش قرار دهیم.»

مبارزه با اعتیاد از طریق پیشگیری

لیلا ارشد، مددکار اجتماعی
اعتیاد هم از آن دست آسیب‌ها و معضلات اجتماعی است که هم فرد را درگیر می‌کند و هم خانواده‌های فرد که روزگارشان به‌واسطه حضور یک معتاد و مصائب آن تلخ شده است. لیلا ارشد، مددکار اجتماعی در گفت‌وگو با جام‌جم در این‌باره به ما می‌گوید: «ما امروزه به یک راهکار فعلی و آنی نیاز داریم و آن هم بهبود شرایط امروز درگیر شده‌هاست؛ کسانی که درگیر سوءمصرف مواد مخدر و محرک شده‌اند و امروزه باید به آنان کمک کرد. اما از همه مهم‌تر ما به پیشگیری سطح یک و دو نیاز داریم که کاری زمانبر ولی مؤثر و اثرگذار است. این‌که مهارت توصیه شده را برای نسل جدید اجرا کنیم؛ مهارت‌هایی که اگر فرزندان ما به آن تجهیز شوند، می‌توانند در مقابله با مسائل زندگی‌شان راه‌حلی پیدا کنند و با مسأله محوری با آنها مقابله کنند. البته اگر این مهارت‌ها را در مقاطع مختلف تحصیلی آموزش ببینند، ضمن آشنایی با این شیوه‌ها می‌توانند آدم‌های سالم‌تر در بزرگسالی شوند. از سوی دیگر ما نیازمند این هستیم که مددکار اجتماعی را در مدارس داشته باشیم چراکه حضور آنان در مدارس می‌تواند مؤثر باشد. با وجود این باید به افراد تکنیک‌هایی را برای این‌که از خودشان مراقبت کنند، آموزش دهیم تا درگیر مواد مخدر و اعتیاد نشوند.‌»

برخورد ریشه‌ای با مناطق بحران‌خیز

امان‌الله قرایی مقدم، جامعه‌شناس
مناطق بحران‌خیز هم از دیگر آسیب‌های اجتماعی به‌شمار می‌رود؛ مناطقی که بیش از گذشته باید مورد توجه مسئولان قرار بگیرد، موضوعی که امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس هم در گفت‌وگو با جام‌جم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما در شهرهای بزرگی مانند تهران با مناطقی روبه‌رو هستیم که تحت عنوان مناطق بحران‌خیز شناخته می‌شوند؛ مناطقی که نه‌فقط زندگی سالم را برای ساکنان آن منطقه سخت کرده، بلکه عاملی برای گسترش فساد و خطر در بطن جامعه و خانواده است. ‌این مناطق به محلی برای تجمع معتادان و خلافکاران تبدیل شده است‌.اما به نظرمی‌رسد یکی ازدلایل بروز چنین آسیب‌های اجتماعی در شهرهای بزرگی ازجمله تهران این است که در جامعه برای رسیدگی به این مسائل برنامه جامعی وجود ندارد و متاسفانه بدسرپرستی، مسائل اقتصادی، باور ضعیف دینی، فقر و بیکاری، طلاق و... دست به دست هم می‌دهند و باعث شکل‌گیری مناطق بحران‌خیز شده‌اند. »

مهارت‌آموزی علیه جدایی

نجمه‌سادات مشهدی، روان‌شناس و مشاور خانواده
طلاق در کشور به یکی از معضلات جدی اجتماعی تبدیل شده و آمار رسمی نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۲، نسبت طلاق به ازدواج به یک طلاق دربرابرهر۲.۴ ازدواج رسیده که زنگ خطری برای جامعه است.نجمه‌سادات مشهدی، روان‌شناس و مشاوره خانواده نیز طلاق را یکی از معضلات اصلی جامعه می‌داند و به جام‌جم می‌گوید: «طلاق بیش از هرچیز ناشی از عدم آگاهی و عدم آشنایی زوجین نسبت به مهارت‌های اخلاقی و رفتاری و از آن مهم‌تر وظایف و تکالیف آنها نسبت به یکدیگر است. اغلب سبک‌زندگی‌هایی که به سمت طلاق می‌رود سبک زندگی‌های تهاجمی است که به جای حل مسأله زندگی، محل کارزار است. اولین اولویت برای بهبود این آسیب، آموزش مهارت رفتاری و گفتاری در خانواده است. باید این مهارت‌ها را در قالب دوره‌هایی آموزشی در مجموعه‌های فرهنگی، سرای محله‌ها، پایگاه‌های بسیج که در دسترس همگان هستند به جوانان آموزش دهند؛ چرا که بسیاری از افراد به‌دلایل مختلف ازجمله مسائل مالی برای آموزش این مهارت‌ها به مراکز روان‌شناسی مراجعه نمی‌کنند. »