خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: باغ‌های ایرانی مانند معماری ایرانی منحصر به فرد است که در آنها جلوه‌ای از جمال و کمال و زیبای دیده می‌شود.

در باغ‌های مناطق گرم و خشک ایران برای درامان ماندن از آفتاب طاقت فرسا، تلاش شده تا بیشترین سایه با بهره گیری از روش‌های متنوع مختلف ایجاد شود.

در باغ‌های تاریخ خراسان جنوبی چون باغ امیر آباد، قلعه باغ مود، باغ شوکت آباد، باغ رحیم آباد و… مانند دیگر باغ‌های ایرانی که در حاشیه کویر شکل گرفته‌اند، بیشتر آنها با دو فضای مجزای معماری و دو محیط، باغ آرایی شده‌اند.

باغ و عمارت جهانی اکبریه بیرجند، یکی از این گنجینه‌های ارزشمند تاریخی خراسان جنوبی است که آوازه آن نه تنها در ایران بلکه در سطح جهانی نیز با ثبت جهانی این باغ به گوش همگان رسیده است.

این باغ تاریخی که قدمت آن به دوره زندیه بر می‌گردد به‌عنوان یکی از ۱۰ اثر ثبت‌شده استان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد که شکوه و زیبایی آن در طول سال و به ویژه در ایام نوروز، نظر بسیاری از گردشگران و علاقه‌مندان به معماری ایرانی را به خود جلب می‌کند.

ویژگی شاخص باغ جهانی اکبریه بیرجند، تأثیرات معماری ایرانی و تزئینات منحصربه‌فردی است که در آن بهترین شکل ممکن جلوه کرده است.

جریان آب در این باغ از بالاترین نقطه آن آغاز و به‌تدریج به سمت پایین هدایت می‌شود، جریانی که نه‌تنها بر زیبایی باغ اضافه کرده، بلکه نمایشگاهی از شکوه و عظمت معماری ایرانی در هم‌نشینی آن با طبیعت در این فضای بسیار دل انگیز ایجاد شده است که دل هر رهگذری را می‌رباید تا برای لحظاتی هم که شده، محو این زیبایی و شکوه و عظمت شود.

معماران این بنای تاریخی آن را طوری طراحی کرده‌اند که در آن آسمان را به زمین بیاورند و زمین را به آسمان ببرند؛ مفهومی که در متن یونسکو به آن به خوبی اشاره شده است.

توسعه این باغ در دوران قاجار و پهلوی سبب شده که شکل فعلی آن به وجود آید اما هنوز در بخش‌هایی از باغ، به‌ویژه در قسمت‌های بالایی، آثار و نشانه‌های از دوره زندیه به خوبی مشاهده می‌شود.

از دیگر ویژگی‌های شاخص معماری این بنای تاریخی، معماری خاص عمارت اکبریه، با ترکیب معماری ایرانی و تأثیرات آن از معماری روسی و ترکی، نمونه‌ای بی‌نظیر را در آن از تلفیق هنرهای مختلف به وجود آورده است.

گنبد کلاه‌فرنگی و تزئینات مقرنس لانه‌زنبوری آن از دیگر ویژگی‌های شاخص معماری این بنا است که نشان‌دهنده نبوغ معماران ایرانی است.

این روزها وجود نخستین نمایشگاه نسخ خطی قرآن در نگارخانه سرو عمارت باغ جهانی اکبریه در کنار همه زیبایی‌های طبیعی و تاریخی آن، توجه بسیاری از بازدیدکنندگان از این باغ از مسئولان استانی چون استاندار و معاونانش گرفته تا فرماندار و رئیس مجمع نمایندگان خراسان جنوبی و خبرنگاران و مسافران و گردشگران نوروزی را به خود جلب کرده است.

رئیس انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی گفت: این منطقه با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در مسیر جاده ابریشم، همواره مرکزی برای تبادل فرهنگی و اقتصادی در طول تاریخ بوده است.

به گفته احمد کاشانی آثار تاریخی موجود در این منطقه، دلیلی بر شکوفایی و توسعه‌ای است که درگذشته در این دیار کویری وجود داشته است و در کنار این شکوه و عظمت تاریخی، باغ اکبریه با مشکلاتی مانند کاهش منابع آبی، تهدید قنات باغ به دلیل ساخت‌و سازهای پیرامونی و کاهش دبی آب چاه‌ها مواجه است که از آنها به عنوان چالش‌های جدی در این خصوص می‌توان یاد کرد که اقداماتی برای جبران آن پیش بینی شده است.

باغ و عمارت جهانی اکبریه در گذشته هسته مرکزی روستای اکبریه را تشکیل می داده است که با ۵.۳ هکتار در انتهای خیابان معلم بیرجند و در دل بافت سنتی روستای اکبریه قرار دارد.

در حال حاضر در باغ و عمارت جهانی اکبریه بیرجند، موزه‌های فرش، مردم شناسی و باستان شناسی و مشاهیر، نگارخانه سرو و بازارچه دائمی صنایع دستی استقرار پیدا کرده‌اند و در ایام نوروز هر سال سیاه چادری در جلوی درب ورودی آن برپا می‌شود که در آن با ارائه تولیدات روستایی و عشایری سرزمین کویری خراسان جنوبی به همراه نان تنوری تازه و آش و… از مسافران و گردشگران نوروزی پذیرایی می‌شود.