به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، از روزی که دونالد ترامپ برای دومین بار به عنوان رییس جمهور آمریکا برگزیده شد، دولت اردوغان نگرش خوشبینانه‌ای به تحولات سیاسی واشنگتن دارد. 

روابط ترکیه و آمریکا در دوران جو بایدن دموکرات به سمت سرما و انجماد رفت و حالا اردوغان امیدوار است که یک بار دیگر مهمان کاخ سفید شود و در تعامل و همکاری با دونالد ترامپ، امتیازاتی به دست بیاورد. 

بسیاری از تحلیلگران ترکیه، در روزهای اخیر به این موضوع اشاره کرده‌اند که انتظارات و دیدگاه‌های خوشبینانه آنکارا درباره تصمیمات و اقدامات آتی ترامپ در جهان و منطقه، ممکن است پیامدهای بدی برای ترکیه به همراه بیاورد.

منصور آک گون از تحلیلگران سیاسی ترکیه، معتقد است که با وجود منافع مشترک آنکارا – واشنگتن، برخی سیاست‌های دونالد ترامپ به ویژه در موضوعاتی همچون فلسطین و مهاجرت، می‌تواند روابط آمریکا و ترکیه را متشنج کند. 

تحلیل سیاسی آک گون درباره روابط آمریکا – ترکیه در دوران دوم ریاست جمهوری ترامپ و همچنین تاثیر عضویت ترکیه در ناتو بر روابط دوجانبه آنکارا – واشنگتن را با هم مرور می‌کنیم:

موقعیت ترکیه در دنیای ترامپ
دونالد ترامپ از زمان به قدرت رسیدن در 20 ژانویه تاکنون، در بسیاری از سیاست‌های آمریکا تجدیدنظر کرده و تغییراتی به وجود آورده است. آمریکا در درون خود تغییر کرد، حقوق و آزادی‌ها را محدود کرد و برخی از تصمیمات و قوانین خود را معلق کرد. مکزیک را تهدید به مداخله کرد، به کانادا پیشنهادهایی ارائه داد، موضوع دانمارک و کانال پاناما را پیش کشید و دوستانش را بیشتر از دشمنان، به چالش کشید! به اروپا گفت: خودت باید به فکر دفاع و مراقبت از خودت باشی! علاوه بر این، ترامپ جنگ‌های تجاری را آغاز کرد. خوشبختانه این امر باعث تنش در روابط با ترکیه نشد. 

ترامپ معتقد است که روابط ترکیه و آمریکا در سوریه، می‌تواند در مسیری سازنده و مثبت پیش برود، از تلاش‌های ما برای پایان دادن به جنگ اوکراین قدردانی کرد، نیروهای خود را از سوریه خارج نکرد، ولی از اقدامات و اظهارات مقامات آمریکایی چنین برداشت می‌شود که تمامیت ارضی سوریه را جدی می‌گیرد و به ثبات آن اهمیت می‌دهد. علاوه بر این، به نظر می‌رسد نظم جهانی جدیدی که ترامپ به دنبال آن است، فرصت‌هایی را برای ترکیه ایجاد می‌کند.

بر کسی پوشیده نیست که رویکرد سیاسی دولت ترامپ با سبک سیاسی دولت حزب عدالت و توسعه همپوشانی دارد. 

اگر دولت ترامپ بتواند از طریق فشار بر دو طرف و روش‌های دیگر به جنگ اوکراین پایان دهد، ممکن است فشار بر ترکیه برای تبعیت از تحریم‌ها پایان یابد و این بی‌ثباتی بزرگی که ممکن است روزی ما را درگیر کند، قابل کنترل خواهد شد.

فراموش نکنیم که جنگ اوکراین یک خطر جدی برای ترکیه بوده و هست. اگرچه سعی کردیم با هر دو طرف، فاصله مساوی را حفظ کنیم، اما درگیری‌های متحدانمان احتمال تشدید درگیری را تقویت می‌کند. 

حمایت لجستیکی و البته اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و برخی کشورهای دیگر از اوکراین نیز در خط مقدم منعکس شد. همانطور که اخیراً در نیویورک تایمز گزارش شده است، آمریکا با کمک به نیروهای مسلح اوکراین از پایگاه ویسبادن در آلمان و هر از گاهی در میدان جنگ، مستقیماً درگیر جنگ بود. حتی غرق شدن قدرتمندترین ناو جنگی روسیه، با سلاح‌ها و اطلاعات آمریکایی ممکن شد.

اگر این حمایت ادامه پیدا می‌کرد، به دلیل عضویت ترکیه در ناتو، گسترش جنگ به نوعی شامل حال ما هم می‌شد. لذا تلاش ترامپ برای پایان دادن به جنگ، منجر به کاهش این خطر شد. علاوه بر این، حذف تحریم‌های CAATSA و احتمال مشارکت مجدد ترکیه در برنامه تولید و خرید جنگنده F-35 به عنوان یک احتمال قوی مورد بحث قرار گرفته است.

کدام رفتارهای ترامپ، ترکیه را نگران می‌کند؟
با وجود برخی امیدواری‌ها، لازم است به این نکته اشاره کنم که حمایت و دوستی بی‌قید و شرط ترامپ با اسرائیل و نتانیاهو و از سوی دیگر، تلاش برای معکوس کردن مهاجرت به آمریکا، ظرفیت آن را دارد که روابط دوجانبه آنکارا – واشنگتن را متشنج کند.

تا همین جای کار، ویزای دو نفر از دانشجویان ترکیه (یکی فوق لیسانس و دیگری دکترا) به دلایل واهی لغو شد. یکی از دانشجویان ما به دلیل اینکه حامی فلسطین بود، در آمریکا به عنوان تروریست شناخته شد. می‌ترسم به زودی شاهد افزایش تعداد افرادی باشیم که علیرغم داشتن ویزای معتبر در آمریکا، به ترکیه بازگردانده شوند. 

شاید بحث ویزا هم مهم نباشد و ترکیه، غیر از یک حمایت حداقلی کنسولی، کاری برای اتباع خود در آمریکا انجام ندهد. اما آنچه واقعاً می‌تواند روابط آمریکا و ترکیه را متشنج کند، سیاست اسرائیل در سوریه است. 

گرچه ترکیه مراقب بوده که پس از حمله حماس در 7 اکتبر، به تندی علیه اسرائیل موضع نگیرد، اما تحولات سوریه، رفته رفته موجب تیرگی روابط دوجانبه شده است. اسرائیل ابتدا انبارهای تسلیحات باقی مانده از رژیم قدیم را بمباران و بخشی دیگر از جولان را اشغال کرد. 

سپس خود را به عنوان محافظ دروزی‌ها نمایان کرد و از تشکیل دولت کردی با محوریت PYD حمایت می‌کند. اسرائیل، حضور ترکیه در سوریه را تهدیدی برای خود می‌داند و آشکارا در تلاش است تا علیه ترکیه بحران‌سازی کند و دولت ترامپ را مجبور کند که بین ترکیه و اسرائیل، فقط یکی را برگزیند. امیدوارم ترکیه در این دام نیفتد.

آیا ناتو می‌تواند از ترکیه صرف نظر کند؟
ترکیه از سال 1952 میلادی عضو پیمان نظامی ناتو بوده است. ترکیه حداقل بخشی از امنیت خود را مدیون عضویت در ناتو بوده و سال‌ها از بازدارندگی هسته‌ای بهره برده است. ترکیه در سایه این گروه، بسیاری از چالش‌های خود را مدیریت کرده و حتی مداخله نظامی ما در جزیره قبرس، رابطه با ناتو را دچار تنش و خدشه نکرد. در نتیجه، خروج ارادی ترکیه یا اخراج از ناتو، غیرقابل تصور است. اتحاد آتلانتیک، قوی‌ترین پیوند ما با اروپا و آمریکاست.

اگر ترکیه از ناتو بیرون برود، حتی با یونان نیز دچار مشکل خواهد شد و ماهیت روابط ما با روسیه نیز تغییر خواهد کرد. اما در عین حال، باید این واقعیت را بپذیریم که اگر ناتو فرو بریزد، مثلاً اگر دولت ترامپ بگوید دیگر نمی‌خواهد در این گروه بماند، احتمالاً ترکیه کمترین آسیب را خواهد دید. 

زیرا سال هاست منافع ترکیه، با منافع آمریکا و حتی بسیاری از متحدان اروپایی‌اش منطبق نبوده و به تدریج توانایی‌های نظامی، مداخله و فرصت‌های رزمی خود را ارتقا داده است. 

به دلیل مشکلات منحصر به فرد و آشفتگی‌های پیرامونی، ترکیه یاد گرفت که امنیت خود را به گونه‌ای تضمین کند که نیاز اندکی به حمایت متحدانش داشته باشد. نظر من این است که اگر لغو یا ناکارآمدی ناتو به تجزیه سیاسی و نظامی اروپا منجر شود، ترکیه در تامین امنیت خود مشکلی نخواهد داشت. برای ما، مشکل از زمانی شروع می‌شود که اروپایی که در آن عضوی نیستیم، از نظر نظامی یکپارچه و متحد شود.

با توجه به مشکلاتی که ترکیه در درون خود تجربه می‌کند، ممکن است برای خواننده بی‌معنی باشد. در جایی که حاکمیت قانون وجود ندارد، صحبت و بحث در مورد آینده ناتو و معماری امنیتی اروپا ممکن است یک امر تجملی تلقی شود. با این حال، مهم نیست که ما چه هستیم، جهان ساکن نیست. بسیاری از کشورها به دنبال راه حل در شبکه چند لایه روابط و مشکلات هستند.
انتهای پیام/